محمد خاتمی: اصلاحات به قانون اساسی پايبند است، ولايت فقيه اصل مورد اهتمام قانون اساسی است، مهر

سيد محمد خاتمی بر پايبندی اصلاحات به قانون اساسی به عنوان مبنای نظم اجتماعی تاکيد کرد و گفت: تلاش برای تحقق اهداف قانون اساسی يک عمل مقدس و از مهمترين رسالتهای اصلاحگری است.
به گزارش خبرگزاری مهر، در سومين نشست ويژه بنياد باران که در جهت تبيين مفاهيم نظری اصلاحات با حضور رئيس و اعضای بنياد باران و شمار زيادی از فعالان سياسی، جمعی از روحانيون، اساتيد دانشگاه و دانشجويان، محققان، روشنفکران، هنرمندان و روزنامه نگاران در محل دائره المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد حجت الاسلام سيد محمد خاتمی به ادامه بحث خود پيرامون اين موضوع پرداخت.

خاتمی در اين نشست با تاکيد بر پايبندی اصلاحات به قانون اساسی و اهتمام به آن و باور به اهميت آن به عنوان مبنای نظم اجتماعی تاکيد کرد که اصلاحات بر اين نکته تاکيد می کند که بيش و پيش از همه لازم است که حاکمان جامعه هميشه و همه جا قانون اساسی را رعايت کنند.

سيد محمد خاتمی با بيان اينکه گذشت زمان منشاء تحولات بزرگی در جان و جهان انسان است اظهار داشت: انسان اهل آزمون و خطاست و برای تدبير و پيش برد کارهايش فکر می کند، برنامه ريزی می کند، تجربه می کند و ضمن تجربه متوجه کمی ها و کاستيها می شود و نکات بهتر و مناسبتری به ذهنش می رسد و يک انسان متعادل انسانی است که ذهن و زندگی اش دائما در حال تکامل است و دائما هم در تصميمات و آنچه که انتخاب کرده تجديد نظر می کند.

وی ادامه داد: خوشبختانه در قانون اساسی ما هم به اين مسئله توجه شده و اصل ترميم پذيری قانون اساسی به رسميت شناخته شده است. البته اکنون فقط به مباحث نظری و ظرفيتهايی که قانون اساسی دارد اشاره می کنم و کاری به آنچه که رخ داده و يا می دهد ندارم. بخصوص اگر به گفته حکيمانه امام(ره) در بهشت زهرا(س) توجه داشته باشيم که در باب قانون اساسی مشروطيت گفته اند و آن را تصميم پدران ما دانسته بودند که برای خودشان تعيين تکليف نموده اند، ما انسانهای ديگر و در زمان ديگری هستيم و آن نسل حق ما را در تصميمگيری مجدد از بين نبرده است.

رئيس بنياد باران در ادامه گفت: اين مسئله بسيار مهم و مبتنی بر يک اصل بسيار مهمتر است که انسان بر سرنوشت خويش حاکم است و همه نسل و عصری بايد با آگاهی و اراده خودش تصميم بگيرد.اينها همه نشان دهنده اين است که قانون اساسی امری بشری و اصلاح پذير است و حق همه افراد است که در اين زمينه فکر کنند و تصميم بگيرند اما اين امر به معنای عدم توجه و اهتمام عملی به قانون اساسی نيست.

خاتمی تاکيد کرد: نمی توان جامعه را به حال خود رها کرد و با بوالهوسی نسبت به نظام جامعه و انتظام عمومی برخورد کرد و اجازه داد که جامعه در يک آشفتگی و نابسامانی فرو افتد.

رئيس موسسه بين المللی گفتگوی فرهنگها و تمدنها با اشاره به بحث خود در اين نشست درباره بعضی مباحث نظری و ظرفيتهای قانون اساسی اين قانون را در دنيای جديد مبنای نظم دانست و اهتمام به مبنای نظم را به خصوص اگر معيارهای صحيح در آن رعايت شده باشد بسيار حايز اهميت خواند.

