اتفاقی غير منتظره؛ درياچه اروميه سرخ شد! مهر

اروميه - خبرگزاری مهر: تالاب بين المللی درياچه اروميه که در سالهای اخير با انواع بلاهای طبيعی و انسانی دست و پنجه نرم کرده و به اعتقاد کارشناسان نفسهای آخرش را می کشد، اين روزها در اتفاقی غيرمنتظره به رنگ سرخ گراييده است.
به گزارش خبرنگار مهر در اروميه ، اين پديده از اواخر هفته گذشته از سواحل درياچه اروميه در حوزه آذربايجان شرقی آغاز شد و کم کم همه درياچه را فرا گرفت، اتفاقی که برخی کارشناسان از آن به عنوان شکوفايی جلبکی و در اصطلاح، کشند قرمز ياد می کنند.

برخی کارشناسان علت اين امر را ورود پسابهای حاوی مواد مغذی به ويژه پساب های حاوی ازت و فسفر به محيط های کم عمق درياچه اروميه می دانند که اغلب از طريق زهابهای کشاورزی و فاضلاب های شهری و صنعتی به درياچه ريخته می شود.

اختلاف نظر درباره ماهيت وضعيت جديد درياچه اروميه

در حاليکه برخی شايعات از بروز پديده شکوفايی جلبکی يا کشند قرمز در درياچه اروميه خبر می دهند اما عده ای ديگر از کارشناسان در برابر اين اظهارنظرها واکنش نشان داده و ايجاد اين پديده را رد می کنند.

مسعود باقرزاده کريمی، کارشناس مسئول تالاب های ايران در سازمان محيط زيست يکی از اين افراد است که بروز پديده کشند قرمز در درياچه اروميه را به شدت رد می کند.

اين کارشناس سازمان محيط زيست به خبرنگار مهر گفت: شوری آب درياچه اروميه آن قدر زياد است که جلبکهای عامل کشند قرمز نمی توانند در اين محيط، زيست کنند.

تغيير ترکيبات نمک عامل تغيير رنگ درياچه است

مشاور معاون محيط زيست طبيعی سازمان محيط زيست، عامل تغيير رنگ درياچه اروميه را تغيير ترکيبات نمک دانست و افزود: وقتی شوری آب از حد استاندارد فراتر رفته و به حد فوق اشباع رسيد ترکيبات نمک عوض می شود و برخی از انواع نمک ها به ويژه نمک های دارای ترکيبات سديم که رنگ بلورهای آن سفيد است رسوب می کنند اما برخی ديگر از نمک ها به ويژه نمک های منيزيم دار که نارنجی رنگ يا نارنجی مايل به قرمز هستند، به علت مقاومت بالا همچنان به صورت محلول در آب درياچه باقی می مانند.

اگر پسماندها موثر بودند از سالها قبل درياچه قرمز می شد

باقرزاده کريمی، دخيل بودن پسماندها در تغيير رنگ درياچه اروميه را نيز رد کرد و افزود: پسماند نمی تواند در تغيير رنگ آب موثر باشد زيرا اگر اين فرضيه صحت داشت، سالها قبل آب درياچه قرمز می شد.

برخی از کارشناسانی که اعتقاد دارند اين پديده نوعی از کشند قرمز است حاضر به اظهار نظر صريح در اين مورد نشدند.

گرچه بين کارشناسان زيست محيطی بر سر دليل سرخ شدن درياچه اروميه اختلاف نظر وجود دارد اما آنچه مسلم است اينکه پديده ای غيرعادی در حال وقوع است که در صورت عدم توجه و کشف دليل واقعی آن شايد اين تالاب کم نظير بين المللی را وارد بحرانی ديگر کند.

