سياست اسب تروای دولت ترکيه، هوشنگ طالع

با انجام يک «سياه‌بازی» که نمايشنامه‌ی آن از پيش از سوی سازمان‌های اطلاعاتی سيا وموساد، نوشته شده بود، اردوغان نخست‌وزير ترکيه، رييس جمهور رژيم اسرائيل را بدون «مقدمه‌چينی»، مورد پرخاش قرار داد و با قهر، نشست را ترک کرد. به دنبال آن، حکومت ترکيه، نمايشنامه‌ی «اسلام‌‌آوری» را با شدت بيش‌تری پی‌گرفت و در يک حرکت از پيش طراحی شده، ۱۰ تن از شهروندان خود را بر روی کشتی «مرمره» که به ظاهر و درپی درهم شکستن محاصره‌ی نوار غزه از راه دريا بود، قربانی کرد تا بهتر بتواند به درون جهان اسلام نفوذ کرده و جايگاه رهبری برای خود «دست و پا» کند.

بازی چنان استادانه انجام شد که دستگاه ديپلماسی ايران، آن را حرکتی راستين پنداشت و حتا پاره‌ای از سردمداران، از «اتحاد راهبردی» با جمهوری ترکيه، سخن به ميان آوردند. ايجاد محور تهران، آنکارا، بغداد و سپس گسترش آن به محور تهران، آنکارا، بغداد، دمشق، از روياهايی بود که از آن سخن گفته می‌شد و گام‌هايی نيز در اين راستا برداشته شد. گروهی از ناظران دادن امتياز ميزبانی گفت‌وگوهای ايران با پنج به اضافه يک، افزايش سطح مبادلات بازرگانی، راهگشايی برای امکان سرمايه‌گذاری ترک‌ها در ايران و حتا عدم برخورد با برافراشتن پرچم ترکيه از سوی چند مزدور که خود را در ميان هواخواهان باشگاه ورزشی تراکتورسازی تبريز، جا زده بودند را در همين راستای رويای پيوند راهبردی با حکومت ترکيه می‌دانند. اما «اسلام‌خواهی» و «مسلمان‌دوستی» حکومت ترکيه، زياد نپاييد. با اعلام جنگ «ناتو»، به قذافی رهبر ليبی، حکومت ترکيه، سخت به تنگنا افتاد.

حکومت ترکيه بر اين باور بود که با امتناع از همراه شدن با کشورهای مسيحی در يورش به يک کشور اسلامی، خواهد توانست به نقش اسلامی خود ادامه دهد.

در آغاز نيز با اين کار به گونه تلويحی به مخالفت برخاست تا آبروی نداشته‌ی خود را در ميان کشورهای اسلامی نگاه دارد؛ اما با يک «تشر» ارباب (آمريکا)، بندر اسکندرون را برای يورش به ليبی، در اختيار نيروی دريايی آمريکا، قرار داد.

البته، اگر مساله‌ی ناآرامی‌های سوريه که حکومت ترکيه، نقش اساسی در آن داشته و دارد، با يورش ناتو به ليبی همزمان نمی‌شد، شايد سردمداران ترکيه می‌توانستند به نقش مزورانه‌ی خود در جهان اسلام، ادامه دهند. اما با آشکار شدن نقش فعال دولت ترکيه، در مسلح کردن گروه‌های شورشی و خرابکار در شهرهای نزديک به مرز اين کشور با سوريه و... حکومت اين کشور به نقش پيشين خود يعنی فرمان‌بری از آمريکا و ناتو، بازگشت.

