اکونومیست گزارش داد؛ پوست‌اندازی توسعه‌ای بغداد؛ عراق دارد کن‌فیکون می‌شود / دولت عراق می‌خواهد گروه‌های شبه‌نظامی را آنقدر درگیر اقتصاد کند که دیگر سمت رویکرد نظامی نروند!
اکونومیست نوشت: جرثقیل‌ها بر فراز خط آسمان بغداد سر برآورده‌اند. صدای گوش‌خراش اره‌های برقی در سراسر شهر طنین‌انداز است. زیر آفتاب سنگین تابستان، کارگران در حال سنگ‌فرش‌کردن پیاده‌رویی تازه در برابر یک پنیر‌فروشی شیک هستند. بغداد در حال تجربه یک رونق ساختمانی است. عراق به طرز چشمگیری باثبات به نظر می‌رسد ــ و همین امر سرمایه‌گذاران خارجی را جذب کرده و چهره پایتختش را دگرگون می‌کند.
به گزارش سرویس بین‌الملل انتخاب, در ادامه این مطلب آمده: محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر، در گفت‌وگو با اکونومیست می‌گوید دولت برنامه‌های بزرگی «برای بهبود خدمات و زیرساخت‌ها پس از سال‌ها جنگ و بی‌ثباتی» دارد. از زمان روی‌کار آمدن در اکتبر ۲۰۲۲، دولت او ۲۰ پل و تقاطع غیرهمسطح در بغداد ساخته است (یکی از آنها، به گفته یکی از دستیارانش، تنها در ۸۰ روز تکمیل شد). دست‌کم چهار بیمارستان تازه افتتاح شده، از جمله نخستین مرکز اختصاصی سرطان در عراق و یک بیمارستان مراقبت‌های ویژه با طراحی کره‌ای. بیش از ۱,۷۰۰ مدرسه ساخته یا بازسازی شده‌اند. نیم‌دوجین هتل لوکس در آستانه گشایش است. شرکت بی‌پی دوباره فعالیت خود را از سر گرفته و گفت‌وگوهایی با غول‌های نفتی بین‌المللی همچون اکسون‌موبیل و شورون در جریان است.
چند عامل این تب ساخت‌وساز را توضیح می‌دهد. امنیت بهتر شده است. بر اساس استانداردهای پس از ۲۰۰۳، عراق هرگز چنین آرام نبوده است. اصلاحات در بخش بانکی، دسترسی به اعتبار را آسان‌تر کرده است. درآمدهای نفتی و ساختمانی که پیش‌تر به بیروت یا ژنو سرازیر می‌شد، اکنون بیش از پیش در عراق هزینه می‌شود.
السودانی مأموریت خود را پیش‌بردن پروژه‌های دولتی و خصوصی از دل بوروکراسی کند عراق قرار داده است. او اغلب کمتر شبیه یک سیاستمدار و بیشتر شبیه یک سرکارگر رفتار می‌کند؛ با مدیران تماس می‌گیرد یا سرزده به کارگاه‌های ساختمانی سر می‌زند. او ریاست کمیته‌های قدرتمند سرمایه‌گذاری را بر عهده دارد که می‌توانند پروژه‌ها را به‌سرعت تصویب کنند. نمیر العقابی، رئیس شرکت «امواج» ــ یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های املاک عراق که در سراسر بغداد مجتمع‌های مسکونی می‌سازد ــ می‌گوید: «کاری که قبلاً در یک یا دو سال انجام می‌دادیم، حالا می‌توانند در یک جلسه انجام دهند.»
پیشرفت فراتر از پایتخت است. السودانی بسیاری از خدمات دولتی را دیجیتالی کرده است. اداره گذرنامه در بغداد اکنون گذرنامه‌های جدید را ظرف ۴۵ دقیقه صادر می‌کند؛ مقامات مدعی‌اند این سریع‌ترین زمان در جهان است. تا پیش از ۲۰۲۳، درآمد سالانه گمرک هرگز از ۹۰۰ میلیارد دینار عراقی (۶۹۰ میلیون دلار) فراتر نرفته بود. امسال انتظار می‌رود از ۳ تریلیون دینار بگذرد. به گفته یک مقام سازمان ملل، روزهایی که می‌شد با واردکردن محموله‌های آیفون تحت عنوان موز از پرداخت عوارض فرار کرد، با دیجیتالی‌سازی به سر آمده است.
