دویچه وله - انتشار نتایج یک نظرسنجی درباره میزان بالای حمایت شهروندان ایرانی از جمهوری اسلامی در شبکه‌های اجتماعی واکنش گسترده‌ای را به همراه داشته و به بحث‌ها پیرامون دقت و درستی نظرسنجی‌های انجام گرفته در داخل ایران دامن زده است.
در روزهای اخیر، نتایج یک نظرسنجی به نام دانشگاه مریلند آمریکا منتشر شده که براساس آن، "اکثریت مردم ایران" حامی سیاست‌های جمهوری اسلامی، نظیر سرکوب مخالفان یا حضور در سوریه و لبنان، هستند.
اما منتقدان می‌گویند هم در باره برگزار کننده این نظرسنجی و هم در باره شیوه انجام آن تردیدهایی جدی وجود دارد و نمی‌توان نتایج آن را معتبر دانست.
ابراهیم محسنی، که مسئولیت انجام این نظرسنجی را برعهده داشته، مدیر مرکز پژوهش‌های افکارعمومی و تحولات اجتماعی دانشگاه تهران است. با این حال، این نظرسنجی نه به نام دانشگاه تهران، بلکه به نام موسسه "ایران پل" و دانشگاه مریلند آمریکا منتشر شده است، بدون آنکه به طور دقیق توضیح داده شده باشد که این دانشگاه چه نقشی در انجام این نظرسنجی داشته و چه اندازه در تعیین پرسش‌ها، غربالگری و انتخاب نظردهندگان و ارزیابی نتایج به دست آمده مشارکت داشته است.
استقبال رسانه‌های نزدیک به سپاه
همزمان با انتقادها، نتایج این نظرسنجی با استقبال فراوان رسانه‌های نزدیک به سپاه و جناح تندرو جمهوری اسلامی مانند خبرگزار‌های تسنیم و فارس مواجه شده است.
این نظرسنجی حاکی از آن است که "اکثریت مردم ایران"، سوای مسائل اقتصادی، از سیاست‌های جمهوری اسلامی راضی‌اند و از آنها دفاع می‌کنند. مثلا اکثریت موافق این است که "دولت در اجرای قوانین اسلامی شدت عمل به خرج دهد" و یا به این سوال که آیا "دولت بیش از حد در زندگی شخصی مردم دخالت می‌کند"؟ پاسخ نه داده‌اند.
نظرسنجی در حالی از حمایت مردم در شدت عمل برای اجرای قوانین اسلامی سخن می‌گوید که در روزهای اخیر نتایج یک نظرسنجی دیگر از سوی نهاد ریاست جمهوری ایران منتشر شد که بر اساس آن اکثریت شهروندان ایرانی با اجباری بودن حجاب مخالفت کرده و خواستار مداخله کمتر دولت در زندگی شخصی مردم شده‌اند.
مخالفانی که تبدیل به موافقان شده‌اند
در نظرسنجی که به نام دانشگاه مریلند منتشر شده به موضوعات عمده و حساس دیگری نیز پرداخته شده که معمولا در ایران امکان انتقاد علنی از آنها وجود ندارد.
به عنوان مثال، اکثریت پاسخ دهندگان از رهبران جمهوری اسلامی خواسته‌اند سطح حضور ایران در سوریه و عراق و حمایت از گروه‌هایی مانند حزب‌الله را افزایش دهد. در جای دیگر، "اکثریت مردم ایران" گفته‌اند موافق هستند که نهادهای نظامی پول بیشتری برای ساخت موشک هزینه کنند یا جمهوری اسلامی کمک‌هایش به سوریه را تا تسلط کامل بشار اسد بر تمام سوریه ادامه دهد.
به گفته دست‌اندرکاران، این نظرسنجی در یک بازه زمانی تقریبا سه ساله (مه ۲۰۱۵ تا ژانویه ۲۰۱۸ ) انجام شده و نمودار تغییر نظر مردم در باره مسایل عمده کشور است. نتایج این نظرسنجی حکایت از آن دارد که در این دوره زمانی نظر "مردم ایران" عمدتا به سود سیاست‌های جمهوری اسلامی تغییر کرده است. یعنی هرچه وضع اقتصادی به استناد همین نظرسنجی بدتر شده، مردم بیشتر خواهان هزینه کردن جمهوری اسلامی در سوریه، عراق و لبنان شده‌اند یا از افزایش بودجه ارگان‌های نظامی بیشتر حمایت کرده‌اند.
چنین نتایجی به شدت با واکنش دنیای مجازی روبرو شده و برخی به طنز آن را کار بسیج دانشجویی دانشگاه مریلند دانسته‌اند
معیارهای یک نظرسنجی معتبر
براساس داده‌های "ایران پل" در این نظرسنجی از حدود هزار خانوار ایرانی سوال شده، اما توضیح بیشتری در باره آنها داده نشده است. اعتبار نظرسنجی‌ها از جمله مشروط به ارایه اطلاعات دقیق پیرامون جنسیت سوال شوندگان، رده سنی، پایگاه اجتماعیً، شغل، حوزه جغرافیایی (شهرهای بزرگ، کوچک یا روستا)، تحصیلات و اطلاعاتی از این دست است تا کارشناسان قادر به تجزیه و تحلیل نتایج آن نظرسنجی شوند.
عامل دیگری که می‌تواند اعتبار نظرسنجی‌هایی از این دست را زیر سوال ببرد میزان آزادی پرسش‌شوندگان در دادن نظر واقعی خود است. آیا مراکز و موسسات نظرسنجی امکان ارتباط بی‌دردسر و بدون محدودیت با مردم را داشته‌اند؟ آیا مردم احساس امنیت و اطمینان می‌کنند که به عنوان مثال به سوالاتی در باره رهبر جمهوری اسلامی و یا نهادهایی مانند سپاه پاسداران با صداقت پاسخ دهند؟
واقعیت این است که انجام نظرسنجی‌های مستقل در جمهوری اسلامی حتی اگر ناممکن نبوده باشد، اغلب بسیار جنجال آفرین بوده است. نبود مراکز نظرسنجی مستقل موجب شده که نظرسنجی‌ها بخشی از کارزارهای تبلیغاتی و مجادلات سیاسی باشند. در بسیاری از موارد، از جمله در زمان برگزاری انتخابات، معمولا جناح‌های رقیب نظرسنجی‌های انجام گرفته از سوی طرف مقابل را بی‌اعتبار خوانده‌اند.
در نظرسنجی منتشر شده به نام دانشگاه مریلند، در بحث اقتصادی که مسئولان و رهبر جمهوری اسلامی، با مردم هم‌صدا و "همدرد" شده‌اند، نظرسنجی نتایجی به ضرر جمهوری اسلامی را نشان می‌دهد، ولی در مقابل هرکجا که پای سیاست خارجی و برخورد شدیدتر با معترضان پیش آمده، "مردم" با تندروها هم‌صدا و از سیاست‌های نظام حمایت کرده‌اند.
