گزينه جمهوری‌خواهی و انتخابات آزاد، گزارش سخنرانی مهرداد درويش‌پور در بروکسل

از آنجا که شعار انتخابات آزاد ضمن ساختارشکنی، شعاری فراگير، دمکراتيک و مسالمت‌آميز است و در جامعه توليد وحشت نمی‌کند، بايد بر آن پافشاری کرد. انتخابات آزاد شعاری است که به جای نفی به‌گونه‌ای ايجابی راه حل پيش رو می‌گذارد و امکان يک هم‌رأيی عمومی را نيز فراهم می‌کند و نشانگر آن است که ما در پی حذف هيچ نيرويی نيستيم و هر نيرو متناسب با وزن خود در سرنوشت کشور سهيم خواهد بود

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

ويژه خبرنامه گويا

روز جمعه ۲۰ ژوئيه دکتر مهرداد درويش پور، استاد جامعه شناسی دانشگاه در سوئد وعضو شورای هماهنگی جنبش جمهوری خواهان دموکراتيک و لائيک ايران به دعوت جنبش جمهوری خواهان دمکرات و لائيک ايران- شاخه بلژيک در مرکز لائيسيته در بروکسل درباره گزينه جمهوری خواهی و انتخابات آزاد سخنرانی کرد و به معرفی ديدگاه های خود در اين زمينه پرداخت. پيش از شروع سخنرانی آقای منوچهر سالکی گرداننده برنامه ضمن خوشامدگويی به حضار اين جلسه را با يادی از محمد صديق کبودوند آغاز کرد. او سپس در باره استقلال گرايی مصدق و نقشی که اين امر در اعتبار بخشيدن به او در تاريخ جامعه ايران ايفا کرد توضيحاتی داد. پس از آن علی اشرف مرادی مسئول شاخه بلژيک حزب دمکرات کردستان ايران درباره کبودوند و تاريخچه فعاليت های او و اعتصاب غذای نزديک به دو ماه که او را با خطر مرگ در زندان های جمهوری اسلامی روبرو کرده است، سخن گفت و خواهان حمايت فعال ايرانيان خارج از کشور از کبودوند شد. پيش از شروع سخنرانی فيلمی نيز از تظاهرات گسترده پيشين ايرانيان بروکسل در پشتيبانی از جنبش سبز پخش شد که نشانگر آن بود زمانی که جنبش اعتراضی در ايران به حرکت در می آيد و ايرانيان به گونه ای متحد عمل ميکنند، چگونه توانايی برگزاری حرکت های با شکوه و گسترده را می يابند و شور و نشاط و باور به تغيير در همگان رشد ميکند.

مهرداد درويش پور در ابتدا ضمن تشکر از گرداننده برنامه، حضار گرامی و به ويژه برگزارکننده گان - شاخه بروکسل جنبش جمهوری خواهان دمکرات و لائيک ايران و آقای انور مير ستاری - بابت دعوت او و سازماندهی سريع و چند روزه اين برنامه، سخنان خود را با يادی از همه زندانيان سياسی – عقيدتی در بند از جمله صديق کبودوند، فريبرز رئيس دانا، نسرين ستوده، نرگس محمدی و عيسی سحرخيز آغاز کرد. پس از آن سخنران به معرفی ديگاه های خود در دوبخش درباره اين که چرا گزينه جمهوری خواهی را مطلوب ترين پروژه سياسی برای گذار به دمکراسی ميداند و رابطه آن با انتخابات آزاد پرداخت و در پايان به پرسش حضار پاسخ داد. درويش پور تاکيد کرد دعوتش به بروکسل و سخنانش نه در نفی و تخطئه پروژه های ديگر بلکه بيشتر گفتگويی برای دست يابی به رهيافتی اثباتی است. از اين رو تشکيل کنفرانس های بزرگ و زنجيره ای جمهوری خواهی را گامی مناسب تر از منفی گرايی نسبت به پروژه های ديگر خواند و آرزو کرد که بروکسل ميزبان نخستين کنفرانس بزرگ جمهوری خواهان باشد.

