توليد نفت ايران دوباره کاهش يافت، شرق

گروه اقتصاد، رضا زندی: توليد نفت ايران باز هم کاهش يافت. اوپک در گزارش ماه اکتبر (مهر) خود اعلام کرد که توليد نفت ايران نسبت به ماه قبل از آن، روزانه ۲۳هزار بشکه کاهش يافته است.

براساس اعلام سازمان کشورهای صادرکننده نفت، توليد نفت ايران در ماه گذشته سه ميليون و ۵۷۸ هزار بشکه در روز بوده است. «اين رقم از متوسط توليد نفت ايران در سال ۲۰۱۰ به ميزان ۱۲۸هزار بشکه در روز و از متوسط سه ماهه اول سال‌جاری ميلادی ۷۸هزار بشکه در روز کمتر بوده است.» اين را اوپک گزارش کرده است.

توليد نفت ايران در ماه گذشته نسبت به متوسط توليد دو سال گذشته هم ۱۴۷هزار بشکه در روز کاهش يافته است. ايران در سال ۲۰۰۹، به طور متوسط روزانه سه ميليون و ۷۲۵ هزار بشکه نفت توليد کرده است. کاهش پياپی توليد نفت ايران که اوپک آن را به طور مستند اعلام کرده در حالی است که مسوولان نفتی مدام از افزايش سرمايه‌گذاری‌ها در اين بخش خبر می‌دهند. با اين همه، مديرعامل شرکت ملی نفت و رييس کميسيون انرژی مجلس شورای اسلامی، پيش از اين، کاهش توليد نفت را تاييد کرده بودند.

اين روند می‌تواند جايگاه ايران را به خطر بيندازد. کل توليد اوپک در ماه اکتبر مجموعا پنج‌هزار بشکه افزايش داشته و به ۲۹ ميليون و ۸۸۸ هزار بشکه رسيده است. علاوه بر ايران، هشت کشور الجزاير، اکوادور، عراق، نيجريه، قطر، عربستان، امارات و ونزوئلا هم در ماه گذشته توليد نفت خود را کاهش داده‌اند. اين کاهش‌ها احتمالا برای باز کردن جا برای توليد نفت ليبی است. توليد نفت ليبی در اين ماه به ۳۵۰ هزار بشکه در روز رسيده است.

۴۰ درصد نفت دنيا از تنگه هرمز می‌رود
با تشديد تنش بين غرب و ايران، ارزيابی‌ها درباره قيمت نفت بيش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. تحليل‌گران موسسه مالی مورگان استنلی پيش‌بينی کرده‌اند که هرگونه توقف عرضه نفت ايران می‌تواند قيمت نفت را تا حد قابل ملاحظه‌ای افزايش دهد.

در نسخه‌ای از اين گزارش که خبرگزاری فارس آن را ترجمه کرده، اين موسسه ايجاد مشکل جدی در عرضه جهانی نفت را در صورت توقف احتمالی عرضه نفت ايران، بعيد دانسته‌اند: «اثر اين پديده در درازمدت بر قيمت نفت چندان نخواهد بود.» مورگان استنلی، موضوع مهم در افزايش قيمت نفت را افزايش ريسک در صورت متشنج شدن خاورميانه ارزيابی کرده است.»

ايران پنج‌درصد کل توليد نفت جهان را در اختيار دارد و حدود دو ميليون و ۵۰ هزار بشکه در روز نفت صادر می‌کند. عمده مشتريان نفتی ايران در حال حاضر کشورهای آسيايی از جمله، چين، ژاپن، کره‌جنوبی و هند هستند.

