سقوط شاخص اشتغال در ۳ سال گذشته، ايلنا

در سال ۱۳۸۶، تعداد ۲۸۹ هزار شغل و در سال ۱۳۸۸، حدود ۴۹۰ هزار شغل به مشاغل قبلی کشور افزوده شده و در سال ۱۳۸۷، ۵۹۲ هزار شغل از مشاغل موجود از بين رفته و در ۳ ماه نخست سال ۱۳۸۹ نيز ۳۲۲ هزار شغل ديگر از دست رفته است.

ايلنا: مسوولان دولت نهم در توضيح چرايی فوريت اجرای طرح بنگاه‌های زودبازده به اين موضوع اشاره می‌کردند که در سال‌های بعد (منظور همان سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹)، کشور با ورود وسيع نيروی کار به بازار مواجه خواهد شد که ضروری است طرح‌هايی برای اشتغال اين نيروها تنظيم شود. جهرمی، وزير وقت کار از ورود سالانه يک ميليون و ۲۰۰ هزار نيروی کار جديد به بازار کار خبر می‌داد و مدعی بود که با ايجاد سالانه حداقل يک ميليون و ۲۰۰ هزار شغل می‌توان به کاهش نرخ بيکاری در کشور دست يافت.

امروز ديگر جهرمی در مسند کار ننشسته است، اما آمار نشان می‌دهد که طی ۴ سال گذشته که قرار بود ۴ ميليون و ۸۰۰ هزار شغل جديد در کشور ايجاد شود، بلکه تعدادی شغل از مشاغل موجود کشور کاسته شده است.
بنا به آمار رسمی کشور، جمعيت فعال ايران در سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۳ ميليون و ۴۶۶ هزار نفر اعلام و نرخ بيکاری، ۱۱.۳ درصد اعلام شد. مطابق اين آمار در سال ۱۳۸۵ حدود ۲۰ ميليون و ۸۱۴ هزار شاغل در کشور وجود داشت. طبق آمار اعلامی از سوی مرکز آمار ايران، نرخ بيکاری سال ۱۳۸۶ با ۰.۷ درصد کاهش نسبت به سال ۸۵ به ۱۰.۶ درصد رسيد. اين نرخ در بهار سال ۸۶ برابر ۱۰.۷ درصد، تابستان ۹.۹ درصد، پائيز ۹.۸ درصد و زمستان ۱۱.۹ درصد بود. با توجه به جداول بانک مرکزی که جمعيت فعال سال ۱۳۸۶ را ۲۳ ميليون و ۵۷۹ هزار نفر اعلام می‌کرد، مشخص است که ۲۱ميليون و ۱۰۳هزار نفر در اين سال شاغل بوده‌اند.

سال ۸۷؛ اشتغال عقب‌نشينی می‌کند
اوايل سال ۱۳۸۸، مرکز آمار ايران نرخ بيکاری سال ۸۷ کل کشور را ۱۰.۴ درصد اعلام کرد که نسبت به سال ۸۶ کاهش نشان می‌داد. در اين گزارش با اعلام نتايج طرح آمارگيری از نيروی کار در زمستان ۱۳۸۷ تصريح شده بود که بررسی نرخ بيکاری افراد ۱۰ساله و بيشتر نشان می‌دهد ۱۲.۵ درصد از جمعيت فعال (شاغل و بيکار)، بيکار بوده‌اند. بررسی روند تغييرات اين نرخ حاکی از آن است که اين شاخص، نسبت به زمستان ۱۳۸۶ معادل ۰.۶ درصد و نسبت به پاييز ۱۳۸۷ حدود ۳ درصد افزايش داشت. با احتساب جمعيت فعال در اين سال؛ يعنی ۲۲ ميليون و ۸۹۲ هزار نفر معلوم می‌شود که ۲۰ ميليون و ۵۱۱ هزار شغل در روزهای پايانی سال ۱۳۸۷ وجود داشته است.