سيد محمد خاتمی گفت: همه می دانيم که قانون اساسی که «مشروطيت» هم ترجمه آن است و دلالت بر اين نکته دارد که حکومت، حکومت مشروط است و نه مطلق. اين قانون اساسی يک پديدار پديده وجديد و متعلق به دنيای مدرن است،مثل بسياری از امور حقيقی و اعتباری ديگر که تعلق به دنيای جديد دارد و در قديم وجود نداشته و مورد توجه نبوده است.

وی ادامه داد: آنچه در قانون اساسی به معنای جديد آن اهميت دارد و از شاه بيتهای قانون اساسی به معنای جديد و مورد قبول آن است، اينکه قدرت و حکومت دارای حد و حدود است و فرد انسان و جامعه انسانی دارای حقوق و بخصوص حقوق اساسی است که اين مورد دوم نيز در دنيای جديد مطرح شده است.

خاتمی با اشاره به فرآيند تصويب قانون اساسی در جمهوری اسلامی تصريح کرد: از مزايای انقلاب اسلامی که در مقايسه با ساير انقلابها مزايای زيادی دارد اين بود که خيلی زود صاحب قانون اساسی شد، آن هم به اين صورت که مردم خبرگان برجسته خود را انتخاب کردند تا قانون اساسی را تدوين کنند. اگر در همين حد هم بود معيارهای دموکراتيک رعايت شده بود زيرا اکثر منتخبان مردم قانون اساسی را تصويب کرده بودند و طبعا مورد رضايت مردم نيزبود اما علاوه بر اين به خصوص با اصرار شديد حضرت امام(ره) همين سند که مصوب نمايندگان منتخب مردم بود باز هم به همه پرسی گذاشته شد و يکبار ديگر مردم مستقيما به آن رای دادند.

وی درباره "چرايی اهتمام اصلاحات به قانون اساسی" گفت: اولا قانون اساسی مبنا و بنياد نظم اجتماعی است و چيزی که چنين موقعيت و نقشی را دارد نمی تواند لحظه به لحظه و در دوره های کوتاه دستخوش تغيير و تحول شود. اين مسئله يعنی به هم زدن اساس نظم و انضباط جامعه و گرفتار کردن آن به يک ناامنی و عدم آرامش، آشفتگی و نابسامانی. دوما من معتقدم قانون اساسی ما حد نصابهای لازم را برای تامين خواست تاريخی ملت دارد که اصلاحات نيز بر آن تاکيد بسيار دارد. سوما همين قانون اساسی دارای زوايا و ظرفيتهايی است که يا اصلا مورد غفلت قرار گرفته يا اهتمام چندانی نسبت به آن نشده و يا حتی در مقام ادعای عمل به آن به نظر ما رفتار و روش درستی اتخاذ نشده است.

خاتمی تاکيد کرد: اين ظرفيتها و زوايا معطل مانده است يا کامل انجام نگرفته است. وقتی می گوييم به قانون اساسی پايبند هستيم به اين زوايا هم نگاهی داريم. مگر بعد از ۱۸ سال نبود که اصول مربوط به شوراها که معطل مانده بود در کشور مورد توجه قرار گرفت؟ و واقعا هم منشاء تحول بزرگی شد.

رئيس جمهور سابق کشور در بخش ديگری از سخنانش گفت : مهم اين است که روح اين قانون در جامعه ما در همه ابعاد جاری و ساری شود و يا اگر نمی شود چه بايد کرد که اتفاقا يکی از بزنگاههای که اصلاحات مورد نظر ما بايد به آن توجه کند اين قسمتهاست و نه اينکه از قانون اساسی بوالهوسانه عبور کنيم و مبنای نظم در جامعه را از بين ببريم.

سيد محمد خاتمی با اشاره به اصل ولايت فقيه گفت: نکته ديگر که در اذهان مطرح بوده است اينکه در مجلس خبرگان قانون اساسی نظريه معروف فقهی امام(ره) يعنی ولايت فقيه طرح و تصويب شد و به عنوان يکی از اصول قانون اساسی ما مورد تائيد قرار گرفت و در رفراندوم هم به آن رای داده شد.

