کیهان لندن - روزنامه «فایننشال تایمز» سهشنبه ۲۲ دسامبر (۲ دیماه) در گزارشی با اشاره به برگزاری نشست وزرای خارجه کشورهای باقیمانده در برجام نوشت قدرتهای اروپایی از پیشنهاد جو بایدن در مورد بازگشت آمریکا به توافق اتمی با ایران به شکل فعلی پشتیبانی کرده و فعلاً از مهار نظامی و سیاستهای منطقهای جمهوری اسلامی ایران دست کشیدهاند!
در این گزارش به دلایل این ادعا که اروپاییها بحث در مورد مسائل موشکی و منطقه را به بعد موکول کردهاند اشارهای نشده اما استدلال شده است که بیانیه روز دوشنبه نشان میدهد که اولویت طرفهای اروپایی برجام، تمرکز روی بازگشت کامل جمهوری اسلامی ایران به اجرای کامل تعهدات اتمی و آغاز گفتگو با دولت بایدن است. این کشورها اگرچه با موضع دولت ترامپ در مورد سیاستهای منطقهای و موشکی ایران همنظر هستند اما با تصمیم او برای خروج یکجانبه از برجام مخالف بودهاند.
طرح این ادعا که اروپاییها موضوع تهدیدات موشکی رژیم ایران و پشتیبانی از شبهنظامیان را به بعد موکول کردهاند در حالیست که هایکو ماس وزیر خارجه آلمان اوایل دسامبر در مصاحبه با «اشپیگل» گفت «ما به ایران اعتماد نداریم. بازگشت به توافق قبلی کافی نیست و باید توافقی بیشتر از برجام [برجامپلاس] انجام گیرد که منافع ما را نیز مد نظر قرار دهد. ایران نباید سلاح هستهای داشته باشد و باید برنامه ساخت موشکهای بالستیک را متوقف کند و به تهدیدات منطقهای پایان دهد.»
اما آنچه قابل انکار نیست و در گزارش روز سهشنبه کیهان لندن نیز به آن اشاره شد این است که لحن بیانیه مشترکی که ۲۱ دسامبر صادر شده نسبت به آنچه وزرای خارجه کشورهای عضو برجام مطرح میکنند نرمتر است و اشارهی ویژهای به فعالیتهای موشکی و نظامی رژیم ایران در این بیانیه نشده است و به نظر میرسد همین موضوع سبب شده تا فایننشال تایمز چنین برداشتی داشته و این ادعا را مطرح کند.
در این میان، محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به بیانیه مشترک اعضای برجام گفت «مذاکره مجدد منتفی است». او همچنین تأکید کرده «نمیتوانیم مصوبه مجلس [در مورد افزایش غنیسازی اورانیوم و افزایش تعداد سانتریفیوژها] را نقض کنیم.»
آیا اروپا بیدار میشود؟
و اما برخلاف گزارش فایننشال تایمز، پایگاه خبری «بلومبرگ» در گزارشی مینویسد «اروپا در مقابل رفتارهای بد جمهوری اسلامی بیدار میشود».
نویسنده گزارش «بابی گُش» در مقدمهای به قصهی «قورباغه و عقرب» و ضربالمثل قدیمی «نیش عقرب نه از سر کین است، اقتضای طبیعتاش اینست» اشاره کرده و با مقایسه جمهوری اسلامی با عقربی که حتی «وقتی به آن کمک میشود باز هم نیش میزند» مینویسد: این داستان اخلاقی شاید به درد رهبران اروپا بخورد که چهار سال است از افتادن جمهوری اسلامی در داخل آب جلوگیری میکنند.
در این گزارش تأکید شده ماهیت رژیم ایران در آدمربایی و اعدام منتقدان مشکل فزایندهای است که نادیده گرفته میشود و با وجود کمک اروپاییها به تهران آنها هیچ رفتار مناسبی که نشانهای بر تلاششان برای نگهداشتن برجام باشد نکردهاند و اروپاییها اکنون میبینند که ذات جمهوری اسلامی چیست.
با اقدامات سرکوبگرانهی جمهوری اسلامی از جمله آدمربایی و اعدام منتقدان و مخالفان، تمایل اروپاییها برای برخورد ملایم در مورد مسائل حقوق بشری ایرانیان به چالش کشیده میشود.
اعدام نوید افکاری قهرمان کشتی، ربودن روحالله زم و فرجالله کعبی و ماجرای اسدالله اسدی دبیر سوم سفارت جمهوری اسلامی در اتریش که در توطئه بمبگذاری علیه همایش مجاهدین در پاریس دست داشت و در بلژیک محاکمه شد، از اقداماتی است که به ناچار واکنش اروپاییها را در پی داشته بطوری که سفر ظریف به اروپا پس از اعدام نوید افکاری و به تازگی نیز نشست تجاری آنلاین مقامات اتحادیه اروپا و نمایندگان رژیم ایران لغو شد.