در ابتدا سخنران به معرفی سه شکل اقتدار سنتی، کاريسماتيک و عقلانی در نظام های سياسی پرداخت. او گفت در اقتدار سنتی همچون نظام سلطنت مطلقه، مشروعيت نظام محصول سنتی است که بنا بر آن فرزند مذکر به تخت قدرت می نشيند و مردم فاقد حق رای و انتخاب هستند. در اقتدار کاريسماتيک (فره مندی) همچون حکومت های فاشيستی، استالينيستی و جمهوری اسلامی ايران حضور مردم بخشی از پايه مشروعيت است. اما اين حضور نه با حق انتخاب و تعويض رهبری، بلکه با گرويدن به رهبر و ايده او و خود سپاری عاطفی همراه است. رابطه رمه- شبانی شالوده اين نظام است. در اقتدارهای کاريسماتيک، کلام رهبر برتر از قانون است. اقتدار عقلانی که ويژه گی نظام های سياسی در جامعه مدرن است بر دمکراسی، محاسبه و سودمندی، حق انتخاب و تعويض استوار است. به نظر درويش پور با تجربه شدن استبداد سلطنتی و دينی که نمادهای اقتدارهای سنتی و کاريزماتيک بوده اند، زمينه گذار به اقتدار عقلانی در ايران که نظام جمهوری مبتنی بر جدايی دين و دولت و دمکراسی پارلمانی نماد آن است رشد يافته است.

اين جامعه شناس اضافه کرد در برخی از کشورها گذار به اقتدار عقلانی با استقرار جمهوری عرفی همراه نشده است، بلکه محصول فرايند سازش بين نيروهای دمکراسی خواه و اقتدار پادشاهی بوده است که در قالب نظام های مشروطه بازتاب يافته اند. در ايران اما اين فرايند ناکام ماند. انقلاب مشروطه و حکومت مصدق دو نمونه از کوشش برای پيش برد اين پروژه بود. اما نظام پهلوی با عقيم گذاشتن و سرکوب پروژه مشروطه خواهی، شانس گذار به اقتدار عقلانی از طريق چنين سازشی را از بين برد. برچيدن اقتدار سنتی پادشاهی نيز با گذار به اقتدار عقلانی همراه نشد، بلکه به استبداد دينی و نظامی تمام خواه منجر گشت که گرچه پاره ای از عناصر جمهوريت در آن به گونه ای عمدتا صوری به چشم می خورد، اما نظام ولايت فقيه بيشتر رد پای گذشته و استقرار نوعی از سلطانيسم را به نمايش می گذارد.

به نظر سخنران اصلاح طلبی دينی تلاشی ديگر برای دست يابی به اقتدار عقلانی از طريق سازش دمکراسی با نظام ولايت فقيه، با حرکت گام به گام و با هدف اصلاح نظام و مشروطه ساختن آن و متحقق کردن "حکومت دمکراتيک دينی" بوده است. اين استاد دانشگاه در سوئد اضافه کرد صرف نظر از متناقض بودن حاکميت دينی با دمکراسی، تجربه نيز ناکاريی و ناکامی اين پروژه را به نمايش گذاشت. به نظر درويش پور هم نيروهايی که در پی مشروطه کردن نظامی پادشاهی در ايران بودند و هم اصلاح طلبانی که در پی مشروطه کردن ولايت فقيه اند، در متحقق ساختن پروژه های خود ناکام ماندند. هم از اين رو نيروهای مشروطه خواه دوران پهلوی همچون جبهه ملی امروزه اساسا جمهوری خواه شده اند و بخشی از اصلاح طلبان راديکال نيز با شکست پروژه مشروطه خواهی دينی، به پروژه جمهوری خواهی مبتنی بر جدايی دين و دولت نزديک شده اند. درويش پور تاکيد کرد عصر مشروطه خواهی همچون پروژه ای سياسی به پايان رسيده است و تلاش برای احيای نظام سلطنتی، بيشتر گرايش به احيای اقتدار موروثی است. راديکال ترين اصلاح طلبان نيز در رويارويی با بنيادگرايان تا زمانی که درپی مشروطه کردن اقتدار دينی اند در بهترين حالت نوعی "توهم ترقی خواهانه" را به نمايش می گذارند و محافظه کارترين آنها جز حافظان "ملايم تر" تئوکراسی به شمار نميروند.

اين عضو شورای هماهنگی جمهوری خواهان دمکرات ولائيک ايران تاکيد کرد که جمهوری خواهی تنها پروژه ای در باب شکل حکومت نيست، بلکه گرايش سياسی و فرآيندی است که از نزديکی سه خانواده سياسی در ايران - چپ های دمکرات، ملی گرايان و دين باوران لائيک- با فاصله گيری و نفی اقتدارهای موروثی، دينی و مسلکی پديد آمده است. او اشاره کرد گروه های اتنيکی نيز اساسا جمهوری خواه و طرفدار جدايی دين و دولتند و بخشی از خانواده جمهوری خواهان به شمار ميروند و از آنجا که بسياری از جمهوری خواهان مخالف تبعيض جنسيتی، دينی و اتنيکی اند، گروه های اتنيک های تحت ستم به مراتب با جمهوری خواهان نزديک ترند تا نيروهايی که اصولا به وجود چنين ستمی در جامعه ايران باور ندارند .

