بی بی سی - علی فدوی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ادعاهایی را درباره پیشگام بودن ایران در دانش فیزیک کوانتوم و سابقه این دانش در جوامع اسلامی و آثار دانشمندان مسلمان مطرح کرده که فاقد مستندات علمی است.
آقای فدوی در برنامه‌ای با موضوع "آخرین توانمندی های سپاه" گفت: "ما سرمنشاء علم کوانتوم هستیم اما نمی‌شود اعلام کنیم."
این فرمانده نظامی با اشاره به کامپیوترهای کوانتومی گفت: "در این عرصه‌ها هم جلودار هستیم."
ترویج تئوری توطئه، باورهای خرافی و گفته‌های شبه‌علمی در میان مقام‌های عالی حکومت ایران سابقه دارد که از جمله می‌توان به دستگاه مستعان ۱۱۰ سپاه که فاقد استفاده کاربردی و مبنای علمی برای تشخیص کرونا بود، گفته‌های آیت‌الله علی خامنه‌ای درباره طراحی ویروس کرونا مطابق ژنتیک ایرانی و همچنین ایجاد شک و تردید درباره برخی واکسن‌های کرونا و ممنوعیت واردات آن علی‌رغم نظر نهادهای تخصصی بین‌المللی، از جمله سازمان بهداشت جهانی، اشاره کرد.
فدوی چه می‌گوید؟
لی فدوی در برنامه‌ای زنده در تلویزیون رسمی ایران گفته: "علم کوانتوم علمی بسیار قدیمی در جوامع اسلامی است. قریب به هزار سال پیش دانشمندان مسلمان در این باره صحبت کردند."
آقای فدوی می‌گوید دو سال پیش کنفرانس به مناسبت صدمین سال آغاز علم کوانتوم در نیویورک برگزار شده و دانشمندان ایرانی هم در آن شرکت داشتند.
او گفته مقایسه مطالب عنوان شده در کنفرانس ادعایی نیویورک به عنوان آخرین یافته‌های کوانتوم با یک کتاب ابن عربی، فیلسوف و عارف مسلمان، نشان می‌دهد که عبارت‌های ابن عربی کاملتر از عبارت‌های دانشمندان اخیر است.
آقای فدوی تاکید می‌کند در حالی که در دیگر کشورها هر پیشرفتی اعلام می‌شود چنین سیاستی در ایران وجود ندارد.
او گفته: "ما در هر عرصه‌ای وارد شدیم به نتیجه کامل رسیدیم. ما حتما سرمنشاء در علم کوانتوم هستیم اما نمی‌شود اعلام کنیم."
او با اشاره به پژوهش‌های جاری درباره کامپیوترهای کوانتومی گفته: "ما در این عرصه‌ها هم جلودار هستیم."
آقای فدوی همچنین گفته: "علم کوانتوم خیلی جدید است و هنوز در عرصه زندگی مردم و عرصه نظامی وارد نشده است."
سخنان فدوی چه پایه‌ای دارد؟
آقای فدوی به طور مشخص نمی‌گوید کدام دانشمندان مسلمان درباره فیزیک کوانتوم صحبت کرده‌اند.
ارجاع او به ابن عربی نیز روشن نیست. گاه از آموزه‌های مذهبی و عرفانی تفسیرهایی می‌شود که آنها را پیشگویی یافته‌های علمی تلقی می‌کند.
از جمله برخی شعر "دل هر ذره را که بشکافی/آفتابیش در میان بینی" را به "شکافت اتم" تعبیر کرده‌اند، اما چنین تفسیرهایی تنها جنبه شاعرانه دارند و خالی از معنای علمی هستند.
در عین حال در دوران طلایی تمدن اسلامی (قرن چهار و پنج هجری) پیشرفت‌های چشمگیری در برخی شاخه‌های دانش به دست آمد و آثار دانشمندانی چون الکندی، جابر بن حیان، ابوریحان بیرونی و ابن سینا، تاکید‌های مشخص بر نقش آزمایش‌های تجربی داشتند.
اما عمر علم فیزیک به شکلی که امروزه آن را می‌شناسیم به حدود چهار قرن پیش می‌رسد.
شاخه کوانتوم در فیزیک برخلاف گفته علی فدوی ۱۰۲ سال پیش آغاز نشده است.
