رادیو بین المللی فرانسه - یک روز پس از مراسم خاکسپاری کیومرث پوراحمد، «مشرق نیوز» ادعا کرد که با انتشار خبر خودکشی این سینماگر برجستۀ ایرانی، «پروژۀ سیاسی کردن این واقعۀ تلخ کلید خورد». این رسانۀ جمهوری اسلامی فرد یا جریان خاصی را متهم نمیکند اما خبرگزاری فارس مسئول اصلی سیاسی شدن خبر را «روشنفکران» میداند.
روز شنبه ۱٩ فروردین، خبرگزاری ایرنا نوشت: «نحوه انتشار اخبار خودکشی، به خصوص تیترهای مورد استفاده توسط برخی وبسایتهای خبری که احتمالا با انگیزه های سیاسی صورت میگیرد نه تنها به حل مساله کمک نخواهد کرد، بلکه احتمالا خود سرمنشأ بحران تازه ای خواهد بود».
یک روز قبل، پیکر کیومرث پوراحمد، با حضور جمع بزرگی از هنرمندان، در بهشتزهرا به خاک سپرده شد. انتشار خبر خودکشی وی، حساسیت رسانههای جمهوری اسلامی را به شدت برانگیخته است.
این رسانهها به ویژه بر دو نکته تأکید دارند: خودکشی را نباید به عنوان یک عمل قهرمانانه یا نوعی مقاومت قلمداد کرد؛ خودکشی پوراحمد انگیزههای صرفاً شخصی و خصوصی داشته و ارتباطی با اوضاع کشور ندارد.
👈مطالب بیشتر در سایت رادیو بین المللی فرانسه
خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی بر نکتۀ اول تأکید میکند و مینویسد: «انعکاس اخبار خودکشی به صورت غیرکنترل شده در رسانههای خبری دارای پیامدهای بسیار منفی و خطرناک است... خودکشی پدیده ای قابل تقلید است و برجسته سازی آن بدون رعایت اصول حرفهای میتواند باعث فراگیرتر شدن این پدیده در جامعه شود».
پور احمد از حمایت حاکمیت برخوردار بود
قبل از همه، روزنامۀ ایران به بروز شایعات پرداخته و نوشته بود که با انتشار «تصویری در فضای مجازی از صحنه کشف جسدکیومرث پوراحمد، «علت مرگ از مسیر خودخواسته (خودکشی) به سمتهای دیگری کشانده شد».این نشریه سپس استدلالهای گوناگونی را در رد شایعات برمیشمارد و در پایان، فهرستی از هنرمندان بزرگ - از همینگوی گرفته تا وانگوگ - را که دست به خودکشی زدهاند بر مطلب میافزاید.
اما مشرق نیوز هر نوع انگیزۀ سیاسی در مرگ پوراحمد را باطل میداند و مینویسد که وی «با اینکه گرایش سیاسی خاصی نسبت به اصلاح طلبان داشت و در چند سال اخیر، پایکار امضاء تمامی بیانیههای منتقدانه سیاسی بود اما هیچگاه حرمتهای او توسط نهادهای حاکمیتی شکسته نشد»، زیرا نگاه عقلایی و فرا حزبی پوراحمد «همواره او را در دسته سینماگرانی قرار میداد که از حمایت حاکمیتی بهرهمند بودهاند».
مشرق نیوز نتیجه میگیرد که «پروژه سیاسی کردن خودکشی پوراحمد از این منظر شکست خورده است که او طی سالهای ۱۳۶۰ تا سال ۱۳۹۲ یکی از بهرهمندترین فیلمسازان پس از انقلاب از منابع دولتی بوده است. همکاری او با نهادهای حاکمیتی برای پوراحمد امتیازی منفی تلقی نمیشود، چرا که موفقترین آثار او در این همکاریهای مشترک شکل گرفته است»...
تقصیر روشنفکران ایرانی است
خبرگزاری فارس در مطلبی تحت عنوان «روشنفکران ما به کجا میروند؟»، تأکید میکند که «خودکشی با هرهدف و منظوری که انجام شود از اساس باطل است». فارس سپس ادعا میکند که پوراحمد در آخرین یادداشت خود خواسته بود که علت مرگش را «ایست قلبی» عنوان کنند، اما هوشنگ گلمکانی این خواسته را نادیده گرفته و «حتی به آن سمت و سوی سیاسی» داده است.
فارس میافزاید:«اینکه هوشنگ گلمکانی بدون اینکه اطلاعی از آخرین نوشتههای مرحوم پوراحمد داشته باشد آن را مرگی سیاسی و مربوط به حوادث اخیر جامعه جلوه میدهد، سقوط ارزشهای اخلاقی و وهن روزنامه نگاری امروز است».
هوشنگ گلمکانی، روزنامهنگار و منتقد پرسابقۀ سینمایی یکی از نخستین کسانی بود که از خودکشی پوراحمد حرف زد. وی سپس در یادداشتی در روزنامۀ اعتماد، تصمیم پوراحمد برای پایان دادن به زندگی را «شجاعانه از سر افسردگی حاصل از ناامیدی» توصیف کرده بود.
اما خبرگزاری فارس نه فقط هوشنگ گلمکانی که ظاهراً همۀ روشنفکران ایرانی را مسئول میداند و مینویسد: «متاسفانه قشر روشنفکر و به اصطلاح متجدد ما به سمتی رفته که دیگر اخلاقیات برایش هیچ اهمیتی ندارد و از هر اتفاق و پیشامدی تنها وجه سیاسی مطابق با منویات خودش را بیرون میکشد... اساسأ فرق روشنفکر ایرانی با روشنفکر خارجی در همین بدیهیات است. روشنفکر ایرانی هیچوقت از خودش هزینه نمیکند و همیشه آماده ذبح کردن دیگران برای محقق شدن تمنیات درونی خود است»...
خبرگزاری فارس نیز مثل بسیاری دیگر از رسانههای حکومتی جمهوری اسلامی، خودکشی هنرمندان را امری رایج میداند و با یادآوری نامهایی چون صادق هدایت، غزاله علیزاده یا ویرجینیا وولف، گوشزد میکند که «اما هیچکدام از دوستان و آشنایان این افراد، عمل آنها را خرج سیاستها و امیال خود نکردهاند. کاری که روشنفکر ما با وقاحت تمام مرتکب شده است».
نویسندۀ این مقاله که «محمد متقی» نام دارد، مطرح شدن خودکشی به عنوان عمل شجاعانه را خطرناک و گمراهکننده میداند و هشدار میدهد که «باید هر چه زودتر برای آن تدبیری اندیشید».
در پوستین خلق افتاهاند! احمد زیدآبادی