دیگر حقوق دولتی به صورت نقدی پرداخت نمی‌شود. پرداخت هزینه خدمات دولتی ــ مانند همان گذرنامه‌های سریع ــ فقط با کارت بانکی امکان‌پذیر است. پنج سال پیش تقریباً هیچ‌کس در عراق کارت بانکی نداشت؛ امروز داشتن آن ضروری است.
اما برخی تغییرات دشوارتر بوده است. به‌ویژه السودانی از رویارویی مستقیم با شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران که جمهوری اسلامی را قادر ساخته‌اند بخش بزرگی از سیاست و اقتصاد عراق را در کنترل داشته باشد، پرهیز کرده است. او به گفته یکی از نزدیکانش گفته است: «می‌خواهم آنها سرمایه‌گذاری کنند. می‌خواهم درگیر آبادانی شوند. می‌خواهم آنها را از خشونت منحرف کنم.» بسیاری از آنها واقعاً شرکت‌هایی تأسیس کرده و در مناقصات دولتی شرکت می‌کنند. نیروهای نیابتی ایران در عراق از جنگ ۱۲روزه با اسرائیل کنار کشیدند، شاید تأییدی بر رویکرد السودانی. یک ناظر عراقی می‌گوید: «گربه‌ها آنقدر چاق شده‌اند که نمی‌توانند بجنگند.»
اما دیگران استدلال می‌کنند که رویکرد السودانی صرفاً به شبه‌نظامیان فرصت می‌دهد تا ثروتمندتر شده و کنترل خود بر دولت را محکم‌تر کنند. منتقدان می‌گویند نخست‌وزیر تنها آنها را در ساختار دولت ادغام می‌کند، بی‌آنکه پاسخ‌گو باشند. در ماه ژوئیه، نیروهای کتائب حزب‌الله، به یک دفتر در وزارت کشاورزی یورش بردند تا از مدیری متهم به فساد که قرار بود برکنار شود، حمایت کنند. السودانی وعده داد عاملان را به دست عدالت بسپارد، اما تاکنون چنین نکرده است. در عوض، این حادثه نشان داد که شبه‌نظامیان تا چه حد آزادند زمانی که منافعشان تهدید شود.
کمتر کسی باور دارد که السودانی بتواند مستقیماً با آنها رویارویی کند. ناتوانی نیروهای عراقی در نجات الیزابت تسورکوف، پژوهشگر روس-اسرائیلی که در ۲۰۲۳ در بغداد به دست کتائب حزب‌الله ربوده شد، نشان‌دهنده محدودیت قدرت السودانی است. او گفت: «نمی‌دانم کجاست.
اگر می‌دانستیم، رفته بودیم و او را بازمی‌گرداندیم... به ما یک نقطه، یک مکان در عراق بدهید، و نیروهای امنیتی ما آدم‌ربایانش را دستگیر کرده و آزادش خواهند کرد.»
کارنامه السودانی نقاط ضعف دیگری هم دارد. او کار چندانی برای کوچک‌کردن بدنه متورم دولت نکرده است: بیش از ۱۰ میلیون عراقی حقوق‌بگیر دولت‌اند ــ یکی از بالاترین نسبت‌های کارمند دولتی به بخش خصوصی در جهان. تلاش‌های او برای اصلاح بخش انرژی عراق شکست خورده. فساد هم همچنان ادامه دارد.
بااین‌حال، ظرفیت بالقوه عراق عظیم است. جمعیت آن طبق سرشماری ۲۰۲۴ حدود ۴۶ میلیون نفر است که جوان و رو به رشد است ــ سالانه نزدیک به یک میلیون نفر بر آن افزوده می‌شود. اکنون ۲۰ میلیون عراقی بیشتر از دوران پیش از اشغال آمریکا وجود دارد.
انتخابات قرار است در نوامبر برگزار شود. السودانی خواهان دوره دوم است تا آنچه را آغاز کرده به پایان برساند. اما حتی اگر عراقی‌ها از اصلاحات او استقبال کنند، تضمینی برای پیروزی‌اش وجود ندارد. بسیاری در جریان «چارچوب هماهنگی شیعه»، السودانی را تهدیدی برای منافع خود می‌دانند. اگر علیه او متحد شوند، پیشرفت‌هایش ممکن است گذرا باشد.
