***
ایران و چین سند همکاری ۲۵ ساله امضا کردند
رادیو بین المللی فرانسه - سرانجام بعد از رفت و آمدهای مکرر میان پکن و تهران، سندی که فکر آن حداقل از پنج سال پیش مطرح بود، توسط وزیران خارجۀ دو کشور امضا شد. با اینکه محتوای دقیق این برنامۀ همکاری هیچگاه اعلام نشده، اما انتقادهای زیادی از سوی ایرانیان علیه آن صورت گرفته است. قبلاً گفته می‌شد که طبق این سند، چین ٤٠٠ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری خواهد کرد. اما مخالفان می‌گویند که امضای این سند با اصل حاکمیت ملی و استقلال سیاسی و اقتصادی تعارض دارد.
روز شنبه ۷ فروردین/۲۷ مارس، محمدجواد ظریف و وانگ یی، وزرای امور خارجه ایران و چین، سند همکاری‌های ۲۵ ساله میان دو کشور را در ساختمان وزارت خارجه در تهران امضا کردند.
با اینکه سند رسماً توسط ظریف امضا شد، اما به نظر می‌رسد که روند قطعی شدن همکاری‌ها میان پکن و تهران، تحت هدایت علی لاریجانی، مشاور آیت‌الله خامنه‌ای صورت گرفته باشد. لاریجانی از جمله شخصیت‌های جمهوری اسلامی است که پیوسته از "الگوی چینی" دفاع کرده است.
***
علی مطهری، نماینده پیشین مجلس در صفحه توییترش نوشت: سند جامع همکاری ۲۵ ساله ایران و چین در حالی توسط وزرای خارجه دو کشور امضا شد که نه مردم از محتوای آن آگاه شدند و نه نمایندگان مردم در مجلس. این نگرانی وجود دارد که ما به خاطر نیاز اقتصادی به چین، دست پایین را در این سند داشته باشیم.
***
امضای چنین سندی حداقل از پنج سال قبل مطرح بوده است. در بهمن ماه ۱۳٩۴، طی سفر شی جین پینگ به تهران، دو کشور آمادگی خود را برای مذاکره در جهت انعقاد یک سند همکاری بلندمدت اعلام کرده بودند.
👈مطالب بیشتر در سایت رادیو بین المللی فرانسه
سپس در شهریور ٩٨، پیش‌نویس برنامۀ همکاری جامع در جریان سفر ظریف به پکن، به مقامات چینی تحویل داده شد. اما در این اثنا، انتقادهای زیادی علیه این طرح صورت گرفت. گذشته از مخالفان رژیم جمهوری اسلامی، محمود احمدی‌نژاد نیز به انتقاد از این پروژه پرداخت و جنجال زیادی به پا کرد. اما سرانجام بعد از چند ماه گفتگو و تجدید نظر، مقامات چینی و ایرانی محتوای برنامه را تأیید کردند و حالا، سند به طور رسمی امضا شده است.
هرچند محتوای این سند حتی امروز هم به درستی معلوم نیست، اما مخالفان آن بارها گفته‌اند که دولت جمهوری اسلامی، کشور را به چینی‌ها فروخته است. حتی زمانی شایع شد که ایران جزیرۀ کیش را به چینی‌ها واگذار کرده است. با اینحال، شخص خامنه‌ای در امضای سند نقش اساسی بر عهده داشته است. حدود شش ماه قبل، علی آقامحمدی، مشاور اقتصادی خامنه‌ای به دفاع از برنامۀ همکاری برخاسته و گفته بود: "در حالی که عده‌ای چشمشان به غرب بود و گمان می‌کردند غربی‌ها راه را برای ما باز می‌کنند، چین در سالهای گذشته در ایجاد زیرساخت‌ها برای ایران کوتاهی نکرده است"...
سال گذشته گفته می‌شد که قرار است چینی‌ها ٤٠٠ میلیارد دلار در زیر ساخت های صنعتی و اقتصادی ایران سرمایه گذاری کنند، و در مقابل نفت و گاز ایران را با تخفیف ٣٠ درصدی بخرند.
خبرگزاری تسنیم می‌نویسد که برنامه همکاری‌های جامع ایران و چین "حوزه های سیاسی، امنیتی، دفاعی، فرهنگی، کشاورزی، اقتصادی، علمی، جهانگردی، نفت و انرژی، زیرساخت های مخابراتی و فناوری ارتباطات، تجارت، بهداشت و سلامت و ... را شامل می‌شود"...
قبل از امضای سند، وزیر خارجۀ چین با حسن روحانی و علی لاریجانی دیدار کرد. روحانی به این مناسبت از پشتیبانی‌های چین در مجامع بین‌المللی، از جمله در مورد برجام و "مقابله با زیاده‌خواهی آمریکا"، قدردانی کرد و گفت: "علاقمند هستیم چین همچنان شریک بزرگ تجاری ایران باشد و در زمینۀ سرمایه‌گذاری مشترک همکاری‌های بیشتری داشته باشیم".
هفتۀ پیش روحانی در جلسۀ هیئت دولت تأکید کرده بود که "هیچ چیز جای سرمایه را نمی‌گیرد. حرف اول سرمایه است و حرف دوم تکنولوژی"...
ایران بیش از هر زمان دیگر، نیاز حیاتی به سرمایه دارد و چینی‌ها امکان رفع این کمبود را دارند. در سالهای اخیر، چین بسیاری از کشورها را وامدار خود کرده و از این طریق به نفوذ سیاسی خود افزوده است.
علاوه بر همکاری‌های اقتصادی، چین می‌تواند در مقابله با اپیدمی کووید۱٩ نیز به ایران کمک کند. در گفتگو با روحانی، آقای وانگ یی اطمینان داد که "چین در تأمین واکسن کرونا در کنار ایران خواهد بود".
