تکلم به کردی در محاکم قضایی ترکیه آزاد می‌شود

دويچه وله ـ دولت ترکیه پس از اعتصاب غذای صدها زندانی کرد، لایحه‌ای به مجلس برده که تکلم به زبان کردی را در محاکم قضایی این کشور مجاز می‌شمارد. حق صحبت به زبان مادری در بازجویی و دادگاه، از مطالبات اصلی زندانیان اعتصابی بود.

نزدیک ده هفته از اعتصاب غذای هفتصد زندانی کرد در ترکیه می‌گذرد که در اعتراض به شرایط حبس عبدالله اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان و در فراخوان به آزادی تکلم به زبان مادری، گرسنگی می‌کشند.

تلاش زندانیان کرد برای حق تکلم به زبان مادری از سوی نمایندگان کرد مجلس ترکیه نیز حمایت می‌شد. صباحت تونچل، یکی از نمایندگان کرد در مجلس ترکیه روز دوشنبه (۵ نوامبر/۱۵ آبان) اعلام کرده بود که ۱۰ هزار زندانی کرد دیگر به این اعتصاب پیوسته‌اند.

هرچند رجب طیب اردوغان در آغاز کار، این اعتصاب را "تئاتر" خوانده بود اما رسانه‌های ترکیه نوشته‌اند که وی سرانجام در شامگاه سه‌شنبه (۱۳ نوامبر/۲۳ آبان) لایحه‌‌ای به مجلس ارائه داده که به متهمان کرد، اجازه صحبت به کردی در دادگاه‌های ترکیه را می‌دهد.

نخست وزیر ترکیه پیش‌تر گفته بود که زندانیان کرد می‌خواهند از دولت با اعتصاب غذا باج‌ بگیرند. او در عین حال افزوده بود که آماده است راه‌حلی برای مشکل بیابد و وزیر دادگستری ترکیه را برای رایزنی در این زمینه به دیدار نمایندگان حزب صلح و دمکراسی فرستاد. حزب یاد شده (ب‌د‌پ) در مجلس ترکیه دارای ۳۰ کرسی است.

جمعیت کردهای ترکیه حدود ۱۲میلیون نفر است. زندانیان کرد، علاوه بر خواست تکلم به زبان مادری در دادگاه‌ها، خواستار بهبود شرایط حبس عبدالله اوجالان، پایه‌گذار حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) هستند. اوجالان به حبس ابد محکوم شده و از یکسال پیش تاکنون، حق ملاقات با وکیل خود را نداشته است. کردهای زندانی می‌خواهند که دولت ترکیه به حبس انفرادی اوجالان پایان دهد.

به گفته فعالان حقوق بشر، حال برخی از زندانیان کرد اعتصابی وخیم است و خطر جانی آنها را تهدید می‌کند. این اعتصاب غذا، به تنش‌های اجتماعی در ترکیه نیز دامن زده است. به‌طور نمونه، اعضای حزب دست راستی "حرکت ملی" به مراسمی که حزب صلح و دمکراسی برای اعلام همبستگی با زندانیان برگزار می‌کرد، حمله کرده‌اند. رسانه‌های ترکیه می‌نویسند که این درگیری با دخالت پلبس خاموش شده است.

دولت ترکیه از سال ۲۰۱۱ تاکنون گام‌های مشهودی برای به رسمیت شناختن زبان کردی برداشته اما این قدم‌ها پیوسته با مخالفت ناسیونالیست‌ها روبرو بوده است. در تابستان سال گذشته برای اولین بار در تاریخ ترکیه، زندگی‌نامه نمایندگان کرد پارلمان این کشور به زبان کردی در وبسایت مجلس منتشر شد. هم‌زمان نمایندگان کرد حزب حاکم عدالت و توسعه اجازه یافتند در پارلمان به زبان کردی حرف بزنند.

دولت ترکیه به مذاکره با اعضای بلندپایه حزب کارگران کردستان نیز پرداخته است. پاییز سال گذشته یک کلیپ ویدئویی در اینترنت منتشر شد که حاوی گفت‌وگوی نمایندگان این حزب و رییس سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه بود.

عبدالله اوجالان رهبر حزب کارگران کردستان پیش تر گفته بود که ماموران امنیتی با او در مورد پایان دادن به مبارزه مسلحانه "گفت‌وگوهای جالبی" داشته‌اند.