البته در ناآرامی‌های سوريه، افزون بر مسايل داخلی برخاسته از جمهوری موروثی حاکم بر اين کشور، افزون بر ترکيه، عربستان سعودی نيز وسيله‌ی گروهک سعد حريری، در مسلح کردن گروه‌های ستيزه جو و نيز تامين منابع مالی «طرح فروپاشی حکومت سوريه» حکومت ترکيه، نقش اساسی دارد. البته بايد دانست که حکومت آمريکا، حکومت اسرائيل، اتحاديه‌ی اروپا و سازمان پيمان آتلانتيک شمالی، طراح اصلی «طرح فروپاشی حکومت سوريه» می‌باشند. از نظر آنان فروپاشی حکومت سوريه می‌تواند، حکومت اسرائيل را از تنگنای ايجاد شده در اثر سقوط حکومت حسنی‌مبارک در مصر و نيز فروپاشی نه‌چندان دير، حکومت علی عبدالله صالح در يمن، تا حدودی برهاند.

غرب – اسرائيل – ناتو، بر اين باور بودند که با فروپاشی حکومت سوريه، حزب‌الله لبنان و نيز حکومت حماس در نوار غزه، می‌توانند به سوی شکست کشانده شوند. از اين رو، مساله‌ی سوريه از چنان اهميت ويژه‌ای برخوردار است که حکومت ترکيه نـاچار شد که «پوست شير» از گرده‌ی خود بردارد و چهره ی خويش را آن‌چنان که هست، بنماياند.

حکومت ترکيه که پس از سال‌ها کينه‌توزی عليه سوريه، توانسته بود تا حدودی روابط خود را با اين کشور بهبود بخشد، در يک چرخش تند، در صف نخست دشمنی با دولت سوريه قرار گرفت.

البته بايد توجه داشت که برای سوری‌ها، آشتی با ترک‌ها، بسيار سخت و دردناک بود؛ زيرا دولت فرانسه در دوران اشغال و سپس قيمومت بر سوريه و لبنان پس از جنگ جهانی نخست، بندر اسکندرون را که متعلق به سوريه بود، در کشمکش در اين منطقه با انگليس‌ها، به حکومت ترکيه بخشيد. اين امر را هرگز حکومت‌ها و مردم سوريه، نمی‌توانند فراموش کنند.

اما پس از سال‌ها کشمکش، سوری‌ها به پيشنهاد آشتی و بهبود روابط ترک‌ها پاسخ دادند و می‌رفت که روابط دو کشور به سوی «دوستی» کشانده شود که ناچار با ايجاد ناآرامی‌ها در سوريه، ترکيه نقاب از چهره برداشت.

حکومت ترکيه، در راستای طرح فروپاشی حکومت سوريه، افزون بر آن که با پول عربستان سعودی، با گسيل جنگ‌افزار به درون خاک سوريه، گروه‌های ستيزه جو را مسلح کرد، امکان گردهم‌آيی مخالفان حکومت سوريه را در شهر «آنتاليا» که معروف به شهر فساد و فحشای اين کشور می باشد، فراهم آورد. دراين نشست، مخالفان با رهنمودهای مقام‌های اطلاعاتی آمريکا (سيا) و نيز سازمان اطلاعات و امنيت ترکيه (ميت)، آشنا شدند و با دريافت پول و اسلحه، از همان راه‌هايی که آمــده بودند، دوبـاره به سوريه بازگشتند. البته اين نشست‌های ستيزه جويان سوری با مقام اطلاعاتی و امنيتی ترکيه و غرب، ادامه دارد.
حکومت ترکيه، پيش از آغاز ناآرامی‌های سوريه، زمينی به پهنه‌ی ۳۰۰ هکتار را در کنار مرز سوريه، تسطيح کرد و زيربناهای لازم را برای ايجاد اقامت‌گاه اضطراری برای پناهندگانی که قرار بود در آينده از سوريه به ترکيه بيايند، آماده ساخت. چادرهايی که در اين اقامت‌گاه برپا شدند، همه «نو» بودند و اين امر نشان می‌داد که اين چادرها، برای اين کار، به تازگی خريداری شده‌اند.

