احسان مهرابی - ایران وایر
در درگیری «میدان» و دیپلماسی به جز این نمیشد انتظار داشت که رهبر جمهوری اسلامی سمت میدان بایستد. او همیشه در وسط میدان دفاع از «میدان» بوده است و این موضوع همیشه برایش خط قرمز است؛ چرا که سپاه قدس در دوره رهبری او توسعه یافت. از سوی دیگر برای رهبر جمهوری اسلامی همواره حفظ حامیانش مهمتر از همهچیز بوده است. با این حال شاید مقامات دولت از او انتظار داشتند که با ظریف مهربانتر باشد.
***
سخنرانی روز یکشنبه «خامنهای» شبیه به سخنانش در نماز جمعه ۲۹خرداد۱۳۸۸ مبنی بر نزدیکتر بودن «احمدینژاد» به او نسبت به دیگر مقامات شد. این جمله همچنان در خاطر مانده و بارها به رخ حامیان رهبر جمهوری اسلامی کشیده شده است.
در سخنرانی امروز هم او ناخواسته بر نقش صد درصدی خود در سیاست خارجی جمهوری اسلامی و همه اتفاقات آن مهر تایید زد و با ظاهر شدن در ژست منتقد برخی از اقدامات وزارت خارجه، کار را برای خود سخت کرد.
رهبر جمهوری اسلامی پیش از این بارها برجام را «خسارت محض» خوانده و گفته بود برخلاف سخنان مقامات دولت در جریان جزییات مذاکرات و توافقات نبوده است. او اما امروز گفت که وزارت خارجه تنها مجری است و برای قابل قبول کردن حرف خود نیز تاکید کرد که همه جای دنیا نیز همینگونه است.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
او گفت: «اینجور نیست که تصمیمگیری تابع وزارت خارجه باشد، وزارت خارجه مجری است. سیاستهای خارجی را همه مسئولان در شورایعالی امنیت ملی تعیین میکنند و وزارت خارجه باید آنان را به روشهای خود عملی کند و پیش ببرد.» از نظر قانونی نیز همه مصوبات شورای عالی امنیت ملی با تصویب رهبر جمهوری اسلامی قابلیت اجرا دارد.
مجری بودن وزارت خارجه به این معناست که همه تصمیمات در حوزه «نرمش قهرمانانه» در سالهای اخیر نیز با نظر رهبر جمهوری اسلامی بوده و نمیتوان آن را به گردن دولتها انداخت. این سخنان تاییدی بر سخنان ظریف است که پیش از این گفته بود از صفر تا صد درصد سیاست خارجی تنها صفر درصد در اختیار او است.
این سخنان در آستانه توافق احتمالی در وین کار حامیان رهبر جمهوری اسلامی برای انتقاد از نتایج مذاکرات را سخت میکند. اما از جهت دیگر باعث میشود که دولت نتواند از نتایج این مذاکرات در انتخابات ریاستجمهوری استفاده و به تعبیر رایج این چک را در انتخابات نقد کند.
خامنهای در سخنان خود همچنین از سیاست نگاه به شرق و همکاری با چین و روسیه نیز دفاع کرد و آمریکا را مخالف نزدیکی روابط ایران با این کشورها خواند. پیش از این نیز بارها گفته شده بود که قرارداد ایران و چین با دستور رهبر جمهوری اسلامی و سفر «علی لاریجانی» نماینده او به چین شکل گرفته است.
ظریف عاجز از «علاج»
دقایقی پس از سخنان رهبر جمهوری اسلامی برخی کاربران شبکههای اجتماعی از «محمدجواد ظریف» خواستند که استعفا دهد. برخی نیز به کنایه به او گفتند که دیگر نمیتواند این سخنان را مانند شلیک به هواپیمای اوکراینی «علاج» کند.
یک روز پیش از آن اما در شورای اصلاحطلبان، ظریف در میان نامزدهای انتخابات بیش از همه رای آورده بود.
حمله امروز به ظریف از نگاه برخی پایان کار او است. هر چند در صورت نامزدی رد صلاحیت ظریف برای شورای نگهبان سخت است؛ اما بعید است که او تن به این درگیری بدهد.
خامنهای از سخنان ظریف ابراز تاسف کرد و گفت که «نیروی قدس بزرگترین عامل موثر در جلوگیری از دیپلماسی منفعل در غرب آسیاست.» بهجز این نیز نمیشد از رهبر جمهوری اسلامی انتظار داشت؛ اما شاید برخی از مقامات دولت و ظریف انتظار داشتند لحن او ملایمتر باشد و در این میان ضمن حمله تعریفی نیز از ظریف بکند. از جمله اینکه در واکنش به سخنان «مشایی» درباره اسراییل در عین انتقاد، راه برای حملات بعدی به دولت را بسته بود و گفته بود که باید بحث در اینباره را تمام کرد.
رهبر جمهوری اسلامی در این میان عملا وارد موضوع لو رفتن این فایل صوتی نیز نشد و این موضوع باعث بیاثر شدن تبلیغات دولت میشود که بر موضوع افشای فایل صوتی مانور زیادی داده و آن را به مخالفان نسبت داده بود.
تعیین تکلیف برای انتخابات
بخش غیرقابلانتظار سخنان رهبر جمهوری اسلامی مربوط به انتخابات بود که پیش از تایید صلاحیت و حتی ثبتنام نامزدها تکلیف انتخابات را روشن کرد.
او سخنان برخی از نامزدهای انتخابات را «حرفهای فریبندهای» خواند که « هیچ پشتوانه فکری» ندارد و بدون شناخت از امکانات کشور بیان میشود. این سخنان رهبر جمهوری اسلامی راه را بر همه نامزدهای انتخابات میبندد و اجازه ارائه برنامههای متفاوت و خاص را از آنان میگیرد.
رهبر جمهوری اسلامی همچنین گفت: «گاهی هم حرفهایی که گفته میشود کانه از اساس، قانون اساسی را قبول ندارند. خب کسی که میخواهد در راس دستگاه اجرایی قرار گیرد، باید اینها را باور داشته باشد.»
خطاب این بخش از سخنان خامنهای میتواند «مصطفی تاجزاده» باشد. هر چند برای اصلاحطلبان تکلیف تاجزاده احتمالا روشن است و امیدی به تایید صلاحیت او ندارند؛ اما این سخنان خطاب به دیگر نامزدها نیز میتواند باشد که سخنان شبیه به او را تکرار نکنند.
رهبر جمهوری اسلامی از هم اکنون از شورای نگهبان دفاع کرد تا راه بر هرگونه اعتراض درباره رد صلاحیت نامزدها بسته شود.
پس از افشای سخنان ظریف برخی تحلیلگران گفته بودند که ظریف نکته جدیدی را نگفته؛ برخی نکاتی را گفته که همه میدانستند؛ اما اهمیت آن مستند شدن این موضوعات است. نقش صددرصدی رهبر جمهوری اسلامی در سیاست خارجی نیز موضوع جدیدی نیست و بارها بر آن تاکید شده اما خامنهای با سخنان خود آن را مستند کرد و راه را بر توجیه و تفسیر بست.
شراکت با موجود هولانگیز!؛ احمد زیدآبادی