برق خورشيدی؛ از شعار در ايران تا عمل در آلمان

• در حال حاضر در کشور آلمان به عنوان پيشرو استفاده از انرژی خورشيدی و انرژی باد ، سياست های تشويقی قابل توجهی جهت همکاری مردم صورت گرفته و از جمله می توان خريد برق توليدی مردم و شرکت های توليدی برق به روش انرژی تجديدپذير به قيمتی بالاتر و محاسبه برق مصرفی شان (که مجددا پس از تزريق برق توليدی شان از شبکه می گيرند) به قيمت پايين تر از جمله موارد است. در حال حاضر آلمان برق توليدی از انرژی خورشيدی را بازاء هر کيلووات ساعت حدود ۲۷سنت يورو خريداری و برق مصرفی شان را ۱۸سنت يورو محاسبه می کند.

عصر ايران؛ سعيد بازارباشلی - در چند ماه اخير، تنی چند از مسئولان وزارت خانه های فعال در بخش انرژی، برخی استادان دانشگاه ها، تعدادی از نمايندگان مجلس و حتی برخی نشريات و سايت های خبری گزارش های فراوانی را در وصف انرژی خورشيدی اعلام کرده و حتی در مواردی شعار تبليغاتی کاملا اشتباه «از خورشيد برق مجانی بگيريم» را در اذهان عمومی جا داده اند.

با توجه به سابقه استفاده از انرژی های تجديدپذير و از جمله انرژی خورشيدی (فتوولتائيک) بد نيست به ضرورت و چگونگی استفاده از اين انرژی اشاره کوتاهی شود.

از حدود سه دهه پيش، به دليل تغييرات اقليمی و گرم شدن کره زمين و آب شدن يخ های قطبی و بدنبال آن بروز توفان ها، باران های اسيدی و خشکسالی در اغلب نواحی، دانشمندان به اين نتيجه رسيدند که استفاده روزافزون از سوخت های فسيلی، دليل اين نابسامانی و تهديد زندگی نسل های آينده در روی کره خاکی است، لذا اجلاس متعددی به منظور پيدا کردن راه حل هايی تشکيل و منجر به انعقاد عهدنامه هايی در کيوتو، ريودوژانيرو و اين اواخر در کپنهاک دانمارک شد.

کشورهای مختلفی در اين اجلاس تعهد کردند که از انتشار هرچه بيشتر گازهای گلخانه ای جلوگيری و در راستای رسيدن به اهداف، استفاده از انرژی فسيلی را کاهش داده و از انرژی های تجديد پذير يا به عبارتی انرژی های نو استفاده کنند.

در سال های اخير کشورهايی مانند آلمان، آمريکا، سوئد، ژاپن، اسپانيا و اين اواخر چين و هند اقدام به گسترش استفاده از انرژی های تجديدپذير از جمله انرژی خورشيدی کرده اند، چراکه در شرايط فعلی " استفاده از انرژی های تجديدپذير ديگر انتخاب نيست، ضرورت است".

در حال حاضر در کشور آلمان به عنوان پيشرو استفاده از انرژی خورشيدی و انرژی باد ، سياست های تشويقی قابل توجهی جهت همکاری مردم صورت گرفته و از جمله می توان خريد برق توليدی مردم و شرکت های توليدی برق به روش انرژی تجديدپذير به قيمتی بالاتر و محاسبه برق مصرفی شان (که مجددا پس از تزريق برق توليدی شان از شبکه می گيرند) به قيمت پايين تر از جمله موارد است. در حال حاضر آلمان برق توليدی از انرژی خورشيدی را بازاء هر کيلووات ساعت حدود ۲۷سنت يورو خريداری و برق مصرفی شان را ۱۸سنت يورو محاسبه می کند.

در واقع سياست های ملموس و تشويقی در کشورهای مدرن، جای موعظه و نصيحت را گرفته است.