ماکس پلانک نظریه کوانتوم خود را در سال ۱۹۰۰، یعنی ۱۲۱ سال پیش مطرح کرد. پس از آن هم آلبرت اینشتین در سال ۱۹۰۵، یعنی ۱۱۷ سال پیش از آن نظریه برای توضیح اثر فوتوالکتریک یا اثر هرتز استفاده کرد، پدیده‌ای که در آن برخی مواد در برابر تابش نور الکترون گسیل می‌کنند.
پس از این مطالعات اولیه، فیزیک کوانتوم مدرن در سال ۱۹۲۵ و ۱۹۲۶، یعنی کمتر از یک قرن پیش به صورت کنونی مدون شد.
از آن پس دانش کوانتوم در زمینه‌های مختلف اثرگذار بوده و برخلاف تصور علی فدوی در زندگی روزمره و امور نظامی هم کاربرد دارد.
فیزیک کوانتوم چیست؟
مکانیک کوانتوم به مطالعه پدیده‌هایی در حد اتم و کوچکتر از آن می‌پردازد، مقیاسی که قواعد فیزیک کلاسیک در آن نتایج نادرستی به دست می‌دهند.
کوانتوم به معنی کوچکترین مقدار از یک کمیت فیزیکی با موجودیت مستقل است، به این معنی که آن واحد را دیگر نمی‌توان به بخش‌های کوچکتری از همان ذره یا کمیت تقسیم کرد.
به عنوان مثال در تابش نور انتقال انرژی هر مقدار دلبخواهی نمی‌گیرد، بلکه همواره ضریبی از یک واحد غیرقابل تقسیم (کوانتا) است.
یکی از یافته‌های فیزیکدانان در مسیر توسعه دانش کوانتوم این مشاهده بود که پدیده‌های کوچکتر از اتم می‌توانند هم مانند ذره رفتار کنند و هم مانند موج.
فیزیک کوانتوم ریاضیات پیچیده‌ای دارد و پدیده‌ها را بر مبنای بررسی خصلت‌های تصادفی و بروز احتمالی آنها مطالعه می‌کند.
دانش کوانتوم در فناوری لیزر و سیستم موقعیت‌یابی جهان جی‌پی‌اس کاربرد دارد.
علاوه بر این در کامپیوترها، تلفن‌های هوشمند و هر دستگاه دیگر پردازش دیجیتال اطلاعات با به کارگیری دانش کوانتوم در نیم‌رساناها و ساخت ترانزیستور و ریزتراشه ممکن شده است.
شبه علم چیست و چه سابقه‌ای در ایران دارد؟
وقتی مطالبی با استفاده از شکل استدلال، بحث و واژگان مشابه با مباحث تخصصی و به عنوان مطالعات علمی و ثابت‌شده ارائه می‌شوند اما در عمل روش‌شناسی علمی ندارند و به انتخاب گزینشی نتایج، بیان اغراق آمیز یا دروغپردازی متکی هستند، به آنها "شبه‌علم" گفته می‌شود.
شبه‌علم در میان باورمندان به تئوری‌های توطئه طرفدار دارد و در مواردی مانند جنبش‌های ضدواکسن به خطری علیه بهداشت عمومی تبدیل می‌شود.
در ایران نیز مانند کشورهای دیگر جهان گاه موارد شبه‌علم بدون ارزیابی دقیق رسانه‌های بزرگ به عنوان دستاوردهای علمی واقعی گزارش می‌شود که ساخت موتورهای بدون سوخت و دیگر اختراعات غیرممکن از آن جمله است.
یک ویژگی مهم شبه‌علم در ایران این است که رسانه‌های دولتی و مقام‌های عالی خود مستقیما در ترویج آن نقش دارند و حتی در قالب بحث‌هایی چون "طب اسلامی" آن را از طریق بودجه عمومی پیش می‌برند.
همه‌گیری کرونا رسوایی‌های بزرگی را در این زمینه برای حکومت ایران به بار آورده است؛ دستگاه "مستعان ۱۱۰" که شخص فرمانده کل سپاه آن را به نمایش گذاشت و بدون هیچ پایه و اساس علمی ادعا می‌شد که قادر به تشخیص ویروس کروناست، یکی از این موارد بوده است.
هشدار به آذربایجان در مورد برخی تحرکات شک‌برانگیز
مخفی‌کاری در رابطه جنسی چیست؟
