بی بی سی فارسی - عکسی که همراه با مصاحبه یک خبرنگار آمریکایی با ابومحمد جولانی، یکی از رهبران جهادی سوریه، منتشر شد باعث بحث و جنجال اینترنتی بین نیروهای جهادی شده است.
مارتین اسمیت، خبرنگار پی‌بی‌اس، روز ۲ فوریه عکسی از خود و جولانی توییت کرد. جولانی رهبر هیات تحریر شام است که قدرتمندترین گروه جهادی در سوریه محسوب می‌شود.
این گروه هنوز درباره این مصاحبه ابراز نظر نکرده است، اما یکی از حامیان شناخته‌شده این گروه گفت که جولانی روز اول فوریه با "تعدادی از خبرنگاران خارجی" مصاحبه کرد و با آن‌ها به برخی از نقاط ادلب سر زد، منطقه‌ای که این گروه عملا در آن حکومت می‌کند.
جهادی‌های تندرو از این اقدام، و همچنین "لباس‌های غربی" جولانی، انتقاد کردند و او را متهم کردند که می‌خواهد "گذشته" جهادی خود را کنار بگذارد. اما جهادی‌های مصلحت‌گرای طرفدار این گروه به مصاحبه‌های مشابهی که اسامه بن لادن، رهبر سابق القاعده، به خبرنگاران غربی داده بود ارجاع دادند.
در این بین، یکی از حساب‌های توییتری وابسته به وزارت خارجه آمریکا که به زبان عربی توییت می‌کند با اظهار نظر درباره این عکس یادآوری کرد که ارائه اطلاعات درباره جولانی ۱۰ میلیون دلار پاداش در پی خواهد داشت. این حساب توییتری با استفاده از گویش محلی سوری و طعنه نوشت: "چقدر با کت‌وشلوار خوش‌تیب شدی! لباس‌هایت را می‌توانی عوض کنی ولی باز هم تروریست باقی خواهی ماند."
در سه سال گذشته، هیات تحریر شام تلاش کرده است که چهره جدیدی از خود به عنوان بازیگر مشروع سیاسی ارائه دهد که نه دنبال جهاد بین‌المللی است و نه رابطه‌ای با گروه‌های جهادی چندملیتی دارد. این گروه رابطه خود با القاعده را در سال ۲۰۱۶ قطع کرد. گمان عمومی بر این است که "دولت نجات" که از طریق چند "وزارتخانه" ادلب را اداره می‌کند وابسته به این گروه است.
جولانی پیش از این با شبکه خبری الجزیره نیز مصاحبه کرده بود، و پارسال نیز در اقدامی نادر با گروه بین‌المللی بحران، نهادی غربی، مصاحبه کرد و تاکید کرد که گروه‌اش هیچ مقصودی خارج از سوریه ندارد.
مارتین اسمیت در توییت ۲ فوریه گفت که تازه از بازدیدی سه روزه از ادلب بازگشته است و جولانی "حرف‌های صادقانه‌ای" درباره حمله‌های یازده سپتامبر، داعش و آمریکا زده بود. هنوز از جزئیات این مصاحبه چیزی منتشر نشده است.
منتقدان جهادی
بررسی پیام‌های ارسالی در پیام‌رسان تلگرام نشان می‌دهد که حامیان القاعده و داعش از این عکس به عنوان فرصتی برای انتقاد از هیات تحریر شام استفاده کرده‌اند.
از این عکس، و مخصوصا از "لباس‌های غربی" جولانی، برای بی‌اعتبار کردن او و گروه‌اش استفاده شده است.
حامیان القاعده پیش از این نیز هیات تحریر شام را به جلوگیری از فعالیت القاعده در سوریه به خواست قدرت‌های خارجی، از جمله ترکیه، متهم کرده بودند. به گفته آن‌ها، این اقدام تلاشی بود در جهت نوسازی این گروه به عنوان شریکی قابل اتکا در توافقات سیاسی آینده.
وارث القسام، یکی از حامیان برجسته القاعده، با طعنه درباره این عکس نوشت: "نسخه ۲۰۲۱ جولانی... به گیرنده‌های خود دست نزنید تا نسخه‌های بعدی و به‌روزش را هم ببینید."
