مصاحبه سه ساعته شاهزاده رضا پهلوی با پاتریک بت دیوید را نگاه می کردم. در این مصاحبه ی طولانی بخصوص در دقایق پایانی آن، شاهزاده موضوعاتی را که پیش از این در عملکردشان مشخص بود، در کلام تصریح کردند که جای سپاس بسیار دارد.
این صحبت ها به مذاق بسیاری از هواداران ایشان خوش نیامد، ولی چیزی که در زمانه ی ما مهم است و کمبود آن را به شدت احساس می کنیم، صداقت و شفافیت است که شاهزاده این دو را در این گفت و گو به روشنی نشان دادند و این در دوره ی بحرانی که در آن قرار داریم برای ترسیم خطوط برنامه های مبارزاتی آتی بسیار مهم است.
بیشتر اعتراض ها حول این محور است که چرا شاهزاده بازگشت همیشگی به ایران و گرفتن مسوولیت اجرایی بعد از سقوط حکومت نکبت را جزو وظایف خود نمی دانند و تلاش شان بر این متمرکز است که در حکومت فرضی آینده نقش ناظری را داشته باشند که در قیدهای کار اجرایی، خود را اسیر نمی کند و با حضور گاه به گاه در ایران، آزادانه به میان مردم می رود و اثرات کار حکومت جدید را مشاهده می کند و نسبت به آن واکنش نشان می دهد.
نکته ی اساسی و تازه در گفت و گوی ایشان، تاکید بر این بود که ایجاد حکومت ایده آل در عمل با آن چه روی کاغذ و قوانین می آید متفاوت است و اساس، آگاهی مردم به حقوق فردی و اجتماعی شان است.
آن چه من از این گفت و گو در یافتم به طور خلاصه از این قرار است:
-شاهزاده برای خود نقش اجرایی در نظر نمی گیرد.
-تلاش شاهزاده بر ساقط شدن حکومت فعلی متمرکز است.
-شاهزاده در آینده نه خواهان تاج و تخت است نه مقام ریاست جمهوری.
-شاهزاده به طور همیشگی در ایران ساکن نمی شود.
امیدوارم این موضوعات را اشتباه نفهمیده باشم.
در مورد آخر متاسفانه آقای پاتریک درست در لحظه ای که شاهزاده خود وارد این مبحث شد، شروع به بیان نظرات و خاطرات خود کرد و این که انتقال خانواده ای که در امریکا شکل گرفته به ایران،،، چنین و چنان است و درست در لحظه ای که باید از شاهزاده صریحا سوال می کرد که آیا بعد از سقوط حکومت فعلی، ایشان به اقامت خود در امریکا ادامه خواهند داد و گهگاه به ایران خواهند رفت، شروع به بیان نظر و دیدگاه خود کرد که به نظر من موقعیت دریافت پاسخ صریح از شاهزاده با این ابراز نظر از بین رفت که ایرادی هم ندارد چون شاهزاده تقریبا پاسخ این سوال را نیز دادند.
اما در مقابل این روش شاهزاده چه باید کرد و بیان این شیوه ی عمل، چه موضوع هایی را برای ما مشخص می کند:
-مبارزه ی سیاسی، که در ایرانِ امروز، به نوعی مبارزه ی جنگی و تن به تن تبدیل شده، نیازمند «رهبری» و «مدیریت» جنگی ست نه «تئوری پردازی» و بیان «ایده آل های حکومتی».
شاهزاده برای خود نه چنین نقشی، بلکه نقش یک تحلیل گر و تئوریسین در نظر گرفته اند و وظیفه شان را بیان «ایده آل های حکومتی» و آگاهی دادن به مردم می دانند.
-از شاهزاده به دلیل بالا نباید انتظار رضا شاه جدیدی داشت که با زور و قدرت، عقب ماندگان سیاسی و فکری را پس بزند و پایه های مستحکم یک ایران «نوین» قرن بیست و یکمی را بنیان گذارد. همچنین از ایشان نباید انتظار ساختن بناهایی جدید، بر این پایه، که به دست پدر فقید ایشان محمدرضا شاه پهلوی انجام شد داشت.
-شاهزاده به هر دلیل -که کاملا محترم است-، برای خود نقشی فرا حکومتی و فرا مبارزاتی و فرا جنگی در نظر گرفته اند و مانند یک مصلح اجتماعی و نظریه پرداز سیاسی مایل اند از آن چه باید بشود و آن چه نباید بشود، سخن بگویند و در اجرا نقشی نداشته باشند یا اگر دارند، آن نقش، نقش رهبری و مدیریت نباشد بلکه نقش توضیح دهنده و تحذیر دهنده باشد.
-اهل سیاست ایران و اپوزیسیون و خاصه طرفداران شاهزاده برای سرنگون کردن حکومت نکبت و استقرار یک حکومت جدید، «از نظر عملی» باید فکر دیگری غیر از اصرار به رهبری حرکت های اعتراضی توسط ایشان کنند.
اگر صحبت های شاهزاده را درست درک کرده باشم، دستکم تکلیف ما با ایشان در این موارد مشخص است و اگر نظر و باور دیگری داریم باید در آن تجدید نظر کنیم.