مهرداد درويش پور تاکيد کرد جمهوری خواهی نماد صدای سوم است که در تضاد بين بنيادگرايان و اصلاح طلبان در چگونگی اداره نظام حاکم، پروژه ای ساختارشکن، سکولار و لائيک است که خواهان عبور از هر نوع اقتدار دينی است. در عين حال جمهوری خواهان معرف پروژه ای هستند که در نفی استبداد دينی و سلطنتی، با تکيه بر جمهوريت، جدايی دين و دولت و دمکراسی پارلمانی، صدای سوم را به نمايش می گذارند. همچنين به نظر سخنران بخش عمده جامعه جمهوری خواه به امکان پذيری اصلاح نظام و يا انقلابات از نوع کلاسيک آن که ايدئولوژی گرايی و توسل به روشهای قهری ويژه گی آن است باور ندارد، بلکه بيشتر بر رويکرد "تحول طلبی"، مطالبه محوری و "براندازی نرم" و تغيير مسالمت آميز نظام تکيه ميکند و از اين نظر نيز صدای سوم به شمار می آيد. درويش پور تاکيد کرد بخش عمده جمهوری خواهان نيز با نه گفتن به جمهوری اسلامی از يک سو و ميليتاريسم و حمله نظامی از سوی ديگر صدای سوم را تقويت ميکنند. به نظر او جمهوری خواهان برغم ساختارشکن بودنشان به دليل گرايش به اعتدال سياسی، در مقايسه با پروژه های خشونت طلبانه از جذابيت بيشتری برخوردارند. از نظر او جمهوری خواهان گرايشی در اپوزيسيون هستند که از اين موقعيت و امتياز برخوردارند که گروه بندی های ديگر از اصلاح طلبان دينی گرفته تا هواداران پادشاهی، کمونيست ها، مجاهدين و گروه های اتنيکی قادر به تعامل و يا تحمل آنانند. حال آن که برآمد پروژه های ديگر می تواند بسيج و رويارويی ديگر نيروها را عليه خود موجب شوند و يا حتی به جنگ داخلی بيانجامد.

از اينرو سخنران گزينه جمهوری خواهی را مطلوب ترين و کم دافعه ترين گزينه برای عبور از جمهوری اسلامی ايران و گذار به دمکراسی خواند و تاکيد کرد اولويت جمهوری خواهان می بايست تشکيل جبهه و قطب بزرگ جمهوری خواهی باشد که در پی آن مردم در رقابت سالم اين پروژه با ديگر پروژه ها حق انتخاب داشته داشنتد. شکل گيری چنين قطبی اجازه ميدهد تا رابطه با ديگر پروژه ها و قطب ها نيز به گونه ای شفاف تر و مدنی تر روشن شود. سخنران همچنين به برخی موانع تشکيل بلوک بزرگ جمهوری خواهی اشاره کرد. پراکنده گی، رد پای نيروی عادت به درجا زدن در تکرار گذشته و به خود مشغول شدن، خود محوری، انزواجويی و سکتاريسم، منگنه شدن در ميان قطب های ديگر، ضعف امکانات مالی و رسانه ای را ازجمله کمبودهايی دانست که امکان تبديل جمهوری خواهان را به بديلی بلامنازع با تمام جذابيت های آنان محدود ساخته است.