منتقد دیگری به نام فراط گفت که جولانی دارد خودش را "می‌کشد" تا در سوریه جایگاه سیاسی رسمی بگیرد و "شب و روز دنبال غرب" است، اما آن‌ها "هرگز او را نخواهند پذیرفت".
یکی از کانال‌های جهادی نیز به جایزه‌‌ای که آمریکا برای ارائه اطلاعات درباره جولانی تعیین کرده است اشاره کرد و مدعی شد که به نظر می‌رسد که "این نسخه جدید" حالا مورد تایید آمریکا است و "می‌خواهد از او اعاده حیثیت کند".
پاسخی که تندروها به ارجاع حامیان هیات تحریر شام به مصاحبه‌های بن لادن با خبرنگاران غربی می‌دادند بر این اساس بود که او در جریان این مصاحبه‌ها لباس سنتی به تن داشت و در عین حال غرب را نیز به شدت تهدید می‌کرد.
برخی از تندروها تلاش کردند که موضع خود را توضیح دهند. استدلال آن‌ها این بود که مساله مشکل‌آفرین نفس مصاحبه نیست، بلکه چیزهایی است که "احتمالا" در آن مطرح شده است. گمان آن‌ها بر این است که جولانی در این مصاحبه تلاش کرده است خود را از دیگر نیروهای جهادی دور کند.
برخی به برخورد "خوب" جولانی با "یک خبرنگار آمریکایی غیرمسلمان" اشاره کردند و آن را با "زندانی" کردن "یک خبرنگار آمریکایی مسلمان" مقایسه کردند. اشاره آن‌ها به بلال عبدالکریم، فعال رسانه‌ای، است که از ماه اوت سال گذشته در بازداشت هیات تحریر شام بوده است. این گروه او را متهم کرده بود که اخبار غلط پخش می‌کند و مردم را علیه مقامات محلی در ادلب تحریک می‌کند.
در ماه سپتامبر نیز هیات تحریر شام به خاطر مصاحبه یکی از مقاماتش با یک روزنامه سوئیسی مورد انتقاد تندروها قرار گرفته بود. او در آن مصاحبه تاکید داشت که این گروه تهدیدی برای غرب نیست و برای مذاکرات بین‌المللی آمادگی دارد.
پاسخ حامیان
البته حامیان هیات تحریر شام نیز از رهبر این گروه و ملاقاتش با "خبرنگاران خارجی" دفاع کردند.
دفاع بسیاری از آن‌ها از جولانی شامل انتشار تصاویری از بن لادن با خبرنگاران غربی می‌شد، از جمله رابرت فیسک، کارشناس مسائل خاورمیانه، که سه بار بین سال‌های ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۷ با بن لادن مصاحبه کرده بود و پیتر آرنت، خبرنگار سی‌ان‌ان، که در سال ۱۹۹۷ با رهبر القاعده مصاحبه کرد.
حامیان این گروه در عین حال تصاویری نیز از نمایندگان طالبان که در مذاکرات صلح با سیاستمداران آمریکایی و روسی حاضر شده بودند منتشر کردند.
پرسشی که آن‌ها طرح می‌کردند این بود که چطور دیدار این شخصیت‌های جهادی با مقامات و خبرنگاران خارجی و عکس گرفتن با آن‌ها مجاز و "نشانه قدرت و اعتبار" است، اما اگر هیات تحریر شام همین کار را بکند نشانه "خیانت" و "حقارت".
نظر بسیاری از آن‌ها بر این بود که واکنش منفی جهادی‌های تندرو ناشی از "حسادت" و "تنفر" از هیات تحریر شام است، چرا که این گروه حالا به گروهی مهم تبدیل شده است که خبرنگاران دوست دارند با آن صحبت کنند.
یکی از حامیان برجسته این گروه گفت که اقدامات جولانی نشانه "زیرکی" و برنامه‌ریزی خوب است. او گفت که جولانی توانست رقبا را شکست دهد و با غلبه بر کاستی‌ها سازمانی ایجاد کند که منطقه‌ای را تحت کنترل دارد و در آن خدمات ارائه می‌دهد. او در پایان صحبت‌هایش گفت که لباسی که او انتخاب می‌کند هیچ ربطی به ماهیت او ندارد.
