موشک‌های هایپرسونیک مثل «رستاخیز» ترکیبی از پرواز بالستیک و گلاید (بادپر) دارند و با سرعتی چندین برابر صوت حرکت می‌کنند. مهم‌تر اینکه می‌توانند در میانه پرواز تغییر جهت دهند و همین باعث می‌شود شناسایی و رهگیری‌شان تقریبا غیرممکن شود و امکان گریز از رادارها و سپرهای موشکی را فراهم می‌کند.

برخلاف موشک‌های بالستیک سنتی که قوس‌های قابل پیش‌بینی را طی می‌کنند، سلاح‌های هایپرسونیک از جو عبور کرده و درون آن گلاید می‌کنند و پدافندها فقط چند دقیقه وقت برای واکنش دارند.

پیشرفت‌های ایران در پیشران‌های سوخت جامد و وسایل بازگشتی مانورپذیر (MaRVs) این توانایی را افزایش داده و ممکن است سامانه‌هایی همچون پاتریوت آمریکا یا پدافند موشکی «فلاخن داود» اسرائیل را کم‌اثر کند.

با بردی که فاصله میان تهران تا تل‌آویو را پوشش می‌دهد، موشک «رستاخیز» می‌تواند در کمتر از ۱۰ دقیقه به خاک اسرائیل برسد و زمان بسیار اندکی برای تخلیه یا اقدامات مقابله‌ای باقی بگذارد.

در جریان تبادل آتش‌های ماه ژوئن ۲۰۲۵، استفاده ایران از موشک‌های هایپرسونیک «فتاح» توانست پدافند هوایی اسرائیل را بشکافد و به مناطقی در شهرهای بنی‌براک و تل‌آویو اصابت کند که منجر به تلفات غیرنظامی و آسیب به زیرساخت‌ها شد.

نوع طراحی چندکلاهکی «رستاخیز» این خطر را تشدید می‌کند، زیرا امکان حملات اشباع‌کننده را فراهم می‌آورد و می‌تواند از دفاع چندلایه اسرائیل عبور کند.

پیامی هشدارآمیز برای آمریکا و اسرائیل

تحلیلگران گمان می‌برند که یک حمله تمام‌عیار می‌تواند دارایی‌های کلیدی همچون رآکتور هسته‌ای دیمونا یا بنادر حیفا را هدف قرار دهد و سطح درگیری را به مرحله‌ای موجودیتی برساند.

مقام‌های ایرانی این موشک را به‌عنوان بازدارنده‌ای در برابر تجاوز اسرائیل معرفی کرده‌اند، اما استقرار آن نشان‌دهنده چرخشی راهبردی به‌سوی موضع تهاجمی است، چرا که هر دو طرف خود را برای دور بعدی جنگ آماده می‌کنند.

به همان اندازه نگران‌کننده، پیامدهای این موشک برای پایگاه‌های نظامی آمریکا در خاورمیانه است. پایگاه‌های ایالات متحده در عراق، سوریه، اردن، عربستان سعودی، قطر و امارات عربی متحده همگی در محدوده برد موشک تازه هایپرسونیک ایران قرار دارند و آن‌ها را در برابر حملات سریع آسیب‌پذیر می‌سازند. ایالات متحده با استقرار سامانه پدافندی «تاد» (THAAD) و گروه‌های ناو هواپیمابر، دفاع منطقه‌ای خود را تقویت کرده است، اما سلاح‌های هایپرسونیک این سامانه‌ها را به چالش می‌کشند.

در حوادث گذشته، نیروهای نیابتی ایران از فاصله نزدیک با پهپادها و موشک‌ها به نیروهای آمریکایی حمله کرده بودند؛ اما «رستاخیز» می‌تواند امکان حملات مستقیم از خاک ایران را فراهم آورد و خطر گسترش درگیری را افزایش دهد.

یک ارزیابی وزارت دفاع ایالات متحده بر «مقدار زیاد» موشک‌های پیشرفته ایران تاکید دارد و آن را تهدیدی رو به رشد می‌داند که در صورت حمله به اسرائیل می‌تواند نیروهای آمریکایی را به جنگی گسترده‌تر بکشاند.

با این حال، برخی کارشناسان استدلال می‌کنند که دستیابی به تسلط واقعی بر فناوری هایپرسونیک نیازمند مواد پیشرفته و آزمایش‌هایی است که ممکن است ایران فاقد آن‌ها باشد. افزون بر این، کسانی که نسبت به ادعاهای ایران بدبین هستند معتقدند ویژگی چندکلاهکی بودن این موشک شباهت زیادی به فناوری «کلاهک بازگشتی هدف‌گیری مستقل چندگانه / MIRV» دارد که نیروهای ایرانی هنوز آن را به‌طور عملی نشان نداده‌اند.

اسرائیل در برابر تهدید موشک‌های هایپرسونیک ایران چه می‌تواند بکند؟

در پاسخ به تهدید فزاینده سلاح‌های مافوق صوت ایران، اسرائیلی‌ها در حال گسترش توسعه برنامه پرتو آهنین خود هستند که یک سیستم دفاع موشکی انرژی هدایت‌شده (DEW) است. به عبارت دیگر، اسرائیل در حال توسعه لیزرهای غول‌پیکری است که احتمالا قادر به سوزاندن موشک‌های مافوق صوت ورودی از آسمان هستند.

آمریکا هم با پروژه بزرگ‌تر «گنبد طلایی» دنبال سلاح‌های مشابه است. اما تجربه نشان داده غربی‌ها سال‌هاست در ساخت سلاح‌های لیزری مشکل دارند و بسیاری از این طرح‌ها نیمه‌کاره مانده است. پس زمان زیادی لازم است تا آمریکا یا اسرائیل بتوانند به این پدافند‌های خیالی تکیه کنند، در حالی که ایران همین حالا موشک‌های هایپرسونیک آماده دارد.

«نشنال اینترست» در پایان یادآور می‌شود که هرچه کشورهای منطقه سلاح‌های پیشرفته‌تری جمع کنند، احتمال خطا در محاسبه و شروع یک جنگ بزرگ‌تر بیشتر می‌شود؛ جنگی که می‌تواند پیامدهای جهانی داشته باشد.