خاتمی: باید از فضای امنیتی به فضای باز و سالم و قانونی سیاسی گذر کرد

محمد خاتمی در دیدار با تعدادی از دانشجویان گفته است که بايد روزنه هاي اصلاح را بازگذاشت و تندروي را از سوي هر كس كه باشد محكوم كرد. او افزوده ما هيچگاه انتخابات را تحريم نكرديم، من اطلاع دارم كه خط تحريم از درون القاء مي شد. به صراحت اعلام مي كنم اگر انتقاد و اعتراضي هست در درون نظام است نه عليه آن.

جمعی از اعضای شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران همراه با چند تن از اعضاء موثر این انجمن در دوره های مختلف با سید محمد خاتمی دیدار و گفتگو کردند.

به گزارش تارنمای انجمن تهران، در آغاز این دیدار محمد خاتمی ضمن سپاسگزاری از حضور این فعالان دانشجویی اعلام کرد که آماده شنیدن نظرات است و از انجمن به خاطر زحماتی که برای انقلاب و کشور و زنده نگاه داشتن فضای دانشگاه کرده و می کنند تشکر کرد.

بر پایه این گزارش، آنگاه چند تن از حضار مطالبی را بیان کردند، که بخشی از آن به این شرح منتشر شده است:

“ما با نظام قهر نیستیم ولی نگران و ناراحت از این هستیم که مردم با آن فاصله بگیرند. ما نباید امکان صندوق را بر روی خود ببندیم گرچه حساب اشخاص تاثیر گذار با افراد عادی فرق می کند.

تلقی خیلی از ما از موضع شما و اصلاح طلبان منع مردم از شرکت در انتخابات نبود ولی چه بسا چنین برداشتی در بعضی از اذهان بوجود آمد که می بایست با شفافیت رفع چنین سوء تفاهمی می شد.

بعضی اعتراض ها مبتنی بر منطق اقتدارگرائی است که از سوی هر طرف که باشد محکوم است.اینکه گفته شود که مردم فقط کسانی هستند که حرف ما را گوش می کنند به همان اندازه غلط است که گفته شود کسی که حرف ما را گوش نکرد مسلمان و انقلابی نیست.”

اعضای انجمن تاکید کردند: “بسیاری از دوستداران شما بر این عقیده اند که شما نگران خودتان نبوده و نیستید بلکه نگران سخت گیریها و ایجاد تنگناهای بعدی و بیشتر برای کل جریان بوده اید ولی قبول کنیم که اقدام شما موجب شوک در خیلی از افراد شد.
اقبال عمومی به شما ناشی از این است که مردم شما را دلبسته به کشور و مصالح و دارای صداقت و غیر منفعت طلب می دانند و طبعا از خود می پرسند که اگر خاتمی روزی با صندوق قهر کند چه می خواهد بکند؟

امام یکی از اصول ماست هرچند معتقد نیستیم که امام معصوم بود ولی بپذیریم که چارچوب اندیشه و حرکت ما امام است و باید آنرا حفظ کنیم.”

همچنین افزودند: “بسیاری از ما رای دادیم ولی با دل پرخون و نگران به امید اینکه منفذی برای گشایش امور و برون رفت از این وضعیت ناگوار باز یا بازتر شود.
دوست داریم که گشایش در امور پیش آید و مطمئن هستیم که اگر چنین شود بسیاری از کسانی که رنج کشیده در این سالها هزینه زیادی پرداخته اند راضی خواهند شد و گذشت خواهند کرد.”

گروهی دیگر از اعضای انجمن تهران نیز به رئیس جمهور سابق گقتند: “شما میان دو راهی گرفتار بودید اینکه رای ندادن شما تضعیف نظام است و رای دادن شما در حال گرفتاری آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد و بسیاری از دوستان، خوب نیست.البته نقطه ضعف شما در اتخاذ تصمیم روشن است.
شما در زمان ریاست جمهوری گفتید نمی خواهید در این مقام در راس اپوزیسیون باشید ولی بعد از ریاست جمهوری چرا تکلیف خود را روشن نکردید.

