بی بی سی فارسی - احسان مهرابی روزنامه‌نگار
در حالی که تنها یکی از نیروهای نظامی ایران به دلیل شلیک به هواپیمای اوکراینی در بازداشت است، ۲۷ نفر به دلیل شرکت در اعتراضات مربوط به سقوط این هواپیما و همدردی با جانباختگان به بیش از ۴۱ سال زندان محکوم شده اند. بررسی احکام صادر شده نشان می دهد که ۲۷ نفر از بازداشت شدگان در مجموع به بیش از ۳۴ سال زندان تعزیری و بیش از هفت سال زندان تعلیقی محکوم شده اند.
پارسال پس از صدور اطلاعیه ستاد کل نیروهای مسلح ایران که در آن بعد از سه روز پنهان کاری به سرنگونی هواپیما با موشک سپاه اعتراف شده بود تجمع هایی در شهرهای مختلف برگزار شد و تعدادی از معترضان بازداشت شدند.
در این میان راب مکر سفیر بریتانیا در ایران، نیز در جریان تجمعی که برای یادبود قربانیان هواپیمای اوکراین مقابل دانشگاه امیرکبیر برگزار شده بود بازداشت و پس از ساعاتی آزاد شد.
رخشان بنی‌اعتماد، کارگردان و تهیه کنندهٔ ایرانی، نیز که دعوت به تجمع برای بزرگداشت قربانیان کرده بود بازداشت و پس از ساعاتی آزاد شد.
اما بازداشت شدگان تنها این چهره‌های مشهور نبودند. غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه از بازداشت دستکم ۳۰ شهروند در جریان این تجمعات و اعتراضات خبر داد. تعدادی از معترضان بازداشت شده و به خصوص دانشجویان به زندان های طولانی مدت محکوم شدند.
در این میان حکم تعدادی از بازداشت شدگان از جمله محمد امین حسینی، دانشجوی حقوق دانشگاه گرگان، محمد اسماعیلی دانشجوی دانشگاه تهران، علی فرمانی، صدابردار و فیلم‌ساز و انیس سعادت، نویسنده در شیراز، که در جریان این تجمع ها بازداشت شده بودند اعلام نشده است.
برخی از بازداشت شدگان به مجازات های تکمیلی هم محکوم شده اند از جمله فرهاد بخشی به تهیه تحقیق ۹۰ صفحه‌ای دست‌نویس درباره ناو آمریکایی وینسنس که سال ۶۷ هواپیمای ایرباس ایرانی را سرنگون کرد، محکوم شده است. در ادامه این گزارش احکام صادر شده برای این معترضان مرور شده است.
مهدی محمودیان؛ چهار سال زندان به دلیل فراخوان روشن کردن شمع
مهدی محمودیان، فعال سیاسی و فعال حقوق بشر، به پنج سال زندان محکوم شده که چهار سال آن "به‌خاطر فراخوان روشن کردن شمع به یاد قربانیان انهدام هواپیمای اوکراینی با موشک‌های سپاه" بوده، این حکم در دادگاه تجدید نظر تأیید شده است.
پیش از بازداشت مهدی محمودیان فایل صوتی تهدید او نیز منتشر شده بود. براساس یک فایل صوتی که به دست بی‌بی‌سی فارسی رسیده بود، بازجوی سازمان اطلاعات سپاه با او تماس می‌گیرد و وی را تهدید می‌کند فراخوان دعوت به روشن کردن شمع را حذف کند و می‌گوید در غیر این صورت، "خودم برت می‌دارم می‌برمت اوین و اونجا از خجالتت در میام".
فرهاد بخشی؛ شش ماه زندان و تحقیق درباره درباره ناو وینسنس
فرهاد بخشی یکی از افراد بازداشت شده در تجمعات اعتراض به سرنگون کردن هواپیمای مسافربری اوکراین توسط سپاه پاسداران به شش ماه زندان محکوم شد.
دادگاه همچنین با صدور یک حکم مجازات تکمیلی وی را به یک ماه خدمت در یکی از پایگاه‌های بسیج و تحقیق ۹۰ صفحه‌ای دست‌نویس درباره ناو جنگی وینسنس محکوم کرده است.
بهاره هدایت؛ چهار سال
بهاره هدایت، دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه تهران و عضو سابق شورای مرکزی تحکیم وحدت، چهارم مرداد خبر داد که به اتهام شرکت در تظاهرات در اعتراض به شلیک به هواپیمای اوکراین به چهار سال زندان محکوم شده است.
به گفته بهاره هدایت، او به اتهام اجتماع و تبانی برای شرکت در تجمع مقابل دانشگاه امیرکبیر تهران در اعتراض به انهدام هواپیمای اوکراین به چهار سال زندان و به اتهام تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی ایران در توییتر به هشت ماه زندان محکوم شده است، که بیشترین مجازات یعنی چهار سال زندان قابل اجرا است.
او زمستان پارسال در اعتراض به شلیک سپاه به هواپیمای اوکراین همراه سایر دانشجویان تجمع کرد و دوشنبه ۲۱ بهمن ۹۸ به حراست دانشگاه تهران احضار شد اما بعدا دوستانش گزارش دادند که "او را در دفتر حراست دانشگاه کتک زده‌اند، با زور سوار ماشین کرده و به بازداشتگاه وزرا برده‌اند".
امیر محمد شریفی؛ سه ماه زندان
امیر محمد شریفی، دیگر دانشجوی دانشگاه تهران، نیز به اتهام شرکت در تجمع اعتراضی به ۳ ماه زندان محکوم شده است.
