ما ایرانی‌ها بیش از دو سده است که با مدرنیته آشنا شده‌ایم و در تکاپوی آن بوده ایم که راهی به رهایی بگشاییم؛ و ایران را مدرن کنیم. شوربختانه اما کارنامه ی کامیابی از خود به جا نگذاشته‌ایم. در آسیب‌شناسی این ناکامی‌ها و توضیح شوند(دلیل)ها ی آن‌ها سخن بسیار است، که در این فشرده نمی‌توان به همه ی آن‌ها پرداخت. در داوری من مهم‌ترین آسیب نادانی ما نسبت به سنت است.

درک ما از سنت بسیار معصومانه و حتا می‌توان ‌گفت کودکانه است؛ سنت برای ما که از ترکیب دردناک احساس حقارت (به واسطه ناکامی‌ها ی انبوه در جهان‌ها ی جدید) و خودبزرگ‌بینی (به واسطه خاطره ی قومی که از شکوه سپری‌شده در ایران باستان داریم) رنج می‌بریم، تنها یک گذشته ی نوستالژیک نیست! و تنها به فردوسی، حافظ، سعدی، مولوی، و اشعار خلسه‌آور آن‌ها ختم نمی‌شود؛ سنت سایه ی سیاه و ستبر نادانی هم هست، که گاهی هم چون خوره‌ای از لابه‌لای همین اشعار پرکشش و تصاویر زیبا ی زبانی به جان همه ی ما می‌افتد. سنت تاریخ شکست و استبداد طولانی هم هست، که در ادبیات این غول‌ها ی جهان‌ها ی سپری‌شده نهادینه شده است! سنت تاریخ انقلاب‌ها بی‌حاصل و ادعاها ی گزاف همانند «آن‌چه خود داشت» هم هست. سنت همانند دوال‌پایی بر شانه‌ها ی تک تک ایرانیان نشسته است و ما را از هرگونه پیش‌رفتنی باز می‌دارد. سنت، سنت تکرار و باززایی در امتداد سقط‌ها ی مکرر نوزایی در ایران هم هست.