پاسخ‌های حسن قشقاوی به آخرين وضعيت ديپلمات ايران در برزيل، نحوه گزينش ديپلمات‌ها و تعداد ديپلمات‌های پناهنده شده

ديپلماسی - چگونگی نظارت بر انتصاب، عملکرد و رفتار ديپلمات​ها در کشورهای خارجی موضوعی است که پس از ماجرای ديپلمات ايرانی در برزيل در افکار عمومی مطرح شده است.

فاطمه استيری: اگرچه مسئولان وزارت خارجه کوشيدند تا با ارائه توضيحاتی هرچند اندک، پاسخگوی ابهامات بوجود آمده در افکار عمومی باشند اما بی شک آنچه در اين ميان غيرقابل انکار و چشم پوشی است هزينه هايی است که نظام هربار به خاطر اين قسم خبرها فارغ از صحت يا عدم صحت آنها می پردازد.

طی روزهای اخير خبری ديگر از اين نوع؛ در رسانه ها منعکس شد. اينبار پليس فرانکفورت مدعی شده که ديپلماتی ايرانی در آلمان را با حواشی ای مشابه دستگير کرده است. هرچند تاکنون از جزييات اين اتهام و مدارک و مستندات آن خبری منتشر نشده است اما به بهانه تکرار اين اتهامات عليه ديپلمات های ايران با حسن قشقاوی معاون کنسولی و پارلمانی وزارت امور خارجه به گفتگو نشستيم. معاون پارلمانی و کنسولگری وزارت خارجه معتقد به جوسازی‌ها و فضاسازی‌های رسانه‌ای عليه دستگاه ديپلماسی است. او حتی آنجا که صحبت از ديپلمات ايران در برزيل که تخلف او محرز شده است به ميان می آيد، می گويد: «تنها حضور ديپلمات در استخر مختلط تاييد شده است نه تخلفی ديگر!» و البته طبق گفته قشقاوی حکم نهايی در مورد اين ديپلمات هنوز صادر نشده است.

متن مصاحبه با او را در ادامه مطالعه فرماييد:

آقای قشقاوی! جنابعالی اخيرا در بيانيه‌ای برخی مسائل مطرح شده درخصوص دستگاه ديپلماسی، خصوصا مسائل مربوط به ديپلمات‌ها را سناريوی محافل صهيونيستی عنوان کرده بوديد؛ بعد از ماجرای ديپلمات ايرانی در برزيل که سروصدای زيادی در رسانه‌ها به پا کرد؛ طی چند روز اخير بار ديگر خبری در خصوص يکی ديگر از ديپلمات‌های ما در آلمان مطرح شده است که صحت و سقم آن هنوز تاييد يا تکذيب نشده، شما اين موضوع را هم در راستای همان سناريو تحليل می کنيد؟

سلسله اخبار بی‌پايه و کذبی همراه با جنجال غير عادی رسانه‌ای اين روز‌ها عمدتا توسط رسانه‌های غربی که در مالکيت يا مديريت صهيونيست‌ها هستند، دامن زده می‌شود نظير بازداشت وزير خارجه در قبرس، بی‌احترامی به رئيس‌جمهور در سفر به برزيل و يا حادثه اخير ديپلمات ايرانی در آلمان. اينگونه اخبار حتی يک ذهن غير‌حرفه‌ای را نيز متوجه سناريو‌های مشخص و نخ‌نما عليه مسئولين و سربازان خط مقدم دستگاه ديپلماسی می‌نمايد. آنچه من در خصوص حادثه پيش آمده برای ديپلمات ما درآلمان هم اظهار کردم، براساس يک تحليل ناشی از توهم توطئه نبوده، بلکه براساس اخبار دقيق دريافتی بوده است. در حال حاضر نيز بررسی کارشناسی ابعاد مختلف اين سناريو در وزارت خارجه ادامه دارد و ممکن است به زودی ابعاد جديد‌تر ماجرا بيان شود. وزارت خارجه همواره آمادگی دارد که به صورت مستند، ابعاد اينگونه اخبار کذب را برای رسانه‌های داخلی تشريح نمايد. تا خدای نخواسته کسی از سر غفلت در اين سناريو‌سازی‌ها قرار نگيرد.

البته در مواردی اين اخبار حتی از سوی وزارت خارجه هم رسما تاييد شده است، نظير خبر مربوط به حضور ديپلمات ايرانی در استخر مختلط در برزيل.
موضع وزارت خارجه در اين خصوص دقيق و قانونی بود، صرف حضور يک ديپلمات جمهوری اسلامی ايران در يک استخر مختلف قطع نظر از انتساب يا عدم انتساب ساير داستان سرايی‌های رسانه‌ای، يک تخلف آشکار انضباطی می‌باشد و بر همين اساس مرجع قانونی رسيدگی به تخلف انضباطی، با وی در مرحله بدوی برخورد نموده است، ولی حکم نهايی هنوز صادر نشده است.