از سوی ديگر استفاده از انرژی خورشيدی برخلاف تصور عامه پيچيده، دشوار ، گران و نياز به مديريت تامين و نگهداری ويژه دارد.

فرض می کنيم در منزل تان با توجه به سطح پشت بام، سلول های خورشيدی با امکان بهره دهی حدود ۱۰کيلووات در ساعت قرار داده ايد، اين پروژه می تواند به دو روش «با استفاده از باطری به منظور پس انداز کردن انرژی و استفاده مجدد از آن در مواقع تاريکی» و يا «بدون استفاده از باطری و تزريق به شبکه سراسری برق شهر و کشور» صورت گيرد.

يک سامانه انرژی خورشيدی به جز صفحات و مدول های سولار ، به اينورتر (دستگاه تبديل برق DC به AC) شارژ کنترلر، باطری های ويژه و بدون اسيد و بالاخره کابل کشی با کابل های ويژه با حداقل تلفات توان در مسير و کنتور اختصاصی نياز دارد و از همه مهمتر بايد با شبکه سراسری برق سازگار باشد که بتواند برق توليدی به اين روش را به شبکه برق سراسری تزريق کند.

شرايط نگهداری از باطری که طول عمر آن در شرايط خوب نگهداری حدود ۵ سال است، با اين شرط که مثلا درجه حرارت محيط نگهداری باطری (محفظه) حدود ۲۰درجه سانتيگراد باشد.

از سوی ديگر در شهرهايی مانند تهران و ساير شهرهای صنعتی که ميزان آلودگی و ذرات معلق بالاست و تابش آفتاب نيز محدود است، حداقل هر ده روز يکبار بايد صفحات سولار پاکسازی شده تا در کيفيت جذب تابش نور آفتاب وقفه ای حاصل نشود، پاکسازی لکه ها و از جمله فضولات پرندگان از روی صفحات که جای خود دارد.

در تمام دنيا، دولت ها وظيفه گسترش انرژی های تجديدپذير را به عهده دارند. البته به قول معروف اين جيب به آن جيب است، دولت ها اگر اهل حساب و کتاب و تفکر دورنگر باشند حتما می دانند که در کشورهايی مانند ايران سالانه ميلياردها دلار صرف واردات انواع دارو برای درمان بيماران از جمله بيماريهای ناشی از آلودگی هوا و خاک و آب می شود، پس اگر فقط ۲۰درصد اين ارقام صرف حفظ محيط زيست، توسعه بهداشت و انرژی های تجديد پذير شود درصد بالايی از هزينه های دولت پس انداز خواهد شد که می تواند بعنوان يارانه برای توليدکنندگان انرژی های نو پرداخت شود.

در تمام جهان استفاده و توليد برق از انرژی خورشيد بدون حمايت های جدی دولت ها و شهرداری ها و شرکت های توليد برق امکان پذير نيست.

در ايران هم متاسفانه تاکنون برخلاف خبرها به صورتی جدی با مقوله انرژی های تجديدپذير برخورد نشده است، اگرچه در برنامه پنج ساله توسعه صحبت از توليد ۵۰۰۰مگاوات برق مربوط به انرژی های نو به ميان آمده، اما هنوز به دلايل فراوان از جمله جدی نگرفتن بحث توسعه پايدار و جلوگيری از گرم شدن زمين، گام های اساسی برداشته نشده است.

کار با انرژی خورشيدی ساده نيست، مجموعه ای بسيار پيچيده است که دانش ويژه ای می طلبد. متاسفانه در کشور ما ساده انگارانه و ايده آليستی با مقوله انرژی های تجديدپذير برخورد می شود. اجرای پروژه های انرژی خورشيدی نيازمند مديريت علمی با تجربه و قوی، ارتباط تنگاتنگ با مجامع علمی جهانی به ويژه "بنياد جهانی گسترش انرژی های نو"، آگاه سازی مردم بوسيله ارتباط جمعی و بالاخره مديريت تامين و نگهداری و سرويس های پس از فروش با تجربه و حرفه ای است.