برای نجات زمین دارد دیر می‌شود، خبرآنلاین

اگر برای افزایش دمای زمین سریع‌تر اقدامی صورت نگیرد،‌ بسیاری از گزینه‌های نجات‌بخش بلندمدت را از دست خواهیم داد.

بهنوش خرم‌روز

کنفرانس آب و هوای سازمان ملل در کپنهاک هم به پایان رسید و نتوانست به یک توافق‌نامه موفق برای توقف انتشار گازهای گلخانه‌ای برسد و دورنمای اوضاع زمین حتی اندکی هم بهتر نشد.

این در حالی است که یک مطالعه شبیه‌سازی جدید نشان می‌دهد اگر الگوهای رشد جهانی به سرعت و شدت تغییر نکند،‌ رسیدن به تغییر بزرگی که برای به نصف رساندن گازهای گلخانه‌ای تا سال 2050 نیاز داریم، ‌بسیار دشوار خواهد شد و تقریبا دست نیافتنی خواهد بود.

حتی اگر چنین تلاش‌های شدیدی را در نیمه دوم قرن حاضر هم ادامه دهیم،‌ ممکن است بتوانیم افزایش دمای زمین تا سال 2100 را در حد 2 درجه سانتیگراد نگه داریم که تازه در این صورت هم،‌ احتمال رسیدن به هدف 50- 50 خواهد بود.

در واقع اغلب کارهای جدیدی که در زمینه چگونگی تاثیر انتشار گازهای گلخانه‌ای تا اواسط قرن حاضر صورت گرفته‌اند، همین نظر را در مورد اهداف بلند مدت برای کاهش دمای زمین و تمرکز دی‌اکسید کربن اتمسفر دارند.

به گزارش نیچر، به گفته بریان اونیل،‌ از مرکز ملی مطالعات جوی واقع در کلرادو و موسسه بین‌المللی تحلیل سیستم‌های کاربردی در اتریش، که در این‌باره مطالعه می‌کند، در این جریان، یک نقطه وجود دارد که اگر به آن برسیم،‌ بسیاری از شانس‌هایمان برای برنامه‌های بلندمدت به طور کل از بین می‌روند.

به عقیده مالت مین‌شاوسن، از موسسه مطالعات تاثیر آب و هوا در پوتسدام آلمان، این مطالعات به ما نشان می‌دهند که اگر تلاش چندانی به خرج ندهیم و یا دیر اقدام کنیم،‌ چه زمانی خودمان را از گزینه‌های ممکن برای اجتناب از تغیرات خطرناک آب و هوایی محروم خواهیم ساخت.

این گروه به مطالعه خود یک ارزیابی دارای جزییات از اقتصاد انرژی اضافه کردند تا هزینه‌ها و امکان‌پذیر بودن راه‌های مختلف را بررسی کنند و سپس تاثیر هر یک از این راه‌ها را بر آب و هوای نیمه دوم قرن حاضر ارزیابی کردند. آن‌ها در ارزیابی خود دو خط پایه را برای برنامه‌های انتشار گازهای گلخانه‌ای در نظر گرفتند که پیشنهاد هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی بود. در یکی از آن‌ها، ‌انرژی و مصرف به طور تدریجی بلا می‌رفت و در دیگری،‌ رشد اقتصادی نسبتا سریع در نظر گرفته شده بود که به وضعیت انتشار گازهای گلخانه‌ای سال‌های اخیر شباهت بیشتری دارد.

در این مطالعه،‌ احتمال رسیدن به اهداف بلندمدت در صورت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تا 40 سال دیگر بررسی شده است. برای نمونه،‌ با برنامه رشد تدریجی،‌ اگر انتشار کربن جهانی تا سال 2050 به میزان 7 میلیارد تن در سال کاهش یابد- یعنی در حدود 16 درصد پایین‌تر از سطحی که در سال 2000 بوده- 45 درصد شانس وجود دارد که بتوان افزایش دما را در کم‌تر از 2 درجه سانتیگراد نگه داشت. در حالی که با برنامه رشد سریع،‌ که احتمال وقوع بیشتری هم دارد، با همین کاهش 7 میلیارد تنی انتشار کربن جهانی، تنها 25 درصد شانس نگه داشتن افزایش دما زیر 2 درجه وجود دارد. اگر دمای مورد نظر را 3 درجه قرار بدهیم، ‌این احتمالات تا 70 درصد هم می‌رسند.

خیلی کم،‌ خیلی دیر
اما میشل دن الزن،‌ شبیه‌ساز آب و هوا در آژانس ارزیابی محیطی هلند، معتقد است که حتی اگر چنین باشد،‌ این مطالعه در مورد سرعت رشد فناوری‌های انرژی بعد از سال 2050 بسیار خوشبین است،‌ خصوصا در مورد برنامه‌های ترکیب سوخت‌های زیستی با جمع‌آوری کربن و یا فرستادن کربن به خارج از جو زمین که هنوز هیچ‌یک تایید نشده‌اند. تکیه بر چنین فناوری‌هایی باعث می‌شود که تا آخر قرن حاضر، ‌میزان دما و تمرکز کربن از حد قابل کنترل بالاتر برود. وی می‌افزاید:‌ « این فناوری‌ها هنوز در حد بحث بر سر ممکن‌ها هستند، در حالی که در این مطالعه خیلی در این‌باره خوشبین بوده‌اند. اما ما تا این حد خوشبین نمی‌توانیم باشیم.»

البته در این مطالعه،‌ تاکید شده که دو درجه لزوما دمای مورد نظر مناسبی نیست، که بسیاری از سیاستمداران آن را بهانه‌ای کرده‌اند تا برنامه‌های کوتاه‌مدت را معتبر جلوه بدهند. دیوید ویکتور، مدیر موسسه قوانین بین‌المللی در دانشگاه کالیفرنیا در این باره می‌گوید:‌ « خارج از ریاضیات عمل کردن می‌تواند جالب و حتی کمک‌کننده باشد،‌ اما این کاری نیست که سیاستمداران انجام می‌دهند. ‌‌به عقیده من، سیاست‌گذاران باید به فکر برنامه‌ها و تعهدات کوتاه مدت برای 10 تا 20 سال آینده باشند و وعده‌های مربوط به سال 2050 را کنار بگذارند.»

با این همه،‌ این مطالعه باعث شده که بحث‌هایی در مورد این که تا چه زمانی باید انتشار گازهای گلخانه‌ای کاهش یابد،‌ و این که این کار چه قدر هزینه در بر دارد، به راه انداخته است. اگر هدف این باشد که افزایش دما را زیر دو درجه نگه داریم، در دنیای امروز که به سرعت در حال رشد است،‌ سرمایه‌گذاری در بخش انرژی از 47 تریلیون دلار باید به 58 ترلیون دلار برسد. در غیر این صورت،‌ برای برنامه‌های ارزان‌قیمت‌تر، باید هزینه‌های مربوط به فناوری را کاهش داد.