خاتمی تاکيد کرد: ولايت فقيه يک اصل مورد اهتمام و احترام قانون اساسی است و رهبر در اين نظام دارای جايگاه بسيار مهمی است و اختيارات فراوانی دارد، البته به همان ميزان که اين اختيار دارد شرايط اين مقام نيز سخت تر و بيشتر است.

وی گفت: مجلس خبرگانی که رهبر را تعيين می کند، موجوديت و مشروعيت خود را از رای مردم می گيرد و به نمايندگی از آنها و اعمال کارشناسی دقيق رهبر را تعيين می کند. در اينجا هم به تعبيری از حضرت امام(ره) تمسک می جويم که می فرمايند چون رهبر مورد انتخاب و قبول خبرگان است و آنها مورد انتخاب مردم قهرا آنکه مورد نظر خبرگان است مورد نظر و رضايت مردم هست و عليهذا حکم او نافذ است.

خاتمی تاکيد کرد: بنابراين در همين قانون اساسی اگر هم عيب و نقصی داشته باشد هم جنبه های دينی و شرعی رعايت شده است و هم به لحاظ ملاکهای نظری دموکراسی، ناقض معيارهای يک نظام مردمی، قابل پيشرقت، آزاد و آباد که حقوق اساسی مردم در آن رعايت شده، نيست.

وی گفت: آنان که دغدغه دينی دارند می توانند مطمئن باشند که اين قانون اساسی با اصول و مبانی دين ناسازگار نيست و آنان که جنبه های دموکراتيک جامعه را مهم می دانند و مردمسالاری را چاره دردهای تاريخی ما می بينند با توجه به شرايط کنونی و مقتضيات زمان ما می توانند و لازم است که بر اين قانون اساسی پافشاری کنند و آن را مبنای نظم قرار دهند.

رئيس جمهور سابق کشور تاکيد کرد: تلاش برای تحقق اهداف و موازين قانون اساسی به نظر من يک عمل مقدس و يکی از مهمترين رسالتهای اصلاحگری است. اگر چنين شد و ما به اين نتيجه رسيديم که قانون اساسی مبنای نظم و عمل هست و در عمل هم پياده شد مجال برای بحثهای تئوريک به فراوانی ايجاد خواهد شد.

خاتمی ابراز اميدواری کرد: اگر اين اصول و معيارهای مورد نظر اصلاحات در جامعه بسط يابد می تواند کارساز شود و با يک عمل سنجيده می توانيم در مسير مناسب جامعه حرکت کنيم و البته نيازمند تشکيل کارگروههايی از زبدگان و کارشناسان آگاه هستيم تا از متن اين اصول، رويکردهای اساسی و راهبردهای مهم در اين شرايط زمانی را استخراج کنيم.

وی تاکيد کرد: اين امر اصلا منوط به اينکه فردی يا بخشی از اصلاحات در قدرت باشد نيست. اصلاحات به يک لحظه تعلق ندارد و متعلق به کل تاريخ و جامعه ماست و اگر باور داريم که اين راه راهی کم هزينه و پرفايده است بايد برای هموار کردن اين راه، برداشتن موانع و تبديل معيارها به روح حرکت بخش در جامعه تلاش کنيم. گرچه معتقديم که آنها در روح جامعه وجود دارند و بايد سعی کنيم تا از متن فطرت و وجدان پاک جامعه به مرحله خودآگاهی آنها برسانيم که اگر اين خودآگاهی حاصل شد، خود مردم پاسدار منافع و حقوق خود و پشتيبان اصلاحات خواهند بود.

در ادامه اين جلسه چند نفر از حضار ديدگاههای خود را مطرح کردند و سيد محمد خاتمی به تشريح سخنان خود پرداخت و اعلام کرد : بزودی مطالب گفته شده طی سه جلسه گذشته به صورت تدوين شده و مکتوب ارايه خواهد شد.