شما به عنوان کسی که مورد علاقه و اعتماد بخش مهمی از جامعه بودید نمی توانستید و نباید انتظار و توقع (به جا یا بی جایی) آن بخش را نادیده بگیرید.لااقل می بایست تدبیری می کردید که این انتظار و توقع پیدا نشود یا اگر شد نمی بایست کاری کنید که تلقی بی تفاوتی به آن پیش آید و انتظار بخشی از جامعه این بود که شما رای ندهید .

می بایست از دو ماه پیش شفاف با مردم صحبت می کردید که باید رای داد یا نداد و به آن عمل می کردید.

مشکل همه ما اینکه دچار انفعال هستیم و یکی از معضلات ما فقر روشن مندی و نداشتن راهبرد مشخص است.

ما نمی توانیم ذهن شما را بخوانیم ولی عمل شما گاه منفعلانه است.”

این فعالان دانشجویی خاطرنشان کردند :”شما پتانسیل زیادی دارید . همین غوغائی که از رای شما پدید آمد نشانه این ظرفیت است چرا از این ظرفیت خوب استفاده نمی شود شما پیش از حد رعایت امور را می کنید و این کاری است که جامعه را دچار مشکل می کند.”

در ادامه این نظر از سوی دانشجویان مطرح شد که “هنوز خیلی از مسائل و امور روشن نیست. ما نمی دانیم مرز اصلاح طلبی کجا است؟ آیا خط قرمزی وجود دارد آیا هر چقدر هم تنگنا ایجاد کنند و مشکلات پدید آورند باز هم باید پای صندوق رای رفت ؛ خوب نظام تعریفی دارد آیا هر چه هم از معیارها عبور شود باز هم می توانیم بگوئیم نظام است.
شما برای حضور در انتخابات شرایطی گذاشتید آیا برآورده شد؟شاید آینده ثابت کند که کار شما درست بوده است ولی تبعات اقدام خود را از نظر دور ندارید کاش قبلاً با صراحت از حضورتان خبر می دادید که جامعه دچار سوء تفاهم نمی شد.”

چند تن از اعضای این تشکل افزودند: “حرکت بر اساس عقلانیت سیاسی مستلزم انتخاب تاکتیک های مشخص است و عقلانیت مستلزم ظرفیت و پرهیز از تسلیم محض احساسات شدن است.
ما نمی توانیم و نباید خودمان دست و بال خود را ببندیم و تنگناها ایجاد کنیم که در این صورت در درون نظامی که اصلش را قبول داریم نمی توانیم تاثیر گذار باشیم.
به نظر می رسد که کار شما درست بوده و نشان داد که چه ظرفیتی وجود دارد.
بعد از امام شاهد نوعی دین سازی هستیم که القاء می شود که حاکمیت هم از آن پیروی می کند امروز مهمترین نیاز جامعه بخصوص برای نسل جوان نیاز به حقیقت دین و جایگاه آن در سیاست و جامعه و تبیین آن است کاری که از جمله از افرادی چون شما بر می آید نگاه داشتن این سرمایه لازم است.
کاش طرف مقابل هم درست مبنای کار کسانی که با همه دلخوریها آمدند و رای دادند می فهمید و به آن پاسخ مثبت می داد از جمله شاهد رهائی آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد و آزادی زندانیان بودیم. ما معتقدیم اینها همه به نفع کشور و نظام است و امیدواریم چنین شود.”

خاتمی: باید از فضای امنیتی به فضای باز و سالم و قانونی سیاسی گذر کرد

بعد از اظهار نظر حاضرین در این دیدار، سید محمد خاتمی به ایراد سخن پرداخت که متن کامل آن بدین شرح است :

اجازه بدهید چند نکته را درباره انجمن اسلامی دانشگاه و باورها و رویکردهای آن که باورها و رویکردهای اصلاحات هم هست سخن بگویم.

هر چند ممکن است تکراری باشد ولی به نظرم تکرار امور مهم لازم است و باعث اهتمام بیشتر به آنها می شود.

از شاخصه های پیوستگی و دلبستگی به انجمن اسلامی و نیز اصلاحات این است که:

ما اسلام را قبول داریم.معتقدیم که اسلام و دین خدا محصور در چارچوب تعیین رفتار فردی و رابطه صرف انسان و خدا نیست بلکه به جامعه و تنظیم زندگی این جهانی نیز توجه دارد از جمله در سپهر سیاست و حیات سیاسی نیز دارای نظر؛موضع و رهنمود است و از همین جا مرز میان معتقدان به این امور با سکولاریسم مشخص می شود و ما و شما موظفیم در این عرصه فکری کار زیادتری بکنیم.

