این کشورها دو روز پیش در بیانیه‌ای اعلام کردند قصد پیوستن به اینستکس را دارند ولی با این حال تهدید کردند در صورت ادامه نقض برجام احتمال فعال شدن «مکانیسم ماشه» و احیای تحریم‌‌های سازمان ملل وجود دارد.

انتقاد اسرائیل از اروپا

نتانیاهو در واکنش به تصمیم اروپایی‌ها گفت، «در حالی که رژیم ایران مردم خود را می‌کشد، کشورهای اروپایی با شتاب به حمایت از آن رژیم قاتل می‌پردازند... کشورهای اروپایی باید از خود خجالت بکشند.»

مطالب بیشتر در کیهان لندن

وی افزود، «حالا وقت تشدید فشارها بر جمهوری اسلامی است، نه کاهش آنها. حالا زمان پیوستن به ایالات متحده و افزایش تحریم‌ها علیه حکومت ایران است. به آنهایی که خواهان دلجویی از رژیم ایران هستند من این را می‌گویم: تاریخ و مردم‌تان سخت شما را مورد قضاوت قرار خواهند داد. رویه‌تان را حالا تغییر دهید.»

ریچارد گرنل سفیر آمریکا در آلمان نیز، شنبه ۹ آذرماه، در توییتی به زبان فارسی به خبر پیوستن شش کشور اروپایی به ساز و کار مالی اینستکس واکنش نشاد داد و گفت، «پیوستن کشورهای اروپایی به اینستکس در بدترین زمان! چرا باید با‌ رژیمی تجارت کرد که مردم ایران را می کشد و اینترنت را قطع می‌کند؟ شما باید حامی حقوق بشر باشید و نه تجارت با ستمگران.»

نارضایتی از نظام، خشم علیه خامنه‌ای

روزنامه نیویورک‌تایمز با اشاره به آمار بالای کشته شدگان اعتراضات در ایران که بین ۱۸۰ تا ۴۵۰ اعلام شده این وقایع را بدترین ناآرامی در ایران طی چهار دهه گذشته عنوان کرده است.

به نوشته این روزنامه تحولات در ایران از یکسو بیانگر افزایش خشم و ناخشنودی داخلی از نظام جمهوری اسلامی است و از سوی دیگر نشاندهنده‌ی چالش‌های جدی سیاسی و اقتصادی پیش روی تهران؛ چالش‌هایی مانند پیامدهای تحریم‌های دولت ترامپ تا افزایش نارضایتی و اعتراضات علیه جمهوری اسلامی در کشورهای خاورمیانه.

این روزنامه می‌نویسد بسیاری از ایرانیان، ناراضی و بهت‌زده از شرایط موجود، خشم خود را بطور مستقیم متوجه علی خامنه‌ای کرده‌اند. فردی که سرکوب خشن مردم را واکنشی عادلانه به توطئه دشمنان داخلی و خارجی اعلام کرده‌است.

بر اساس آمار اعلام شده از سوی نهادهای رسمی جمهوری اسلامی در اعتراضات آبان ماه بین ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ شعبه بانک در سراسر ایران به آتش کشیده شد. سرکوب گسترده تظاهرات در ایران و نقض حقوق بشر با قتل عام معترضان توسط جمهوری اسلامی به شدت به جایگاه رو به افول رژیم آسیب مضاعف زده و چرخش اروپایی‌‌ها یکی از نشانه‌های مهم انزوای فزاینده‌ی حکومت ایران است.

عباس عراقچی معاون وزیرخارجه جمهوری اسلامی نیز اخیراً در یک اظهار نظر گفت «برجام در وضعیت بدی قرار گرفته است». او برای مذاکره در مورد برجام به پکن سفر کرده بود.

اروپایی‌ها بارها برای عملیاتی کردن کانال مالی اینستکس تلاش کردند اما خودداری شرکت‌های خارجی به دلیل نگرانی از تحریم‎‌های آمریکا سبب شد این ساز و کار در عمل کمکی به رژیم ایران برای دور زدن تحریم‌‌‌ها نکند. دلیل جمهوری اسلامی نیز برای نقض مفاد برجام و آنچه تهران «کاهش تعهدات اتمی» می‌‌خواند ناتوانی اروپا در عمل به تعهدات برجامی است.

در این میان، روزنامه کیهان تهران در واکنش به تهدید اروپایی‌ها به فعال شدن «مکانیسم ماشه» و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، طبق معمول آن را «گستاخی بدهکارها» خواند و نوشت آنها با هیاهو و جنجال اینگونه القاء می‌کنند که اینستکس امتیازی بزرگ برای ایران و اقدامی مهم از سوی آنهاست.

گام پنجم و نقش بر آب برجام

از سوی دیگر حشمت‌الله فلاحت‌پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس می‌گوید اگر غربی‌ها به بدعهدی ادامه دهند، گام پنجم را برمی‌داریم. او که قبلا در چند مصاحبه گفته بود امیدی به اروپا برای حفظ برجام نیست حالا به «باشگاه خبرنگاران جوان» گفته «امروز شرایط حاکم بر جهان نشان می‌دهد که تنها ایران در حال ضرر کردن است زیرا تولید نفت کشورمان با کاهش چشمگیری مواجه شده است.»

کمال خرازی رئیس شورای راهبردی روابط خارجی نیز در حالی که جمهوری اسلامی به اروپاییان پناه برده بود تا در برابر فشارهای آمریکا مقاومت کند، حالا گفته است «قطعا ما باید در برابر فشارهای اروپایی‌ها مقاومت کنیم!» وی درباره احتمال اجرای گام پنجم ایران و خروج از NPT گفت: «هنوز چنین تصمیمی گرفته نشده و درباره جزییات گام پنجم کاهش تعهدات برجامی ایران تصمیمات لازم گرفته خواهد شد.»

یک منبع مطلع نفتی می‌گوید میزان فروش نفت ایران اکنون به حدود ۱۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است.

فروش نفت چنان کاهش پیدا کرده که دولت ادعا کرده که بودجه سال ۹۹ را «بدون نفت» به مجلس ارائه خواهد داد بدون آنکه بگوید بر اساس کدام منابع موجود می‌خواهد و می‌تواند چنین بودجه‌ای را تنظیم کند! و اگر چنین اقدام مهمی در چنین شرایط بحرانی ممکن است، پس چرا در شرایط کمتر بحرانی دست به چنین کاری نزده است؟!