دور هفتم مذاکرات در وین بدون نتیجه تمام شد و قرار است دور بعدی مذاکره، این هفته از سر گرفتهشود. تیم جدید جمهوری اسلامی دو بستهی پیشنهادی به ۴+۱ ارائه دادهاست و بسته سوم پیشنهادی نیز که هنوز محتوای آن روشن نیست، در راه است. سه دولت اروپائی آلمان، بریتانیا و فرانسه، بلافاصله پیشنویسهای پیشنهادی دولت رئیسی در دو حوزهی رفع تحریمها و مسائل هستهای را «مایهی ناامیدی و نگرانی» اعلام کردند. سخنگوی وزارت خارجهی آلمان اعلام کرد که در این دو بسته، تیم جدید جمهوری اسلامی «تقریبا تمام سازشهایی را که قبلا طی ماهها مذاکرات دشوار حاصل شده بود، نقض کرده است». دولت آمريكا جمهوری اسلامی را به وقت کشی متهم کرد. گفته می شود جمهوری اسلامی اين بار با خواست حداکثری رفع تحريم ها و حداقل انعطاف در مسائل هسته ای وارد مذاکره شده است و «جرح و تعدیلی» که در «کژکارکردها و اشتباهات» توافقات دولت روحانی وارد کردهاست، عملا از توافقات شش دور مذاکرهی قبلی عقبنشینی کردهاست. پیشنهادات جمهوری اسلامی نه تنها آمریکا و متحدان اروپائی آن، بلکه چین و روسیه را نیز شگفت زده کردهاست.
جمهوری اسلامی با اين دو بستهی پیشنهادی و سیاستی که در پیش گرفتهاست، عملا توافق و تفاهم در وین را منتفی می سازد؛ با ارائهی اين دو بسته، خواهان لغو همهی تحریمها است، اما حاضر به عقب نشینی از برنامهی توسعهی هسته ای و از جمله بالا بردن سطح غنی سازی تا شصت درصد نيست. روشن است که مخالفان برجام که اینک در مسند وزارت و تیم مذاکره نشستهاند، می خواهند زمان بخرند. اما پاسخ ۴+۱ و آمریکا هم به همان اندازه روشن است. آنها حاضر نيستند که بيش از اين، زمان را از دست بدهند و برای برنامه های جمهوری اسلامی فرصت بسازند.
تاکید بر خواست لغو یکبارهی تمامی تحریمهای بعد از خروج ترامپ از برجام و تضمین دولت آمریکا در مورد عدم خروج مجدد از برجام از يکسو، و تداوم نقض تعهدات برجامی از سوی ديگر، میتواند روزنهی کنونی برای برونرفت از بنبست مذاکرات را کور کند. خواست تضمین از آمریکا یا لغو کامل تحریمها، از طریق میانجی و همزمان امتناع از مذاکره با دولت آمریکا، آن هم با زیر سوال بردن نتایج بهدست آمده طی چندین ماه مذاکرهی غیر مستقیم، خود مانعی بر سر راه رسیدن به توافق از طریق ادامهی مذاکرات جاری در وین است.
گشایش در مذاکرات اتمی و رسيدن به توافق بدون مذاکرهی مستقیم با دولت آمریکا به عنوان طرف اصلی، بدون عقب نشينی از برنامهی هسته ای از جمله غنی سازی ۲۰ و ۶۰ درصدی و کنار گذاشتن خواست های حداکثری و پذیرش نتایج مذاکرات قبلی ممکن نخواهد بود. توافق بر سر تحریمها با ادامهی خصومت با آمریکا و امتناع از عادیسازی مناسبات با دولت آمریکا بسیار دشوار خواهد بود. تا زمانی که سیاست دشمن محور جمهوری اسلامی ادامه دارد، حتی در صورت توافق بر سر برجام هم تضمینی بر پایداری آن نخواهد بود. بدون تغییر سیاست خارجی کنونی جمهوری اسلامی و هموار شدن راه عادیسازی مناسبات با دولتهای دیگر از جمله آمریکا و مناسبات دوستانه با همسایگان، پایانی بر انزوای کنونی کشور متصور نیست و خطر تحریم و تهدید همواره پابرجا خواهد بود. فشار اقتصادی بر مردم ایران ادامه خواهد یافت. حتی اعلام توقف مذاکره برای رایزنی هم، بلافاصله انعکاس خود را در وضعیت بحرانی اقتصاد ایران و در افزایش قیمت ارزهای خارجی برجای می گذارد. ادامهی این بیثباتیها، تاثیر بلاواسطهای در افزایش بهای مایحتاج عمومی مردم دارد.
حزب چپ ایران (فدائیان خلق) بازگشت بر سر میز مذاکره و حل مشکلات از طریق دیپلماسی را بهترین گزینه برای برونرفت از بحران کنونی و اجتناب از درگیری و خطر جنگ جدید در منطقه میداند. اگر جمهوری اسلامی روی خواستهای حداکثری بايستد، مذاکرات وين متوقف و يا شکست بخورد، کشورهای ۴+۱ و آمريکا به اين دريافت برسند که جمهوری اسلامی قصد توافق ندارد و می خواهد زمان بخرد و از فاصلهی زمان گريز بکاهد، وضعيت تغيير خواهد کرد و راه برای صدور قطعنامهی جدید توسط آژانس مبنی بر نقض برجام، ارجاع پروندهی ايران به شورای امنيت، استفاده از مکانيسم ماشه و اعمال تحريمهای شديدتر باز خواهد شد. مذاکرات کنونی فرصت جديدی را برای دیپلماسی فراهم آوردهاست. اگر ديپلماسی کارساز نشود، راه های ديگر به ميان خواهد آمد، که برای مردم ایران می تواند فاجعه آفرين باشد. جمهوری اسلامی با فرصتسوزی در وین، دیگر قادر نخواهد بود، فقط تحریمهای اقتصادی را مسبب فقر و فلاکت مردم در ایران اعلام کند. اگر جمهوری اسلامی از فرصتی که برای ديپلماسی فراهم آمدهاست، برای بازگشت به برجام و رسيدن به توافق با طرف های مذاکره بهره نگيرد و هم چنان درجهت رسیدن به آستانهی ساخت سلاح هسته ای گام بردارد، کشور با بحران های فزاينده، با فلاکت هر چه بيشتر در زندگی اکثريت مردم و نیز با خطر حملهی نظامی روبرو خواهد شد.
هیئت سیاسی - اجرائی حزب چپ ایران (فدائیان خلق)
۱۸ آذر۱۴۰۰ ۱۴۰۰ - ۹ دسامبر ۲۰۲۱