اما ما می گوئیم باید این اشتباه و سوء تفاهم نیز رفع شود که معتقدان به سکولاریسم به حقوق و حرمت انسان و آزادی های اساسی و کاربرد عقل و تدبیر بشری پایبندند. ولی باورمندان به خدا و قیامت و ارزش های الهی نسبت به حقوق و سرنوشت انسان و نقش اندیشه و عمل عقلانی و حق حاکمیت آدمی بر سرنوشت خود بی تفاوتند؛خیر ما معتقدیم پای بندی به اسلام و قبول نقش آن در عرصه حیات اجتماعی و زندگی این جهانی نه تنها منافی با حقوق و حرمت مردمو آزادی های اساسی و حق تعیین سرنوشت نیست بلکه به همه این امور مهم فراخوانده است و خدا محوری با اهتمام به حق و حرمت انسان منافات ندارد و منظورمان از انسان نیز فقط انسان مسلمان نیست.همه انسانها دارای حق و حرمتند.
مگر همین قانون اساسی ما “ملت” را برسمیت نشناخته و مگر بخش مهمی از همین قانون از حقوق ملت صحبت نکرده است و برای ملت حقوق و حرمت قائل نشده است؛ملت ایران هم فقط شیعیان یا مسلمانان نیستند همه کسانی که در این کشور می زنید و به آن دلبسته اند جزء ملت هستند هر چند که اکثریت با مسلمانان است.

طبعا وقتی از نظام و حکومت سازگار با دین صحبت می شود نباید قوانین و ساز و کار ها مغایر با احکام شرع باشد و رعایت حق و حرمت و آزادی امور نه تنها مغایر با شرع نیست بلکه مورد تاکید آن است.

در همین قانون اساسی رای و رضایت ملت و مردم پایه استقرار حکومت دانسته شده و حکومت در برابر مردم مسئول است.

ما افتخار می کنیم که اسلام را اینگونه می بینیم و می دانیم که تنها با مردم سالاری و حقوق انسانی ناسازگار نیست بلکه بر آن تاکید دارد.

حال اگر کسانی طور دیگری فکر می کنند معتقدیم آنها از اسلامی که عامل مهم حرکت انقلابی مردم بود و اسلامی که هم تای جمهوری است دور هستند.

به هر حال اینها امور مهمی است که بخصوص انجمن اسلامی و با حضور صاحب نظران دردآشنا و مومن باید دائما ترسیم و تبیین شود.

نکته دیگر اینکه انجمن و ما و بخش عظیمی از جامعه که خود را اصلاح طلب می داند خود را در درون نظام تعریف می کند و بنابراین با براندازی آن مخالف است گذشته از اینکه این توهم که می شود این نظام را برانداخت، توهم بال است.

نظام به قیمت گرانی بدست آمده است هم بلحاظ اعتقادی و هم به لحاظ عملی نمی شود و نباید از آن دست برداشت اصل نظام حاصل انقلاب بزرگی است و پشتوانه مردمی هم دارد.

البته درون نظام بودن به این معنی نیست که انتفاد و اعتراضی نیست.ما به شیوه ها و سیاست ها و رفتارها انتقاد داریم و اتفاقا اگر بناست چیزی به نظام لطمه بزند و آن را تضعیف کند همین سیاست ها و رفتارها است و اگر ادعای اصلاح امور می شود به این معنی است که همه به معیارهای دینی و فکری که نظام ما می بایست داشته باشد و مورد خواست اکثریت جامعه و پاسخگوی نیاز ها و خواست های تاریخی مردم است برگردند.

من به صراحت اعلام می کنم که همه بزرگان و عزیزان از جمله آقایان کروبی و موسوی هم همین را قبول دارند و اگر انتقاد و اعتراضی هست در درون نظام است نه علیه آن.

اینکه خط کشی شود و بعضی از بزرگان خارج از نظام و بعضی را داخل نظام بحساب آورند هم جفا به انقلاب و کشور و هم جفا به سرمایه¬های کشور و جامعه است.

خیلی ها که خود را در درون نظام می دانند انتقادهای جدی دارند و راه و رسم بیان انتقادات را نیز راه و رسم مدنی و دوری از خشونت می دانند.