در بخش دوم سخنران به انتخابات آزاد پرداخت و آنرا رويکردی سوم به جای التزام به قانون اساسی و يا دفاع از حمله نظامی و روش های خشونت بار برای تغيير نظام دانست. درويش پور تاکيد کرد حکومتی که نخست وزير خود را تحمل نکرده است، به انتخابات آزاد تن نخواهد داد و اصولا انتخابات آزاد در نظامی مبتنی برتبعيض و ساختاری تئوکراتيک ناممکن است. از اينرو برگزاری يک انتخابات واقعا آزاد را درگرو تغيير قانون اساسی موجود و تشکيل مجلس موسسان دانست. وی اشاره کرد اما تجربه لهستان، آفريقای جنو بی، شيلی و کشورهای ديگر نمونه هايی بدست می دهند که در شرايط رشد جنبش های اجتماعی ممکن است نوعی از قدرت دوگانه در کشور شکل گيرد و برگزاری انتخاباتی که با موازين انتخابات کاملا آزاد هم خوانی کامل ندارد، توانسته است به پايان دادن مسالمت آميز عمر آن حکومت ها منجر شود. آيا در ايران با سرنگونی جمهوری اسلامی ايران در پی قيام مردم و يا حمله نظامی انتخابات آزاد برگزار خواهد شد؟ يا با افزايش فشار سياسی بين المللی، برآمد جنبش توده ای و افزايش شکاف در حکومت قدرت دوگانه ای در کشور شکل خواهد گرفت که در آن شرايط انتخابات کم و بيش آزاد خود راه پايان بخشيدن به عمر استبداد دينی در ايران و تغيير مسالمت آميز خواهد شد؟ از نظر درويش پور اين امری است که بستگی به عکس العمل حکومت و شرايط روز دارد و از اکنون نمی توان آنرا پيش بينی کرد. اما از آنجا که شعار انتخابات آزاد ضمن ساختار شکنی، شعاری فراگير، دمکراتيک و مسالمت آميز است و در جامعه توليد وحشت نمی کند، بايد بر آن پافشاری کرد. از نظر او انتخابات آزاد شعاری است که به جای نفی به گونه ای ايجابی راه حل پيش رو می گذارد و امکان يک همرايی عمومی را نيز فراهم می کند و نشان گر آن است که ما در پی حذف هيچ نيرويی نيستيم و هر نيرو متناسب با وزن خود در سرنوشت کشور سهيم خواهد بود.

درويش پور بديل سازی در خارج و تشکيل دولت در تبعيد و يا کنگره ملی ايرانيان با کمک قدرت های بيگانه را رد کرد و آنرا نوع آراسته تری از چلبيسم خواند. در عين حال او تقليل نقش اپوزيسيون خارج از کشور را به پشت جبهه داخل کشور نادرست دانست و بر ضرورت پيوند ونزديکی اپوزيسيون داخل و خارج همچون دو پاره از پيکری واحد تاکيد کرد. او رويکرد به جنبش های اجتماعی (همچون زنان، کارگری، دانشجويی، جنبش های اتنيکی)، سازماندهی نهادهای مدنی و دامن زدن به اعتراضات سياسی اجتماعی در درون کشور و حمايت فعال از آنان، تشکيل بلوک نيرومندی از جمهوری خواهان وفادار به جدايی دين و دولت و دمکراسی و مخالف جنگ و تلاش برای جلب حمايت بين الملی در دفاع از حقوق بشر در ايران را شالوده رويکرد سوم دانست. درويش پور جلب حمايت بين المللی در دفاع از حقوق بشر در ايران و افزايش فشار سياسی به حکومت را امری مثبت دانست. اما تبديل شدن به ابزار پيشبرد اهداف قدرت های خارجی را امری ديگر خواند که با آن به شدت مخالفت کرد و چنين رابطه ای را موجب بی اعتباری کسانی که در پی چنين روابطی هستند، دانست. از اين رو درويش پور به همکاری با نيروهای راست نئوکانها در آمريکا و هم فکرانشان را مورد انتقاد قرار داد.

در پايان سخنران به پرسش های شرکت کنند گان پاسخ داد که در ويديوی زير می توانيد گوشه ای از سخنرانی و پرسش و پاسخ را مشاهده کنيد.

در اين جلسه چهره های فرهنگی، سياسی و دانشگاهی شناخته شده و برجسته ايرانی مقيم بروکسل نيز شرکت داشتند. گروهی نيز از طريق پالتاک به اين سخنرانی گوش فرا دادند. موضوع اين سخنرانی به صورت گسترده ای در سايت ها و رسانه های فارسی زبان ازجمله راديو صدای ايران، راديو فردا، سايت خودنويس، سايت زمانه، سايت تهيه و يوتوب بازتاب يافت که در زير برخی از لينک های آنرا می توانيد مشاهده کنيد.

گزارش از جنبش جمهوری خواهان دمکرات و لائيک ايران ـ شاخه بلژيک

[فيلم کامل سخنرانی مهرداد درويش‌پور در بروکسل را با کليک اينجا ببينيد]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
http://www.youtube.com/watch?v=xjayNoEsM2s

http://www.radiofarda.com/content/f3_darvishpour_on_republican_front_for_iran/24652488.html

http://www.tahieweb.de/2012/07/22/%D9%85%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B4-%D9%BE%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D8%A6%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7-%D8%B7%D8%B1%D9%81%D8%AF%D8%A7/

http://balatarin.com/permlink/2012/7/19/3091995