بارندگي هم چاره ساز آلودگي هواي تهران نيست، اعتماد

علي رنجي پور

آلودگي پرحاشيه هواي تهران و کاهش چشمگير دماي هوا در پايتخت و غالب شهرهاي کشور، اين روزها اخبار هواشناسي را در صدر اخبار رسانه ها قرار داده است. در حالي که از اواسط هفته گذشته و اوايل اين هفته، در سکوت کامل خبري، شهروندان تهراني با زحمت در هواي آلوده تهران نفس کشيدند، جنجال روزهاي گذشته بر سر سهل انگاري نهادهاي ذي ربط درباره اطلاع رساني درباره آلودگي هوا، در نهايت مسوولان را بر آن داشت که جدي تر از پيش در اين قضيه وارد شوند و بعد از چهار سال از برگزاري جلسه کميته مواقع اضطراري آلودگي هوا خبر دهند. اين در حالي است که بر اساس پيش بيني هاي سازمان هواشناسي، به سبب پايداري هواي سرد در تهران و اغلب شهرهاي بزرگ کشور، اين هفته نيز به مانند هفته پيش روزهاي سرد و آلوده يي انتظار مي رود.

در همين حال معاون اداره کل پيش بيني سازمان هواشناسي در گفت وگو با اعتماد در مقام پاسخگويي به سوالاتي که اين روزها درباره وضعيت آب و هوا مطرح است برآمد و به ارائه توضيحاتي درباره وضع کلي هوا و پتانسيل آلودگي تهران طي روزهاي آينده پرداخت. عباس رنجبر به استناد اطلاعيه سازمان درباره پيش بيني هوا طي روزهاي آينده گفت؛ «از عصر امروز (يکشنبه) دماي هواي از سمت شمال کشور کاهش مي يابد که اين روند کاهش به تدريج مناطق مرکزي و جنوبي کشور را هم تحت تاثير قرار خواهد داد. روزهاي دوشنبه و سه شنبه استان هاي گيلان، مازندران و دامنه هاي البرز بارش برف و باران خواهند داشت که اين بارندگي ها با شدت کمتر در استان هاي اردبيل و گلستان اتفاق مي افتد. همچنين از روز دوشنبه تا چهارشنبه استان هاي جنوبي و شرقي کشور نيز بارندگي خواهند داشت در هرمزگان، کرمان، سيستان و بلوچستان، خراسان جنوبي و يزد بارش هاي خوبي خواهيم داشت. به گونه يي که پيش بيني مي شود طي اين روزها در استان هاي کرمان و سيستان و بلوچستان بارش ها قابل ملاحظه باشد.» رنجبر درباره احتمال بارندگي در تهران نيز گفت؛ «در دامنه ها و مناطق شمالي تهران از اوايل روز سه شنبه تا چهارشنبه بارش به صورت برف يا باران پيش بيني مي شود.» معاون پيش بيني سازمان هواشناسي در پاسخ به اينکه «در صورت بارندگي احتمالي وضعيت آلودگي هوا تا چه اندازه تغيير خواهد کرد؟»، تلويحاً پيش بيني کرد بارندگي هم چاره ساز آلودگي تهران نباشد و گفت؛ «آلودگي هواي تهران به دليل وجود گازها و ذرات معلق در جو است. بارش تا حدودي ذرات معلق را مي شويد، اما گازها فقط در صورت جريان صعودي هوا يا حرکت افقي در اثر باد رفع خواهند شد.»

رنجبر با اشاره به مشکل پايداري هوا در شهرهايي مثل تهران در فصول سرد ادامه داد؛«ما در زمستان تهران همواره مشکل پديده اينورژن يا وارونگي دما را داريم. به دليل وجود هواي سرد و کم بودن وزش باد، مواد آلاينده به صورت گاز و غبار در لايه هاي مجاور سطح زمين قرار مي گيرند و اين مواد آلاينده فقط در صورتي رفع مي شود که يا هوا گرم شود و مواد آلاينده به بالا صعود کنند، يا تحت تاثير وزش باد حرکت افقي کنند.» وي پيش بيني کرد وزش باد طي روزهاي آينده در تهران اتفاق نيفتد و حتي در صورت بارندگي از حجم آلاينده هاي گازي همچون منوکسيدکربن به طرز محسوسي کاسته نشود. با اين حال وي اظهار اميدواري کرد، با توجه به تعطيلي آخر هفته و تحت تاثير بارندگي احتمالي، آلودگي هوا کمتر از هفته پيش باشد. معاون اداره کل پيش بيني سازمان هواشناسي در ادامه در پاسخ به اين سوال که «احتمال تکرار وضعيت خاص زمستان پارسال براي امسال چقدر است؟»، وضع هواي سال گذشته کشور را «حالت کم سابقه» خواند و افزود؛ «زمستان پارسال کم سابقه بود. ماکزيمم هواي تهران براي چند روز زير صفر بود. البته در دوره 50 ساله ما سه دوره مشابه داشتيم، اما به نظر نمي رسد به وضعيت پارسال برسيم. پيش بيني مي شود، امسال زمستان عادي در پيش داشته باشيم.»