اگر مطالبه حقوق می شود همان است که قانون اساسی ما هم برای مردم و شهروندان برسمیت شناخته است.

همین جا بگویم اگر جامعه و حاکمیت به این تفاهم برسد که هر کس و هر چیز در جای خود قرار گیرد؛زمینه امنیت با ثبات و آرامش و پیشرفت همه جانبه فراهم می آید و بسیاری از مشکلات درمان می شودو اصلاحات هیچگاه نباید به دست خود راه های رسیدن به چنین تفاهمی را ببندد.

اما در مورد انتخابات:

ما هیچگاه انتخابات را تحریم نکردیم بلکه به صراحت گفته شد که ندادن لیست و عدم معرفی نامزد به معنی تحریم انتخابات نیست ولی از دو سو این طور القاء شد که اصلاح طلبان تحریم کننده انتخابات هستند بخصوص از سوی بعضی محافل تندرو و انحصار طلب در درون کشور که می¬خواستند بهانه¬ای پیدا کنند و مدعی شوند که اصلاح¬طلبان براندازند و از این راه تنگناهای جدیدی را ایجاد کنند.

من اطلاع دارم که خط تحریم از درون القاء می شد و جریانهائی قصد داشتند با جا انداختن این دروغ ، نظام را به رویارویی مجدد با همه افراد و جریانها و نهادهائی بکشانند که انتقاد و اعتراض دارند.

گرچه محدودیت زیاد است. ولی اگر این ادعا جا می¬افتاد می توانست موجب خسارت فراوان شود و آن وقت همه معترض بودند که چرا جلو آن گرفته نشد و اگر خدای ناخواسته چنین اموری اتفاق می افتاد بزرگترین خسارت نصیب نظام و کشور و مردم می شد بخصوص اکنون که فشار و توطئه از بیرون نیز متوجه کشور است.

وقتی شروط و شرائط انتخابات مطلوب بیان شد و همه راهها را به روی خود بسته دیدیم اصلاحات به این نتیجه رسید که لیست و نامزد نداشته باشد ولی تصریح شد که این امر به معنی تحریم انتخابات نیست و هیچکس هم از شرکت در انتخابات منع نشد ولی فضا به سوئی رفت که انتخابات از سوی اصلاحات تحریم شده است و با توجه به اینکه هردو طرف مدعی تحریم انتخابات ؛تبلیغات و امکانات وسیع تبلیغی داشتند برآن دامن زدند و متاسفانه ذهنیت و انتظاری در میان بخشی از نیروها بخصوص جوانان شکل گرفت.

اگر بخواهیم از خود انتقاد کنم باید بگویم که ما نبایست بگذاریم چنین ذهنیت و توقعی پدید آید ولی به هر حال این مشکل وجود داشت.

می بایست این توهم (و بدنبال آن توطئه ای که وجود داشت) خنثی شود و فکر می کنم شد؛ در حالیکه ما هیچگاه از اصول و موازین خود انحرافی نداشته ایم؛ما خود را در درون نظام می دانیم منتهی خواستار اصلاح و اموربه شیوه مدنی هستیم.معتقدیم باید از فضای امنیتی به فضای باز و سالم و قانونی سیاسی گذر کرد.

معتقدیم همبستگی ملی و مقابله با توطئه های درونی و بیرونی با رفع حصرها و حبس ها و سیر به سوی انتخابات سالم و مطلوب و آزاد و رقابتی پدید می آید.

معتقدیم اگر چنین شود در درجه اول همه کشور و مردم و نظام از آن بهره خواهند برد.

ما معتقدیم همچنان باید روزنه های اصلاح را بازگذاشت و تندروی را از سوی هر کس که باشد محکوم کرد.
امیدوارم بعد از انتخابات همه و بخصوص مسئولان به ان نتیجه روشن برسند که راه مطمئن که درآن هم حقوق مردم تامین شود و هم زمینه پیشرفت کشور که به نظر ما در وضعیت اقتصادی؛ سیاسی، اجتماعی و مدیریتی مطلوبی نیست فراهم آید و هم به یاری خداوند جلو بسیاری از توطئه هائی که علیه کشور و مردم بخصوص از بیرون وجود دارد گرفته شود همین است و امیدوارم چنین شود.