به نظر می رسد بايد در سريعترين زمان ممکن و با استفاده از تجهيزات ماهواره ای که امکان تشخيص زودهنگام را فراهم کرده است، مطالعات دقيقی درباره علت تغيير رنگ درياچه اروميه به عمل آيد و به دنبال آن اقدامات لازم برای مقابله با پيامدهای اين تغيير و تحول اتخاذ و اجرايی شود. استفاده از تجارب ساير کشورها در اين زمينه می تواند راهگشا باشد.

کاهش ۴۵ سانتيمتری آب درياچه اروميه/ بحث کشند قرمز منتفی است

مديرکل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربی نيز شايعه بروز کشند قرمز در سواحل درياچه اروميه را تکذيب و وجود اين پديده را در آبهای شور منتفی دانست.

حسن عباس نژاد در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص مشاهده قرمز شدن آب سواحل درياچه اروميه به خصوص در سواحل شرقی اظهارداشت: بحث بروز پديده کشند قرمز در آب های شور از نظر علمی و کارشناسی مطرود است.

وی علت بروز اين پديده را در وضعيت کنونی تشرح شکوفه های جبلکی با نام علمی " دونالی لاسالينا" ذکر کرد و گفت: اين جبلک به جهت بالا رفتن ميزان غلطت نمک درياچه اروميه برای سازگاری با محيط زيست و تنفس بهتر اقدام به تشريح ماده ای قرمز رنگ برای مقابله با شوری و ادامه حيات خود کرده است.

عباس نژاد شايعات مبنی بر وجود کشند قرمز در سواحل درياچه اروميه را رد کرد و بيان داشت: پديده کشنده قرمز از نظر علمی تنها در آب درياهای آزاد که ميزان شوری آنها حداکثر ۴۰ گرم بر ليتر باشد مطرح است.

مديرکل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربی ادامه داد: با مشاهده قرمز شدن آب سواحل درياچه اروميه بررسيهای اوليه صورت گرفت و به عقيده کارشناسان اين پديده تنها تشرح رنگدانه از سوی جلبکی به نام " دونالی لاسالينا" است.

کاهش ۴۵ سانتيمتری آب درياچه اروميه

عباس نژاد نسبت به کاهش آب درياچه اروميه هشدار داد و خاطرنشان کرد: متاسفانه آب درياچه اروميه در حال حاضر نسبت به خردادماه سالجاری ۴۵ سانتی متر کاهش نشان می دهد.

وی يادآورشد: تراز آب درياچه اروميه در خردادماه سال جاری ۱۲۷۲ سانتی متر بود که اين ميزان در حال حاضر ۱۲۷۱.۵۵ سانتی متر رسيده است.

مديرکل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربی بالابودن ميزان تبخير آب درياچه اروميه به دليل افزايش گرمای هوا را از عمده علل کاهش آب درياچه اروميه عنوان کرد و گفت: متاسفانه هم اکنون ميزان ورودی به آب درياچه اروميه به صفر رسيده است.

به گفته عباس نژاد در حال حاضر ميزان شوری و غلظت نمک در درياچه اروميه ۳۵۰ گرم برليتر است که اين امر ادامه حيات تنها موجود زنده درياچه اروميه به نام آرتميا را با مشکل اساسی مواجه کرده است.

۲۵هزار هکتار حواشی درياچه اروميه به شوره زار تبديل شد

معاون امور عمرانی استاندار آذربايجان غربی در گفتگو با مهر از تبديل شدن ۲۵ هزار هکتار حواشی درياچه اروميه به شوره زار خبر داد.

جواد محمودی تراز آبی درياچه اروميه را در حال حاضر هزار و ۲۷۱ متر اعلام کرد و افزود: در شرايط کنونی ارتفاع آب درياچه اروميه چهار متر از تراز اکولوژيکی آن پايين تر بوده که تبديل شدن بيش از ۲۵ هزار هکتار از حاشيه درياچه به شوراه زار، معضلات متعددی در منطقه ايجاد کرده است.