در ماجرای اتهام ترور سفير عربستان در واشنگتن؛ وزارت خارجه در اقدامی پيش دستانه پيش از گسترده شدن ابعاد رسانه‌ای اين موضوع، وارد عمل شد و اين سناريو را خنثی کرد؛ سوالی که مطرح می شود اين است که در مباحث پيرامون ديپلمات‌ها فارغ از صحت يا عدم صحت اين خبرها؛ آيا وزارت خارجه رصد و نظارتی ندارد که پيش از رسانه‌ای شدن اين قسم مسائل که به گفته شما سناريوی طراحی شده هم هست، آنها را خنثی کند؟ به هرحال رسانه ای شدن اين اخبار قطعا برای نظام هزينه‌هايی را خواهد داشت. اينطور نيست؟
ببيند وزارت امورخارجه مثل هر وزارتخانه ای چندين اداره کل نظارتی دارد که اين ادارات خصوصا اداره کل ارزشيابی، بر عملکرد کليه پرسنل نظارت دارد. اين پرسنل مرتبا در قالب دريافت گزارش عملکردی، اعزام هيات های بازرسی يا بازرسی های ساليانه بطور مستمر ارزيابی می شوند. تخلفات را هم در همه رده ها بدون توجه به فضاسازی ها مورد بررسی قرار می دهيم و به آنها رسيدگی می کنيم.

شما چندين سال است که در وزارت خارجه و در سمت های مختلف مسئوليت داريد. مکانيزم گزينش ديپلمات ها در وزارت امورخارجه چگونه است؟
به علت حساسيت هايی که از آغاز بر روی وزارت خارجه وجود داشته، يکی از دقيق‌ترين گزينش‌ها در اين وزارتخانه انجام می شده است. چون اکثريت مديران و کادر رژيم گذشته از وزارت امورخارجه کنار گذاشته شدند و قرار شد اين وزارتخانه نيروهای جديدی را بگيرد، از همان ابتدا گزينش دقيقی در اين وزارتخانه تعبيه شد و تا امروز هم دنبال شده است. در گزينش ها گاها تا ماه ها وضعيت شخصی، خانوادگی و ... افراد مورد بررسی قرار می گيرد. اين موضوع حتی نسبت به فارغ التحصيلان دانشگاه روابط بين الملل که دانشگاه زير نظر اين وزارتخانه است، هم اعمال می شود.
کارکنان و پرسنل وزارت خارجه در رديف ايثار‌گر‌ترين کادر اداری و سياسی کشور به حساب می‌آيند، از مجموع چهار هزار پرسنل موجود در وزارت خارجه اعم از رسمی و غير رسمی ۶۷ نفر فرزند مستقيم شهيد، ۴۷۹ نفر جانباز و در مجموع ۱۴۰۰ نفر ايثار گر می‌باشند. ۸۰ درصد از اين ايثار‌گران دارای تحصيلات دانشگاهی از مقطع ليسانس به بالاتر هستند، بنابراين براساس آمار موجود، وزارت خارجه به خاطر گزينش قوی و نظارت و ارزشيابی همه‌جانبه اولين دستگاه اجرايی از لحاظ کثرت اعضای بسيجی می‌باشد. از مجموع چهار هزار پرسنل موجود، ۲۸۰۰ نفر بسيجی عادی ۱۷۰۰ نفر بسيجی فعال هستند. بنابراين نيمی از ديپلمات‌های ما ايثارگر و بسيجی تحصيلکرده هستند. از مجموع پرسنل اين وزارتخانه، ۱۰۶ نفر دارای مدرک دکترا، ۸۷۷ نفر کارشناس ارشد و ۱۳۳۴ نفر دارای مدرک کارشناسی می‌باشند. يعنی مجموعه ۲۳۱۷ نفر فارغ‌التحصيل دانشگاهی می‌باشند. بنابراين وزارت خارجه ايثارگرترين، بسيجی‌ترين و تحصيلکرده‌ترين کادر را در کشور نسبت به کليه وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرايی دارا است. البته اين همه که گفته شد به معنی عصمت مطلق دستگاه ديپلماسی و ديپلمات‌ها نيست. همه ما انسانيم و همواره بايد از خدای قادر متعال عزت نفس، طهارت روح و عمل صالح را مسئلت نمائيم.

ديپلمات‌ها نمايندگان نظام در خارج از کشور هستند و کوچکترين تخلفی از سوی آنها هزينه زيادی را به نظام تحميل خواهد کرد. متاسفانه در دو سه سال گذشته، فارغ از تخلفات انضباطی در مواردی شاهد پناهندگی ديپلمات ها هم بوده ايم. برای اين موضوع چه توضيحی داريد؟
ظرف ۳۲ سال پس از پيروزی انقلاب اسلامی، ديپلمات‌های جمهوری اسلامی ايران به حدود ۴۰ هزار مأموريت اعم از دائم و يا موقت رفته‌اند که با گذرنامه‌های سياسی يا خدمت بوده است. بسياری از اين مأموريت‌ها امکان پناهندگی را برای ديپلمات‌ها فراهم می‌نمود اما مجموع پرسنل پناهنده شده وزارت خارجه ظرف ۳۲ سال و در ۴۰ هزار نفر مأموريت، فقط به ۱۰ می‌رسد. آيا به نظر شما اصلاً چنين رقمی ارزش خبری و پردازش رسانه‌ای دارد؟

شما در صحبت هايتان چندين بار به بحث پرداخت رسانه ای و نحوه ورود رسانه‌ها به اين مسائل اشاره کرديد؛ بخشی از اين مشکلات که شما آن را متوجه رسانه‌ها می دانيد به عدم موضع‌گيری به موقع وزارت خارجه و تاييد يا تکذيب آنها باز می گردد که زمينه را برای گمانه زنی رسانه‌ای فراهم می سازد. اين ايراد را وارد می دانيد؟
وزارت خارجه همواره آمادگی دارد که به صورت مستند، ابعاد اينگونه اخبار کذب را برای رسانه‌های داخلی تشريح نمايد. در مورد ديپلمات آلمانی هم وزارت خارجه سريع وارد عمل شد تا خدای نخواسته کسی از سر غفلت در اين سناريو‌سازی‌ها قرار نگيرد.