سال ۱۳۸۸؛ عقب‌نشينی دولت در برابر نرخ بيکاری
گزارش مرکز آمار ايران درباره طرح آمارگيری نيروی کار در سال ۱۳۸۸ نشان می‌داد که از جمعيت فعال ۲۳ ميليون و ۸۴۰ هزار و ۶۷۶ نفری کشور، ۱۱.۹ درصد برابر ۲ ميليون و ۸۳۹ هزار و ۹۷۳ نفر بيکار بودند که نشان می‌داد ۲۱ ميليون و ۷۰۳ شغل در کشور وجود داشته است. به عبارتی در اين سال تنها حدود ۴۹۰ هزار شغل به مشاغل کشور افزوده شده و لذا نرخ بيکاری در کشور ۱.۵ درصد افزايش داشته است.
در تازه‌ترين گزارش مرکز آمار درباره نرخ بيکاری در فصل بهار سال ۱۳۸۹ عنوان شده است که از جمعيت فعال ۲۴ ميليون و ۲۰۴ هزار و ۲۰۱ نفری در ايران، ۳ ميليون و ۵۲۵ هزار و ۶۴۰ نفر بيکار و ۲۰ ميليون و ۶۷۸ هزار و ۵۵۱ نفر دارای حداقل يک ساعت کار در هفته بوده‌اند. اين به اين معناست که در ۳ ماه نخست سال ۱۳۸۹ که قرار است طبق دستور شورای عالی اشتغال در اين سال يک ميليون و ۱۰۰ هزار فرصت شغلی ايجاد شود، نه فقط شغلی ايجاد نشده است بلکه ۳۲۲ هزار و ۱۵۲ شغل نيز از بين رفته است؛ يعنی برای دستيابی به اهداف دولت، بايد در ۹ماه باقيمانده، يک ميليون و ۴۲۲ هزار شغل در کشور ايجاد شود که امری بسيار دشوار به نظر می‌رسد.
مقايسه آمار فوق در محدوده سال‌های ۱۳۸۵ تا پايان بهار سال ۱۳۸۹ نشان می‌دهد که در سال ۱۳۸۶، تعداد ۲۸۹ هزار شغل و در سال ۱۳۸۸، حدود ۴۹۰ هزار شغل به مشاغل قبلی کشور افزوده شده و در سال ۱۳۸۷، ۵۹۲ هزار شغل از مشاغل موجود از بين رفته و در ۳ ماه نخست سال ۱۳۸۹ نيز ۳۲۲ هزار شغل ديگر از دست رفته است. به عبارت ديگر از ابتدای سال ۱۳۸۶ تا ابتدای تابستان ۱۳۸۹، نه فقط شغلی افزوده نشده است، بلکه بيش از ۱۳۵ هزار شغل نيز از دست رفته است. البته شکی نيست که تعدادی شغل طی اين سال‌ها ايجاد شده است، ولی از بين رفتن برخی مشاغل و تفاضل مشاغل ايجاد شده به مشاغل از بين رفته عدد ۱۳۵ هزار شغل را نشان می‌دهد که فاجعه‌ای برای کشور محسوب می‌شود.

صنعتی که زمين‌گير است
مطابق آمار مرکز آمار ايران در پايان سال ۱۳۸۵، صنعت کشور با در اختيار داشتن ۶ ميليون و ۶۰۴ هزار و ۹۰۹ فرصت شغلی سهم ۳۱.۷ درصدی در اشتغال کشور داشت. در پايان بهار سال ۱۳۸۹، بخش صنعت با در اختيار داشتن ۶ ميليون و ۴۴۶ هزار و ۲۱۷ فرصت شغلی برابر با ۳۱.۲ درصد اشتغال کشور، نشان می‌دهد که نه فقط در اين مدت شغلی در صنعت مازاد بر مشاغل از بين رفته ايجاد نشده است، بلکه تفاضل مرگ و مير مشاغل و مشاغل ايجاد شده تراز منفی ۱۵۸ هزار و ۶۹۲ را نشان می‌دهد که بيانگر بيماری مزمن کشور در بخش صنعت است. اين آمار در حالی است که طی اين سال‌ها همواره بر رشدهای بالا در صنعت کشور تاکيد شده است.

طرحی نو در اندازيم
آمار فوق متعلق به يک بازه زمانی ۳۹ ماهه است. به عبارتی طرح‌های اشتغالزايی دولت نهم مجموعاً در ۳۹ ماه مورد اشاره، تعدادی شغل ايجاد کرده و تعدادی از مشاغل را از بين برده است که البته کفه ترازو به سمت مرگ و مير مشاغل بوده است، به‌طوری‌که ماهانه حدود ۳ هزار و ۵۰۰ فرصت شغلی در تفاضل مشاغل ايجاد شده و از بين رفته از کف کشور رفته است. اين در حالی است که هنوز هم دولت دهم از عزم جدی خود برای ايجاد يک ميليون و ۱۰۰ هزار شغل در سال جاری خبر می‌دهد. اگر روند حرکتی ايجاد اشتغال در برنامه‌های دولت دهم مشابه دولت نهم باشد، قطعاً روند مذکور ادامه خواهد يافت، مگر اين‌که طرح‌هايی پخته‌تر و با نظارت دقيق‌تری در راه باشند، طرح‌هايی که با بررسی‌های کارشناسی، علاوه بر ايجاد شغل، قادر باشند تا مشاغلی ايجاد کنند که ضمن پايداری، از حداقل استانداردهای لازمه چون بيمه و حداقل حقوق برای شاغلان آنها برخوردار باشند.