اقتصاد شکننده اروپا بعيد است بتواند شوک ناشی از افزايش قيمت نفت را در صورت بروز جنگ در خاورميانه تحمل کند. موسسه مورگان استنلی يک موضوع ديگر را هم مدنظر قرار داده است: «۴۰درصد نياز نفت جهان از تنگه هرمز عبور می‌کند و ايران اين موضوع را پنهان نکرده است که در صورت بروز هرگونه مشکلی برای اين کشور، امنيت منطقه تنگه هرمز به خطر خواهد افتاد.» مقامات اسراييلی در حالی اين روزها ايران را تهديد به حمله نظامی کرده‌اند که يک اقتصاددان اسراييلی پيش‌بينی کرده است در صورت حمله به ايران، قيمت نفت به ۲۵۰ دلار خواهد رسيد.

نفت ۲۰۰ دلاری تا ۲۰۳۵
سازمان بين‌المللی انرژی اعلام کرده است که در صورت عدم تغيير در شيوه استفاده مصرف‌کنندگان انرژی، جهان ممکن است با قيمت‌های بسيار بالاتری روبه‌رو شود: «تقاضا برای انرژی تا سال ۲۰۳۵، ۴۰درصد افزايش خواهد يافت که می‌تواند قيمت نفت را از ۲۰۰دلار بالاتر ببرد.»

اين گزارش را خبرگزاری فرانس‌پرس منتشر کرده است: «خاورميانه تنها مکانی است که در آن توليد نفت احتمالا می‌تواند برای تامين تقاضا به شدت گسترش يابد اما بدون سرمايه‌گذاری قابل ملاحظه چنين اتفاقی نمی‌افتد.» اين گزارش به روشنی از اهميت منطقه خاورميانه در آينده انرژی جهان و لزوم برداشتن موانع از سر راه کشورهای اين منطقه برای سرمايه‌گذاری در بخش نفت پرده برداشته است.

قاسمی: نفت ۱۰۰ دلار مناسب است
رستم قاسمی که فردا برای شرکت در اجلاس وزرای کشورهای صادرکننده گاز به قطر می‌رود، در اظهارنظری از قميت ۱۰۰دلاری نفت حمايت کرده است: «قيمت واقعی هر بشکه نفت ۱۰۰دلار است و همين قيمت برای ما مناسب است.»

اين را وزير نفت به شانا گفته است: «در مدت باقی‌مانده تا اجلاس بعدی اوپک، با اعضای اين سازمان گفت‌وگو می‌کنيم تا با توجه به توليد ليبی، از کشورهايی که با قطع توليد اين کشور، توليد نفت خود را افزايش داده‌اند بخواهيم ميزان توليد خود را به وضعيت سابق برگردانند.»

احمدی‌نژاد هم روز سه‌شنبه برای شرکت در اجلاس سران گاز به دوحه می‌رود. منابع مطلع در گفت‌وگو با شرق از تلاش ديپلمات‌های نفتی ايران برای هماهنگ کردن ملاقات‌هايی در حاشيه اين اجلاس خبر داده‌اند.

عربستان اول، ايران؟
عربستان بنا دارد با افزايش توليد نفت خود تا سال ۲۰۱۵، جای روسيه را به‌عنوان بزرگ‌ترين کشور توليدکننده نفت بگيرد.

توليد نفت روسيه در حال حاضر حدود ۱۰ميليون و ۵۰۰هزار بشکه است و عربستان می‌خواهد تا سال ۲۰۱۵ به اين رقم برسد.

براساس گزارش آژانس بين‌المللی انرژی، توليد نفت روسيه در آن سال، به ۹ ميليون و ۷۰۰هزار بشکه کاهش خواهد يافت.

ايران اگر بخواهد جايگاه منطقه‌ای خود را حفظ کند چاره‌ای جز سرمايه‌گذاری برای افزايش توليد نفت‌خام ندارد.

افزايش وابستگی کشورهای ديگر به نفت و گاز ايران همچنين می‌تواند ضريب امنيت ملی ايران را بالا ببرد. به نظر می‌رسد مسوولان بايد برای تحقق اين مهم با حفظ منافع کشور، محدوديت‌های بين‌المللی در اين حوزه را بردارند.