وی نياز آبی ساليانه درياچه اروميه را سه ميليارد و ۱۰۰ ميليون مترمکعب دانست و بيان داشت: خشکسالی سالهای اخير، افزايش ميزان دما و تبخير آب، افزايش سطح زيرکشت محصولات و تبديل اراضی ديم به آبی و افزايش مصرف آب کشاورزی در کنار احداث سدها در حوزه آبريز درياچه از عوامل تاثيرگذار کاهش ميزان آب درياچه است.

معاون امور عمرانی استاندار آذربايجان غربی در ادامه سخنان خود ظرفيت توليد آب حوزه آبريز درياچه اروميه را شش ميليارد و ۹۰۰ ميليون متر مکعب عنوان کرد و گفت: از اين ميزان آب سه ميليارد و ۸۰۰ ميليون مترمکعب در حوزه های مختلف کشاورزی، صنعتی و شرب مصرف شده که اين امر لزوم اجرای طرح هايی به منظورصرفه جويی و مديريت بهينه آن را دو چندان می کند.

محمودی با اشاره به تصويب طرحهای مختلف نجات درياچه اروميه در کارگروه ويژه رسيدگی به وضعيت اين درياچه به ارزش ۴۰ هزار ميليارد ريال، افزود: اجرای اين طرحها در قالب برنامه ای پنج ساله درياچه را از شرايط بحرانی خارج کند.

وی با بيان اينکه ۹۰ درصد آب مصرفی در حوزه آبريز درياچه به بخش کشاورزی اختصاص دارد اظهار داشت: با توجه به اين ميزان آب مصرفی، مديريت مصرف آب در حوزه کشاورزی بسيار مهم و ضروری است و بايد با اصلاح الگوی کشت، مديريت آب در مزارع، اصلاح شبکه های آبياری و استفاده از شيوه های مدرن آبياری تحت فشار، بجای گسترش مساحت زير کشت، ميزان توليد در واحد سطح را ارتقا و ظرفيت آب ورودی به درياچه را افزايش داد.

خبرنگار خبرگزاری مهر برای بررسی بيشتر قرمز شدن سواحل درياچه اروميه سراغ مسئولان و کارشناسان مرکز آرتميای کشور و دانشگاه اروميه رفت که گزارش تکميلی آن متعاقبا اعلام خواهد شد..

ازسال آبی ۷۵ – ۷۴ تا کنون رقوم ارتفاعی سطح تراز آب درياچه اروميه سير نزولی پيدا کرده و در طول سالهای اخير آب درياچه بالاتر از شش متر کاهش داشته است که نياز به يک عزم ملی و منطقه‌ای برای نجات اين اکوسيستم با ارزش و بحران زده است.

بنا بر تحقيقات انجام شده از ۱۲ سال پيش تا کنون نمودار تراز آب پارک ملی درياچه اروميه رو به پايين است و مطالعات مديريت زيست بوم حوضه آبريز درياچه اروميه که با همکاری بانک جهانی به اتمام رسيده، نشان می‌دهد درياچه اروميه به عنوان دومين درياچه شور جهان تا کمتر از ۲۰ سال آينده با بحران شديدی مواجه خواهد شد.

پارک ملی درياچه اروميه با ويژگی های خاص خود بعد از درياچه شور بحر الميت در دنيا به عنوان دومين درياچه شور و بزرگ در جهان به شمار می رود، اين درياچه به عنوان بزرگترين تالاب دايمی با دارا بودن ۱۰۲ جزيره بزرگ و کوچک در استان قابليت های زيادی را در دل خود جای داده است.

مساحت اين درياچه بيش از ۵۷۰هزار هکتار است. با به خطر افتادن وضعيت اين درياچه علاوه بر تهديدات زيست محيطی استان، حيات گونه های با ارزش و نادر کشور از جمله گوزن زرد ايرانی و... نيز به خطر خواهد افتاد.

به هر حال گويی اين بار درياچه اروميه خون می گريد تا تمام فريادهای باصدا و بی صدايش را به گوش دوستداران محيط زيست برساند.