هم‌زمان حکومت ترکيه که لاف از دوستی با ايران می‌زد و می‌کوشيد تا با افزودن بر حجم مبادلات، اقتصاد کم‌رونق خود را بهبود بخشد، به سازمان آتلانتيک شمالی (ناتو) اجازه داد که سر فرماندهی نيروی زمينی اين سازمان را در بندر ازمير مستقر سازد.

به گزارش تلويزيون دولتی ترکيه، تصميم ناتو در اين مورد در نشست وزاری دفاع ناتو در بروکسل اتخاذ شد. آندرس راسموسن، دبيرکل ناتو در اطلاعيه کتبی با اعلام اين مطلب افزود :‌ ناتو تصميم دارد در عين صرفه‌جويی پايگاه‌های خود را بيش از پيش فعال کند. بر پايه اين گزارش، پايگاه هوايی ناتو در شهر ازمير ترکيه به مرکز فرماندهی نيروی زمينی ناتو تبديل خواهد شد. وجدی گونول، وزير دفاع ترکيه هم گفته بود اميدوارم اقدام ناتو در انتقال مرکز فرماندهی نيروی زمينی اين سازمان، برای مردم شهر ازمير (واقع در کناره‌ دريای اژه در غرب ترکيه) همراه با خير و برکت باشد. البته با نزديکی بندر ازمير به مرزهای ايران، اين کار، نيازی به بررسی و تفسير ندارد و حقيقت آن‌قدر عريان است که هر چشم کم‌بينايی هم، می‌تواند آن را ببيند.

هم‌راستا با دولت ترکيه که نقش مجری طرح فروپاشی حکومت سوريه را به عهده دارد، حکومت آمريکا نيز اعلام کرد که تماس با مخالفان دولت سوريه را در درون و برونِ اين کشور، افزايش داده است.

البته در اين ميان، رزمايش نيروی هوايی ترکيه با عربستان سعودی به عنوان اصلی‌ترين مهره‌ی امپرياليسم آمريکا در خاورميانه، بسيار هشدار دهنده است. به گزارش خبرگزاری‌ها مانور مشترک نيروی هوايی عربستان و ترکيه موسوم به «عقاب آناتولی» با مشارکت چند کشور از جمله آمريکا، اسپانيا و اردن در آسمان ترکيه آغاز شد. اين تمرينات در راستای برنامه‌های آموزشی عربستان برای بالا بردن سطح عمليات هوايی جنگی و آمادگی در زمينه پرواز‌های جنگی با توجه به برخورداری نيروی هوايی عربستان از پيشرفته‌ترين سلاح‌های دفاعی، صورت می‌گيرد.

با اين همه نشانه‌ها، آيا دستگاه ديپلماسی ايران ، هنوز درباره‌ی ماهيت واقعی حکومت ترکيه، دچار دودلی است؟ راستی، در ديدار اخير وزير امور خارجه‌ی ترکيه از ايران، آيا اين موارد به ترک‌ها، يادآوری شد و يا به تعارفات ديپلماتيک برگزار شد. بسياری از ناظران مسايل سياست خارجی، نگران آن‌اند که هنوز دستگاه ديپلماسی ايران ، عمق مساله را درنيافته است!

از سوی ديگر، حکومت «کردکش» ترکيه که کمابيش ۳۵ درصد از جمعيت اين کشور را به دليل وابستگی تباری، تاريخی و فرهنگی با ملت ايران از همه‌ی حقوق اوليه‌ی خود، محروم کرده است؛ می‌کوشد تا با کمک‌های مالی و تجهيز افراد گروه «پژاک» که اکنون در بخش‌هايی از کردستان عراق پناه گرفته‌اند و برانگيختن آنان به عمليات ايذائی در درون خاک ايران، ايران را از نظر مسايل امنيتی برضد رستاخيز کردهای ساکن ترکيه، هم‌داستان کند. بايد از افتادن در اين دام پرهيز کرد و دانست که به گفته‌ی شادروان ملامصطفی بارزانی «هر کجا که کرد زندگی می‌کند، آن‌جا ايران است.»

دکتر هوشنگ طالع