او در روز یکشنبه ۲۰ بهمن ۹۸ توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. چند روز بعد رئیس حراست دانشگاه تهران دلیل دستگیری او و بهاره هدایت و معین زارعیان را شرکت در اعتراضات اعلام کرد.
معین زارعیان، دانشجوی جامعه شناسی دانشگاه تهران و عضو شورای صنفی خوابگاه‌ها، نیز چهار روز بازداشت بود و با وثیقه آزاد شد.
مصطفی هاشمی‌زاده؛ پنج سال زندان و ۷۴ ضربه شلاق
مصطفی هاشمی‌زاده، دانشجوی مهندسی عمران دانشگاه تهران، که بعد از حضور در مراسم یادبود جانباختگان هواپیمای اوکراینی بازداشت شده بود، به پنج سال زندان محکوم شد.
او همچنین به ۷۴ ضربه شلاق و دو سال ممنوعیت از ورود به خوابگاه دانشجویی و سه ماه خدمات عمومی رایگان و عام المنفعه در بیمارستان روانپزشکی نیایش تهران نیز محکوم شده است.
سینا ربیعی؛ سه سال زندان
اول شهریور ماه اعلام شد که سینا ربیعی، دانشجوی دانشگاه تهران، به دلیل اعتراض به سرنگونی هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران به سه سال زندان محکوم شده است.
حسین تاج، وکیل آقای ربیعی، هم در توئیتی توضیح داده که قاضی پرونده اتهام این دانشجو را از "اخلال در نظم" به "اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت ملی" تغییر داده و سه سال حکم حبس صادر کرده است.
سیاوش نوروزی؛ هفت سال زندان تعلیقی و یک سال تعزیری
سیاوش نوروزی، دانشجوی رشته گرافیک دانشگاه شیراز، که در تجمع یادبود کشته‌شدگان هواپیمای بازداشت شده بود با اتهامات زیادی مواجه و به هشت سال زندان و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شد.
۷ سال از این حکم به مدت پنج سال تعلیق شده و یک سال زندان و ۷۴ ضربه شلاق آن اجرا می‌شود.
۱۶ شهروند در آمل؛ ۱۱۸ ماه زندان
دادگاه بازداشت شدگان تجمعات آمل به صورت دسته جمعی برگزار شد و پنج نفر از شهروندان در مجموع به ۳۰ ماه زندان محکوم شدند.
بر اساس حکم دادگاه، محسن رضایی، میثم خلیلی، شورا فکری، سلمان فخری و آقای راعی هر یک به طور جداگانه به شش ماه حبس تعزیری محکوم شده‌اند.
امین فروحی، علی شکری، آزاده و آیدین و آیدا جوانی، علیرضا محمدنژاد، فرشته محمودی، حسین مصطفی‌نیا، میثم خدابنده‌لو، حمید محمدی‌ایرانی، امین فروحی و محمدرضا شجاعی، ۱۱ شهروند دیگر، هرکدام به هشت ماه زندان و مجموعا به ۸۸ ماه زندان محکوم شدند.
این شهروندان همچنین از سوی دادگاه کیفری آمل به اتهام اخلال در نظم به پنج ماه زندان و ۲۰ ضربه شلاق محکوم شده‌اند. حکم دادگاه کیفری به مدت یک سال تعلیقی است.
علی نوری زاد؛ ۳ سال و ۶ ماه زندان
علی نوری زاد، فرزند زندانی سیاسی محمد نوری‌زاد، به دلیل شرکت در تجمع اعتراض به سرنگون شدن هواپیمای اوکراینی با موشک‌های سپاه به سه سال و نیم زندان محکوم شد.
محمدحسین آقاسی، وکیل خانواده نوری‌زاد، روز شنبه، ۱۲ مهر، خبر داد که او برای اجرای حکم به زندان فشافویه منتقل شده است.
مرتضی حسینی لواسانی؛ دو ماه زندان
مرتضی حسینی لواسانی، معلم بازنشسته ، به دلیل شرکت در تجمعات اعتراضی به دو سال زندان محکوم شده بود که این حکم نهایتا در دادگاه تجدیدنظر به دو ماه حبس تعزیری و ۲۲ ماه حبس تعلیقی تقلیل یافت.
مسعود حکم آبادی؛ سه سال زندان
مسعود حکم آبادی، تهیه کننده تئاتر و هنرمند ساکن مشهد، که در در اعتراض به شلیک به هواپیمای اوکراینی از حضور در جشنواره فجر انصراف داده بود ۲۸ دی ماه ۹۸ بازداشت شد.
او که تهیه کننده تئاتر و مدیر کانال تئاترکده است در نهایت به سه سال زندان محکوم شد.
فاطمه (ماری) محمدی؛ سه ماه زندان تعلیقی
فاطمه (ماری) محمدی، از معترضان شلیک به هواپیمای اوکراینی به سه ماه و یک روز زندان و ۱۰ ضربه شلاق محکوم شد. حکم صادره به مدت یک سال به حالت تعلیق درآمده است.
فاطمه (ماری) محمدی در ۲۲ دی‌ماه ۹۸ در تجمعات اعتراضی همراه با ضرب و شتم شدید بازداشت و در تاریخ ۸ اسفندماه ۹۸ آزاد شده بود.
به جز حکم های زندان برای معترضان شرکت کننده در این تجمعات، تعدادی از دانشجویان دانشگاه‌های ایران از جمله ۱۵ دانشجوی دانشگاه محقق اردبیلی از تحصیل تعلیق شدند.
گزارش میدانی از مِلک دولت در جماران
