با این حال، ابراهیم رحیم‌پور، معاون پیشین وزارت امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران گفته است : اگر چه در نظام‌های اقتدارگرا سیاست‌های راهبردی با تغییر رژیم و یا تغییر قدرت تغییرپذیرند، اما، تعلیق امضای سند راهبردی میان روسیه و ایران به دلیل مرگ ابراهیم رئیسی یا ابهام در تعیین جانشین او "خنده دار" است زیرا، در جمهوری اسلامی ایران کلیه سیاست‌های کلان و راهبردی را رهبر جمهوری اسلامی تعیین می‌کند و نه رئیس جمهوری.

ابراهیم رحیم‌پور در ادامه افزوده است که اساساً روابط دوجانبه با روسیه پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و "پیشبرد اسناد توافق راهبردی با روس‌ها سخت تر از سایر کشورها است." وی در ادامه تصریح کرده است که به گمان او "روسیه چندان هم نگاه راهبردی به رابطه با ایران ندارد" و "اساساً سیستم هایی که بیشتر [به طور] امنیتی اداره می شوند تصمیم‌های مقطعی می‌گیرند"، نه بلندمدت.

معاون پیشین وزارت امور خارجۀ ایران در پایان گفته است که اساساً سند ده سالۀ امضاء شده میان محمد خاتمی و ولادیمیر پوتین قابل تمدید و معتبر بود و می شد به راحتی مفاد آن را اجرا کرد. اما، "تغییر این سند به توافق جامع جدید با مفاد جدید پیشنهاد و خواست روسیه بوده است." او سپس تلویحاً اعتراف کرده که حکومت ایران تغییرات روسیه در سند توافق همکاری را پذیرفته و در ادامه افزوده است که جمهوری اسلامی نباید "این تغییر سند همکاری را" می‌پذیرفت و اساساً در پس چنین تغییراتی یا دلایل محکمی نهفته است یا تمایل یکی از طرفین برای لغو یک‌جانبۀ قرار داد وجود دارد.

ابراهیم رحیم پور همچنین یادآور شده است که جمهوری اسلامی اسناد مشابه‌ای نیز با چین امضاء کرده و اکنون باید بررسی کرد که توافقنامه‌های مشابه با چین در چه مرحله‌ای است و دستاورد آنها برای ایران چه بوده است. او از جمهوری اسلامی خواسته است که "نهایت احتیاط و دقت را برای تأمین منافع ملی در نگارش و تصویب متن توافق‌های راهبردی با همۀ کشورها از جمله روسیه به خرج دهد."

***

توافقنامه جامه ایران و روسیه چیست؟

یورونیوز - ماجرای توافقنامه جامع ایران و روسیه به سفر ابراهیم رئيسی در زمستان سال ۲۰۲۲ به مسکو بر می‌گردد. جایی که او در ملاقات با ولادیمیر پوتین در خصوص تهیه یک سند راهبردی جدید ۲۰ ساله با همتای روس خود به توافق رسید.

یکی از محورهای اصلی این توافقنامه آنطور که رسانه‌های ایران گزارش می‌دهند «همکاری‌های نظامی» دو طرف بوده است. رویه‌ای که خروجی آن در جریان حملات روسیه به اوکراین مشاهده شد و ارتش مسکو بارها از پهپادهای شاهد تولید ایران برای هدف قرار دادن نقاطی در خاک کشور همسایه یعنی اوکراین استفاده کرد.

از زمان روی کار آمدن دولت ابراهیم رئيسی، جمهوری اسلامی رویکرد قابل توجهی از نگاه به شرق و گسترش مناسبات با مسکو و پکن را در پیش گرفت. گفته می‌شود این معاهده محورهایی از همکاری‌ها در زمینه روابط تجاری و اقتصادی را هم شامل می‌شود اما جزئیات چندانی در آن رابطه منتشر نشده است.

همچنین با توجه به اینکه دو کشور بعد از اعمال تحریم‌های بین‌المللی گسترده با بحران اقتصادی رو به رو هستند و در بسیاری از حوزه‌ها از جمله نفت و گاز اقتصادهای دو کشور رقیب و نه مکمل یکدیگر به شمار می‌روند، مشخص نیست که در روابط تجاری و اقتصادی چه منفعت‌هایی می‌تواند به تهران و مسکو برسد.