احتمال به زير آب رفتن آثار باستانی خداآفرين در شمال آذربايجان شرقی، مهر

تبريز - خبرگزاری مهر: به دنبال ساخت سد عظيم خداآفرين در شمال آذربايجان شرقی کارشناسان از احتمال به زير آب رفتن آثار ارزشمند اين محوطه تاريخی به شدت اظهار نگرانی کردند.
به گزارش خبرنگار مهر در تبريز، بر اساس اظهار نظر کارشناسان، پس از آبگيری سد خداآفرين تعدادی از محوطه های باستانی متعلق به تمدن " کرا- ارس" و سکونت گاههای منحصر به فرد آن به زير آب خواهد رفت.

در اين ميان پژوهشکده باستان شناسی سازمان ميراث فرهنگی اقدام به تعيين هيئت‌های کاوش برای بررسی آثار اين محوطه ها و انجام مطالعات باستان شناسی کرده است با اينحال آنچه اعتراضات مردمی را باعث شده بی توجهی اين پژوهشکده در اولويت بندی کاوش محوطه های باستانی است.

در حالی هم اکنون دو محوطه باستان شناسی در پايين دست سد خداآفرين مورد کاوش قرار می گيرد که هنوز يک سايت مهم باستانی در بالا دست اين سد اصلاً مورد کاوش قرار نگرفته و کاوش يک محوطه ديگر به اتمام نرسيده است.

به اعتقاد کارشناسان، مسئولان سازمان ميراث فرهنگی بايد ابتدا تمام محوطه های باستانی واقع در بالا دست سد خداآفرين را که در آينده نزديک به زيرآب خواهد رفت، مورد کاوش قرار می دادند و سپس کاوش محوطه های پايين دست که ۱۰ سال ديگر به زير آب خواهد رفت عملياتی می شد.

در اين ميان احتمال به زير آب رفتن محوطه های باستانی حومه خداآفرين و شهرستان کليبر با بازديد اخير رئيس پژوهشکده باستان شناسی سازمان ميراث فرهنگی،‌صنايع دستی و گردشگری از اين محوطه ها قوت گرفته است.

محمد فاضلی، رئيس پژوهشکده باستان شناسی سازمان ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری در پاسخ به انتقادات مطرح شده درباره بی توجهی اين سازمان به منطقه باستانی بالادست سد خداآفرين گفت: تاکنون پيرامون سد بالادست خداآفرين پنج محوطه به طور کامل کاوش شده و تنها کار کاوش محوطه ای که پاسگاه نيروی انتظامی در آن استقرار دارد، آغاز نشده است.

رئيس پژوهشکده باستان شناسی سازمان ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری، اظهار داشت: کاوش محوطه ياد شده به يک فصل کاری زمان نياز دارد و بدون تخليه پاسگاه ممکن نيست.

فاضلی از تصميم سازمان ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری برای تدوين پروژه بلند مدت پنج تا ۱۰ ساله کاوش منطقه خداآفرين خبر داد و افزود: اين اقدام در راستای شناخت خلاهای فرهنگی و تاريخی منطقه صورت می گيرد.

رحيم ميدانی، مديرعامل سازمان آب منطقه ای آذربايجان شرقی نيز در خصوص زير آب رفتن آثار باستانی منطقه خداآفرين به دنبال آبگيری اين سد گفت: سد خداآفرين از پروژه های بسيار مهم آذربايجان شرقی است که از ۱۵ سال گذشته آغاز شده است.

در آغاز پروژه خداآفرين سخنی از تاريخی بودن سد مطرح نشد

وی با بيان اينکه در ابتدای آغاز عمليات پروژه سدسازی خداآفرين، هيچ گزارشی در خصوص تاريخی بودن منطقه ارائه نشده بود اظهار داشت: کارشناسان سازمان ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری وقت بايد آن زمان به فکر کاوش محوطه ياد شده می افتادند وگرنه با پايان عمليات ساخت اين پروژه، امکان توقف آن نيست.

ميدانی اضافه کرد: به منظور ممانعت از هر گونه تنش در اين زمينه سازمان آب منطقه ای با هزينه خود امکان کاوشهای باستان شناسی را در منطقه فراهم کرده تا هرآنچه مورد نياز باستان شناسان است از اعماق زمين درآورده شود.

مديرعامل سازمان آب منطقه ای آذربايجان شرقی تاکيد کرد: آبگيری سد خداآفرين امری اجتناب ناپذير است اما فرصت مورد نياز برای انجام کاوشهای باستانی به کارشناسان ميراث فرهنگی و باستان شناسان داده می شود.

طبق اسناد تاريخی، ‌حاشيه رود ارس در نقطه صفر مرزی جمهوری اسلامی ايران جزو اولين سکونتگاه های انسانهاست که در عصر يخبندان نيز بسياری از انسانها را در مامن خود حفظ کرده است.

بنا به اعتقاد برخی از باستان شناسان غار فضولی که در نزديکيهای ارس و در خاک جمهوری آذربايجان قرار دارد محل يافت آثار انسانهای اوليه است.

بر اساس يافته های باستان شناسان، قدمت شهرنشينی تمدن " کرا- ارس" در منطقه خداآفرين به پنج هزار و ۳۰۰ تا پنج هزار و ۴۰۰ سال قبل از ميلاد می رسد.

منطقه خداآفرين يکی از بخشهای شهرستان کليبر است که با ۵۰ هزار نفر جمعيت در ۲۵۰ کيلومتری شمال تبريز واقع شده است.