ادامه جنجال اعلام وضعيت آلودگي هوا از سوي ديگر ماجراي دنباله دار امتناع نهادهاي مسوول در زمينه اطلاع رساني درباره وضعيت آلودگي هوا در هفته گذشته، ديروز نيز مسوولان جدي تر از روزهاي پيش تقصير را متوجه يکديگر دانستند و از زير بار مسووليت اتفاق پيش آمده شانه خالي کردند. ايسنا به نقل از سرپرست معاونت عمراني استانداري تهران نوشت؛ «کميته بهداشت هوا کيفيت هواي تهران را در شرايط هشدار ندانسته و ضرورت تشکيل کميته اضطراري آلودگي هوا را براي روزهاي سه شنبه، چهارشنبه و پنجشنبه تشخيص نداده بود و هيچ موضوعي از طريق دبيرخانه به استانداري تهران اعلام نشده بود.» درون پرور استانداري را در جريانات پيش آمده بي تقصير دانست و گفت؛ «استانداري تهران به عنوان رئيس کميته کاهش آلودگي هواي تهران اين آمادگي را دارد که در صورت تشخيص وضعيت هشدار، اضطرار يا بحران آلودگي هوا در شهر تهران، توسط کميته بهداشت هوا، تشکيل جلسه دهد.» معاون مرکز سلامت محيط و کار وزارت بهداشت هم در گفت وگويي ديگر مدعي شد؛ «بر اساس ماده 7 آيين نامه اجرايي قانون کنترل آلودگي هوا و دستورالعمل هاي اجرايي آن، سازمان حفاظت محيط زيست متولي اعلام وضع اضطرار يا هشدار آلودگي هوا و متولي اين قضيه است که پس از اعلام اين مرجع اقدامات اجرايي از سوي وزارت کشور ابلاغ مي شود.» محمدمهدي شهدادي هيچ تکليفي را متوجه وزارت بهداشت ندانست و گفت؛ «قانون هيچ تکليفي را درباره کنترل آلودگي هوا براي وزارت بهداشت تعيين نکرده است.مسووليت اجرايي با سازمان حفاظت محيط زيست، وزارت کشور، نيروي انتظامي و شهرداري ها است.» وي تصريح کرد؛ «کميته کنترل آلودگي هوا نيز در وزارت بهداشت تشکيل نمي شود بلکه در استانداري ها تشکيل مي شود که نمايندگان دانشگاه هاي علوم پزشکي نيز از طرف وزارت بهداشت عضو آن هستند.» در همين حال مديرعامل شرکت کنترل کيفيت هواي تهران هم در گفت وگويي ديگر با ايسنا از افزايش آلودگي هواي تهران در روز سه شنبه خبر داد. يوسف رشيدي با اشاره به اينکه «نبايد از مساله آلودگي هوا غافل شد»، افزود؛ «وضعيت روزانه آلودگي هواي تهران با استانداردهاي روزانه سنجيده مي شود و اگر وضعيت سالانه آلودگي هواي تهران را بررسي کنيم مشاهده مي کنيم که در طول سال غلظت آلاينده هايي نظير ذرات معلق در تهران بالاتر از استانداردهاي سالانه آلودگي هواست که بدين ترتيب هشدار آلودگي هوا در شرايط سالم هم وجود دارد.»

با اين حال وضعيت آلودگي هواي تهران طي روزهاي گذشته به نحوي بود که شهروندان، بدون توجه به سهل انگاري مسوولان در اعلام وضعيت اضطرار يا هشدار، متوجه وضع فوق العاده شهر باشند. تهراني ها روزهاي گذشته غالباً از سردرد و سوزش چشم و... گلايه داشتند.