سرقت خبر راديوفردا توسط روزنامه کيهان، محمدرضا نسب عبداللهی - مدیر نیوزبان

روزنامه کیهان در صفحه دوم يکشنبه ۲۶ دی ۸۹ که عمدتاً در آن اخبار ويژه، منتشر می‌شود، خبری را از راديو فردا «کپی-پيست» کرده و عملاً دست به «سرقت خبری» زده است.

ماجرا چيست؟
خبرگزاری رويترز، چهارشنبه ۱۲ ژانويه ۲۰۱۱ (۲۲ دی ۱۳۸۹) خبری درباره برآورد سازمان‌های اطلاعاتی آمريکا از برنامه هسته‌ای ايران منتشر کرد.

راديو فردا نيز يک روز بعد، ترجمه کامل اين گزارش خبری را به نقل از رويترز کار کرد.

روزنامه کيهان چهار روز پس از انتشار گزارش خبری رويترز، بی‌‌آنکه به خود زحمتی برای ترجمه متن اصلی را بدهد، از زحمت يک رسانه ديگر استفاده کرده و ترجمه آن‌ها را بدون ذکر منبع، «کپی-پيست» کرده و در واقع دست به «سرقت خبری» زده است.

کيهان حتی اگر بخواهد اصول و اخلاق روزنامه‌نگاری که «سرقت خبری» را منع می‌کند، ناديده بگيرد اما دست‌کم بايد پايبندی خود را به فتواهايی که به تازگی درباره ممنوعيت سرقت خبری اعلام شده، نشان دهد.

به تازگی آيت‌الله خامنه‌ای، آيت‌الله موسوی اردبيلی، آيت‌الله بيات زنجانی و آيت‌الله صانعی در پاسخ به پرسش نيوزبان درباره «سرقت خبری» اعلام کرده‌اند که استفاده از آثار ديگران بدون کسب اجازه جايز نيست و حتی برخی آن را «حرام» شمرده‌اند.

آيت‌الله مکارم شيرازی نيز در پاسخ به استفتای «مرکز خبر حوزه»، اعلام کرده که نمی‌توان بدون «رضايت» توليدکنندگان خبرهای رسانه‌ها، از آن‌ها استفاده کرد.

نيوزبان بر اين باور نيست که روزنامه‌ها و رسانه‌ها برای رعايت اصول و اخلاق روزنامه‌نگاری، بايد منتظر دستورات مذهبی بمانند اما رسانه‌هايی مانند کيهان که خود را مقيد به باورهای مذهبی و اخلاق دينی معرفی می‌کنند، حداقل اگر به اصول روزنامه‌نگاری باور ندارند، بايد پايبندی خود را به «ممنوع بودن سرقت خبری» که از سوی رهبر ايران و مراجع تقليد اعلام شده، نشان دهند.

در خبری ۴۷۲ کلمه‌ای که روزنامه کيهان درباره برآورد سازمان‌های اطلاعاتی آمريکا از برنامه هسته‌‌ای ايران منتشر کرده، ۳۷۲ کلمه آن عيناً از راديو فردا «سرقت» شده است.

اما آن ۱۰۰ کلمه باقيمانده خبر کيهان نيز با اصول خبرنويسی در تضاد است.

نويسنده خبر کيهان، در ۱۰۰ کلمه انتهايی نوشته است: «گزارش‌های اخير محافل اطلاعاتی آمريکا و رژيم صهيونيستی اگرچه می‌تواند توجيه و تحرکی برای خروج از بن بست خود ساخته - و توجيه ناتوانی نسبت به درگيری نظامی با ايران - باشد اما در عين حال روشن می‌کند که اساساً برآوردهای القايی طرف آمريکا و غربی، معتبر و قابل اعتماد نيست.»

اين پاراگراف انتهايی خبر کيهان، سرشار است از داوری نويسنده خبر. حال آنکه خبر جايی برای قضاوت نويسنده خبر و خبرنگار نيست بلکه ستون‌های تحليل و يادداشت، جايی هستند که بازتاب‌دهنده ديدگاه نويسندگان آن است.

استفاده از کلمات و عباراتی مانند «توجيه، خروج از بن بست خود ساخته، توجيه ناتوانی، برآوردهای القايی، معتبر و قابل اعتماد نيست» در خبر کيهان، دارای بار معنايی خاصی است که نشان‌دهنده داوری نويسنده خبر درباره ماجرای خبر است. علاوه بر اين‌ها در بخش ديگری از خبری که کيهان منتشر کرده، مقابل يک کلمه از علامت ( ؟!) استفاده شده که اين نيز نشان‌دهنده قضاوت نويسنده خبر است.

نويسنده خبر نمی‌تواند در خبر به بيان قضاوت بپردازد و به مخاطب بگويد که درباره موضوع خبر چگونه فکر کند، حال چه آشکارا و چه با ايما و اشاره.

خبر تنها بايد روايت‌کننده رويداد باشد، آن‌ هم نه يک‌سويه بلکه با پوشش همه جانبه و ديدن همه طرف‌های خبر و ارائه پيشينه‌ای از موضوع تا مخاطب را به طور کامل در جريان همه جوانب خبر قرار دهد.

********

متن خبری که کيهان منتشر کرده در زیر آمده است. بخش‌هايی که بولد شده‌اند، کيهان عيناً از راديو فردا «کپی-پيست» کرده است:

سازمان های اطلاعاتی آمريکا معتقدند سران ايران هنوز تصميم به ساخت بمب اتمی نگرفته اند.

خبرگزاری رويتر در حالی اين خبر را منتشر کرد که مقامات گوناگون آمريکايی از سال ۲۰۰۳ به طور متواتر مدعی تلاش ايران برای توليد سلاح هسته ای شده و حتی برای آن تاريخ های مشخصی را هم اعلام کرده بودند.

رويتر به تازگی در گزارشی نوشت: سازمان های اطلاعاتی آمريکا معتقدند سران ايران هنوز تصميم به ساخت سلاح هسته ای نگرفته اند. برآوردهای سازمان های اطلاعاتی مذکور به دولت اوباما فرصت می دهد تا راهکار تعامل ديپلماتيک با تهران را دنبال کند و از فشارهای سياسی برای حمله نظامی به زيرساخت های هسته ای ايران کاسته شود. ژنرال مايکل هيدن، رئيس پيشين سازمان اطلاعات مرکزی آمريکا (سيا) در اين زمينه گفته است «بيش از آنچه که فکر می کرديم زمان در اختيار داريم.»

براساس آن گزارش ايران قادر بود تا اورانيوم کافی برای ساخت بمب اتمی را تا اوايل سال ۲۰۱۰ فراهم کند. اما اکنون سازمان های اطلاعاتی آمريکا از توانايی ايران برای دستيابی به بمب هسته ای پس از سال ۲۰۱۵ خبر داده اند.

گزارش های اخير محافل اطلاعاتی آمريکا و رژيم صهيونيستی اگرچه می تواند توجيه و تحرکی برای خروج از بن بست خود ساخته - و توجيه ناتوانی نسبت به درگيری نظامی با ايران - باشد اما در عين حال روشن می کند که اساسا برآوردهای القايی طرف آمريکا و غربی، معتبر و قابل اعتماد نيست.

http://www.newsbaan.com