به نوشته بلومبرگ نیز موضوع آدمرباییها چهره مقامات رژیم ایران را برای ایستادن در میان دیپلماتهای کشورهای اروپایی به شدت نامطلوب خواهد کرد. طبق آخرین نظرسنجی مؤسسه «پیو» فضایی منفی نسبت به رژیم ایران در سراسر اروپا ایجاد شده است.
بدبینیها وقتی بیشتر شد که اروپاییها برای حفظ برجام و آغاز مذاکرات تلاش میکنند اما همزمان جمهوری اسلامی در حال نقض مداوم مفاد توافق اتمی و فعالیتهایی بسیار فراتر از آن در تأسیسات اتمی نظنز و فردو است.
میبایست توجه داد که نویسندگان و تحلیلگران بلومبرگ مدتها همسو با لابیهای جمهوری اسلامی در مورد ایران گزارش نوشتهاند و انتشار چنین گزارشی در نوع خود قابل تأمل است.
ژیائو وانگ محقق چینیتبار که مدتی در ایران به گروگان شده بود و سرانجام در آذر ۱۳۹۸ مبادله شد در توییتی به این گزارش بلومبرگ اشاره کرده و مینویسد «چرا آمریکاییهای پیشرو هنوز ترجیح میدهند با بحث بر سر مشارکت بیقید و شرط، حتا در شرایطی که اروپا هم از خواب بیدار میشود، چشم خود را بر ذات خراب رژیم جمهوری اسلامی ببندند؟؟!!»
ژیائو وانگ مدتی است مسائل ایران را بیشتر از گذشته پیگیری میکند و واکنشهای علنی نسبت به رفتارهای غیرانسانی جمهوری اسلامی به ویژه در مورد حقوق بشر نشان میدهد. او به نشست وزرای خارجه کشورهای عضو برجام نیز که به صورت آنلاین برگزار شد واکنش نشان داده و در توییتی مینویسد: «جمهوری اسلامی ایران در برجام هیچ اهرم واقعی علیه غرب ندارد، و در موقعیتی نیست که بخواهد چیزی تقاضا کند. اگر در موقعیت قدرت قرار میداشت مدتها پیش توافق را ترک میکرد. چین و روسیه واقعاً مفید نیستند، وگرنه E3 [سه کشور اروپایی] اهمیت چندانی نمیداشت!»
او میافزاید: «رژیم ایران بازگشت غرب به برجام را یک ضعف میانگارد. این حرکت اعتماد به نفس رژیم در مقاومت را افزایش میدهد و یک قدم به جلو برای فشار داخلی و بیثباتی در منطقه برخواهد داشت و تلاشها برای مهار رژیم در آینده را بسیار دشوار خواهد کرد.»
به هر حال، هم «بابی گُش» نویسنده و تحلیلگر بلومبرگ و هم «ژیائو وانگ» پژوهشگری که اسیر بودن در دست جمهوری اسلامی را تجربه کرده است، واقعیتهایی را بازگو میکنند که در تمام این سالها ایراندوستان و فعالان سیاسی مستقل گفتهاند: جمهوری اسلامی اصلاحناپذیر است و قادر نیست تغییر رفتار داده و به یک رژیم عادی تبدیل شود.
حالا در حالی که اروپاییها برای احیای برجام تلاش میکنند، علی شمخانی دبیر شورایعالی امنیت ملّی با اشاره به قتل محسن فخریزاده و قاسم سلیمانی تهدید کرده «مصمم به گرفتن انتقام سخت هستیم!»
او گفته «جمهوری اسلامی ایران مصمم است با گرفتن انتقام سخت از آمران و عاملان این جنایت تاریخی، از تداوم اقدامات تروریستی و ضدامنیتی آمریکا و عمالش جلوگیری و آنان را وادار به خروج از منطقه کند.»
حسین امیر عبداللهیان دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی نیز گفته «مسلم است انتقام سخت ترور حاج قاسم سلیمانی نیازمند صبر و برنامهریزی سختتر است.» در همین ارتباط آمریکا به رژیم ایران نسبت به هرگونه اقدامی در ارتباط با سالگرد کشته شدن قاسم سلیمانی در حوالی بغداد توسط حمله پهپادی هشدار داده است.
جمهوری اسلامی ایران امیدوارست با تثبیت ریاست جمهوری بایدن با همکاری لابیهای برونمرزی و حزب دموکرات آمریکا که نام شماری از مقامات دولت باراک اوباما در میان آنها به چشم میخورد بتواند تحریمها را کاهش دهد.
دولت سوئد با تشکیل دادگاه حمید نوری موافقت کرد