حسین باستانی - تاکید رهبر بر تغییر سریع تر کتاب های درسی
اظهارات اخیر علی ذوعلم در مورد گلایه رهبر از سرعت پایین اجرای سند تحول بنیادین آموزش پرورش، به سخنرانی ۱۹ اردیبهشت ۹۷ آیت الله خامنه ای اشاره دارد که با اشاره به تحقق "کمتر از ۱۰ درصد" از این سند گفته بود: "خیلی کم کار شده در این زمینه؛ باید کار بشود."
آقای خامنه ای در ۱۱ اردیبهشت ۹۸ هم سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی به ریاست آقای ذوعلم را "قلب آموزش و پرورش" دانسته و با ابراز نارضایتی از پیش بینی مقام های دولتی از تحول کامل متون درسی تا سال ۱۴۰۰ گفته بود: "متون آموزشی دوازده سال دیگر با سند تحوّل تطبیق پیدا کند؟ نه!... تلاش را، جدّیّت را بیشتر کنید."
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، از جمله اسناد بالادستی نظام بود که به دستور مستقیم رهبر جمهوری اسلامی و در شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین شد. با ابلاغ سند تحول از سوی رهبر در اردیبهشت ۱۳۹۲، کار منطبق کردن کتاب های درسی با آن در دستورکار قرار گرفت و مکررا خبرساز شد.
فقط در هفته های اخیر، علاوه بر ماجرای حذف انتگرال، مجموعه ای از دیگر تغییرات کتاب های درسی برای انطباق با سند تحول، در سطح افکار عمومی جنجالی شده است.
یکی از این تغییرات مشهور، در حیطه آموزش زبان خارجی بوده که علی ذوعلم، همین هفته پیش در مورد آن گزارش داد. او در نشستی خبری در ۱۴ بهمن، درباره پیشنهاد آموزش زبان چینی در مدارس و "توسعه سبد انتخاب دانش آموزان در زبان های خارجی" گفت: "اکنون ۶ زبان در این سبد هست که دو زبان بین المللی در آن موجود نبود و اکنون پیشنهاد ما به شورای عالی آموزش و پرورش اضافه شدن زبان عربی و چینی به این سبد است."
آیت الله خامنه ای پیشتر، به طور جداگانه بر ضرورت تغییر در برنامه آموزش زبان در مدارس ایران تاکید کرده بود. او مثلا در ۱۳ اردیبهشت ۹۵، با ابراز نگرانی از "اصرار بر ترویج انحصاری زبان انگلیسی" در مدارس گفته بود: "زبان علم فقط انگلیسی نیست... زبان های دیگر مثل اسپانیولی، فرانسه، آلمانی و [زبان] کشورهای شرقی هم زبان علمند".
آقای ذوعلم در نشست خبری ۱۴ بهمن خود، همچنین با اعلام گنجاندن "ده عنوان از جنایت‌های آمریکا" در کتاب های درسی،"توطئه تفرقه بین مسلمانان، تفرقه شیعه و سنی، تفرقه بین حوزه و دانشگاه، تفرقه بین دولت و ملت از سوی آمریکا" و "ترور سردار سلیمانی" را از جمله این موارد دانست (او در ۱۶ دی هم از برنامه معرفی قاسم سلیمانی در دوره های ابتدایی و متوسطه "با رویکرد تحلیلی عمیق" خبر داده بود).
موضوع پرداختن بیشتر به "جنایت های آمریکا" در کتاب های درسی نیز، از مطالبات مشهور آقای خامنه ای در گذشته بود. او از جمله، در سخنانی در ۱۲ آبان ۱۳۹۵ با اشاره به اسناد "لانه جاسوسی" گفته بود: "چرا هیچ نشانی از این کتاب‌ها [اسناد] در مجموعه مدارس، دبیرستان‌ها و دانشگاه‌های ما نیست؟ این یکی از اعتراض‌های من است."
همزمانی اعلام تغییرات فوق با حذف بخش هایی از کتاب های تاریخ مدارس در مورد سوابق دخالت های روسیه در ایران، از دیگر موضوعاتی بود که در هفته گذشته، مورد توجه افکار عمومی قرار گرفت. البته علی ذوعلم در نشست خبری ۱۴ بهمن، در پاسخ به اشارات برخی خبرنگاران به حذف این بخش ها، که عمدتا به تاریخچه جنگ های ایران و روسیه در دوران قاجار مربوط می شد، گفت که به موضوع رسیدگی خواهد کرد.
هنوز مشخص نیست که آیا وعده رسیدگی او، در عمل ممکن است منجر به بازگشت بخش های مرتبط با دخالت روسیه به کتاب های تاریخ مدارس شود یا نه.
درنهایت، تمام این واکنش‌ها در شرایطی صورت می گرفت که در آغاز سال تحصیلی جاری، ماجرای حذف بخشی از معروف ترین آثار ادبیات کهن و معاصر فارسی از کتاب های درسی و در مقابل، اضافه شدن آثاری از نویسندگان و شاعران نزدیک به حکومت، موجی از واکنش را در سطح رسانه های ایران ایجاد کرده بود.
در ۱۲ آبان ۹۸ حسین قاسم‌پور مقدم، یکی از مدیران آقای ذوعلم که مسئولیت گروه تألیف کتب درسی ادبیات فارسی را در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بر عهده دارد، در مورد حذف آثار چهره های ادبیات ایران توضیحاتی داد که به نوبه خود، ابهامات بیشتری را ایجاد کرد.
او گفت که تغییرات مورد بحث در راستای مندرجات سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، سند برنامه درسی ملی و "بررسی نیازها، خواسته‌ها و سلایق افراد و نهادها" بوده است، ولی در مورد این "افراد و نهادها" توضیح بیشتری نداد.
او حتی با اشاره به اهمیت سرگذشت محسن حججی، که در مرداد ۹۶ به دست نیروهای داعش در سوریه به قتل رسید، تاکید کرد: "جایی نیاز داشتیم شهید محسن حججی را مطرح کنیم و این، بر حافظ و سعدی اولویت داشت."
