۳ مصداق تبعیض را نه برپایه انگیزه و خوانش تبعیض کننده، بلکه نسخت برپایه تجربه گروه رنجدیده از تبعیض باید مورد توجه قرار گیرد. واکنش گسترده جامعه کرد به این برنامه که نمایندگان مجلس را نیز در بر گرفت، تحقیر آمیز بودن این ابراز نظر را نشان داد.

۴ تبعیض‌های اتنیکی را تحت عنوان "خطر تجزیه طلبی" و "وحدت ملی" نمی‌توان خاموش کرد. تبعیض اتنیکی زمینه تجزیه فکری و عاطفی را در میان گروه‌های اتنیکی تحت ستم گسترش می‌دهد. راه حل نه نفی صورت مسئله بلکه یافتن راه حلی است که چند فرهنگی را با تبعیض زدایی بتواند گسترش دهد.

مطالب بیشتر در سایت ایران اینترنشنال

۶ در گذشته ناسیونالیسم آمرانه باتبعیض ساختاری شکاف‌های اتنیکی را گسترش داد و گروه‌های اتنیکی تحت ستم را به حاشیه راند. امروز ناسیونالیسم شیعه بنیادگرایی اسلامی "فارس گرا" شکاف‌ها و تبعیضات اتنیکی ودینی را که در میان اکثر گروه‌های اتنیکی (به جز ترک‌های آذری تبار) همپوشی دارد، شدت بخشیده است. به عبارت روشن تر ایدئولوژی بنیادگرای اسلامی ایران از نوعی ویژگی "نژادپرستی نوین" نیز برخوردار است

۷ سکوت، بی تفاوتی و نادیده انگاری تبعیض خود به نهادینه کردن آن همچون خشونتی نمادین در تحقیر "آن دیگری" اعم از گروه‌های اتنیکی و... یاری می‌رساند.

۸ رسانه‌ها نقش مهمی در نهادینه کردن و یا زدودن تبعیض‌های اتنیکی و گسترش حساسیت‌های ضد تبعیض دارد. هم از این رو می‌بایست از جمله حساسیت رسانه‌ها و گفتمان‌های روشنفکری به بیان، سیاست و رفتار تبعیض آمیز شدت گیرد. نه این که حتی در برابر اظهارات نژادپرستانه سکوت کند یا بی تفاوت باشد یا آنرا تجدید تولید کنند.

۹ نظام آموزشی کشور و ایدئولوژی رسمی نظام مبتنی بر تبعیض است. هم از این رو بدون تغییر ساختاری آن بخت همگانی کردن آگاهی ضد تبعیض و همزیستی مسالمت آمیز فرهنگ‌های متفاوت بسیار کم خواهد بود. حتی در کشورهای دمکراتیک سخن بر سر این است که سیاست تبعیض گریز (غیر تبعیض آمیز) کافی نیست و می‌بایست از سیاست غیر تبعیض به سیاست فعال ضد تبعیض گذار کرد. در کشوری نظیر ایران که تبعیض ساختاری و نهادینه شده است و حتی از توجیه ایدئولوژیک برخوردار است، ضررورت چنین رویکردی بسیار کلیدی است. می‌توان گسترش آگاهی ضد تبعیض را از روشنفکران، رسانه‌ها و جامعه مدنی آغاز کرد. از جمله مهم است که خود رسانه‌ها با آموزش کارکنان خود به تریبونی برای ابراز نظر نژادپرستانه یا سکوت در برابر آن بدل نشوند و حساسیت نشان دهند.

۱۰ در کشوری نظیر سوئد به جای سخن گفتن از همپیوستگی گروه‌ها‌ی مهاجر بر ضرورت ادغام سوئدی تبارها در فرایند جهانی شدن که نزدیکی فرهنگ‌ها و هویت‌های اتنیکی و... از پیامدهای آن است نیز تاکید می‌شود تا فرایند همپیوستگی، گسترش مشارکت، حس تعلق و پلورالیسم فرهنگی (در چهارچوب دمکراسی و حقوق بشر) توسعه یابد. در جامعه ایران که آگاهی ضد تبعیض پایین است تاکید بر آن همچون بخشی از ارزش‌های انسانی و دمکراتیک و پروسه ادغام گروه اتیکی "فرداست" (که خود را هنجار کل ایران می‌داند و در پی اسیملاسیون است) در فرایند جهانی شدن و مدرنیته ضروری است. این امر کمک می‌کند تا جامعه با واقعیت چند فرهنگی، چند اتنیکی و چند زبانی بودن کشور و حق مشارکت برابر مستقل از تعلقات اتنیکی بیشتر آشناشود. برسمیت شناختن این تبعیضات و گسترش آگاهی ضد تبعیض نقطه آغاز مناسبی برای گسترش این فرهنگ در جامعه ایرانی است که به شدت به ناسیونالیسم آمرانه و فرداست آغشته است.

کل این گفتگو را می‌توان در زیر مشاهده کرد:

<iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/VtIkCbkzdko" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>