انتقاد شدید منوچهر متکی از سیاست هسته‌ای ایران

• کشورهای غربی ایران را متهم می‌کنند با طفره رفتن در مورد تعیین مکان مذاکرات هسته‌ای به دنبال وقت‌کشی است. وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی این اتهام را رد می‌کند اما همتای سابق او منوچهر متکی انتقاد غرب را وارد می‌داند.

دويچه وله ـ قرار بود دور جدید مذاکرات هسته‌ای میان نمایندگان جمهوری اسلامی و کشورهای موسوم به ۱+۵ (پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان) در روزهای پایانی ماه ژانویه برگزار شود.

کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سرپرست تیم مذاکره‌کننده‌ی کشورهای ۱+۵ اخیرا اعلام کرد که به دلیل مخالفت ایران با انجام گفت‌وگوها در استانبول، مذاکرات هسته‌ای به تعویق می‌افتد.

"بهانه‌جویی" بر سر مکان مذاکرات

دور تازه‌ی مذاکرات هسته‌ای بر سر برنامه مناقشه‌برانگیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ابتدای سال جاری خورشیدی در استانبول برگزار و سپس به پیشنهاد ایران به بغداد و مسکو منتقل شد. این مذاکرات تا کنون بی‌نتیجه بوده و دور جدید نیز به علت عدم توافق بر سر مکان مذاکرات به تعویق افتاد.

مایکل مان، یکی از سخنگویان کاترین اشتون روز دوشنبه (۲۸ ژانویه/ ۹ بهمن) ابراز نگرانی کرد که هدف ایران از طرح پیشنهادهای جدید چیزی جز "وقت‌کشی و به تاخیرانداختن مذاکرات" نباشد.

وزیر خارجه‌ روسیه، سرگئی لاوروف نیز روز دوشنبه هر دو طرف مذاکرات هسته‌ای را به "بهانه‌گیری و رفتارهای بچه‌گانه در برابر یکدیگر" متهم کرد و گفت، ماهیت و محتوای گفتگوها از مکان انجام آن اهمیت بیشتری دارد.

روز چهارشنیه (۳۰ ژانویه/ ۱۱ بهمن) علی اکبر صالحی و سخنگوی وزارت خارجه، رامین مهمانپرست با تاکید بر آمادگی ایران برای از سرگیری مذاکرات، متقابلا کشورهای غربی را متهم به وقت کشی کردند.

اعتراف صالحی: تغییر مکان خواست ما بود

علی اکبر صالحی ظهر چهارشنبه در یک نشست خبری با همتای عمانی خود یوسف بن علوی ادعا کرد که تجربه مذاکرات گذشته نشان می‌دهد جمهوری اسلامی همیشه آماده‌ی گفت‌وگو بوده و "همواره طرف مقابل بود که مذاکرات را معلق می‌کرد."

به گزارش خبرگزاری مهر صالحی گفت: «آن‌ها با قدرت رسانه‌ای که در اختیار دارند طوری القا می‌کنند که گویی ایران است که از مذاکره فرار می‌کند و هر بار مذاکره‌ای صورت می‌گیرد آن‌ها هستند که ایران را وادار به مذاکره می‌کنند که طبیعتاً این طور نیست.»

صالحی در عین حال اعتراف می‌کند که تغییر محل مذاکرات به درخواست ایران انجام شده: «معمول بود که مذاکرات ایران و ۱+۵ در سوئیس برگزار شود تا این‌که ایران یک بار پیشنهاد برگزاری در ترکیه را داد و مذاکرات چند دور در استانبول و سپس نیز در بغداد برگزار شد.»

وزیر خارجه جمهوری اسلامی می‌گوید در سفر اخیرش به مصر از طرف سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی پیشنهاد کرده که قاهره میزبان دور بعدی مذاکرات هسته‌ای باشد.

انتقاد شدید متکی

ظاهرا کشورهای ۱+۵ با توجه به شدت گرفتن ناآرامی‌های مصر، به جای قاهره استانبول را به عنوان مکان برگزاری مذاکرات پیشنهاد کرده‌اند که با مخالفت ایران روبرو شده است. گفته می‌شود این مخالفت از جمله به علت اختلاف ایران و ترکیه بر سر سوریه بوده است.

به رغم اظهارات صالحی که کشورهای غربی را به معلق کردن مذاکرات متهم می‌کند، منوچهر متکی وزیر خارجه‌ی دولت نهم با انتشار یادداشتی پیشنهادهای ایران را درباره محل مذاکرات هسته‌ای به عنوان اقدامی "بدون کارشناسی و ناهماهنگ" با گروه ۱+۵ نکوهش کرد.

منوچهر متکی در یادداشتی که خبرگزاری مهر هفتم بهمن ماه منتشر کرد از رفتار دستگاه دیپلماسی ایران در جریان مذاکرات هسته‌ای، به ویژه "اصلی کردن یا برجسته سازی موضوعی فرعی به نام محل مذاکرات" به شدت انتقاد کرد.

متکی با انتقاد از اصرار ایران برای برگزاری مذاکرات در عراق که به گفته‌ی او "هنوز از استانداردهای لازم امنیتی" برخوردار نیست نوشت: «در دیپلماسی نباید به جایگاه کشور چوب حراج بزنیم و پیشهادهای کارشناسی نشده و غیر هماهنگ با طرف مذاکره خود را اعلام نماییم.»

وزیر پیشین خارجه با استناد به گزارش خبرگزاری رسمی مصر می‌نویسد به رغم گفته‌ی صالحی، این کشور با میزبانی مذاکرات هسته‌ای اعلام موافقت نکرده است. او می‌افزاید:«با توجه به شرایط عراق، مصر و ترکیه اساسا برگزاری نشست‌های کشورمان با ۱+۵ در خارج از کشورهای مذاکره کننده منفعت خاصی برای ما ندارد.»

برخلاف صالحی که به جز مصر کشورهای دیگری از جمله قزاقستان را از مکان‌های مورد نظر برای مذاکرات عنوان کرده، متکی می‌گوید که بهترین محل برگزاری این گفتگوها، پایتخت کشورهای مذاکره کننده به صورت تناوبی می‌باشد.

«آماده رفع ابهام و نگرانی هستیم»

با توجه به طرح انتقادهای صریح متکی، به نظر می‌رسد که با افزایش فشارها بر ایران این کشور آماده است در مواضع قبلی خود در مورد مکان مذاکرات تجدید نظر کند.

علی اکبر صالحی در نشست خبری روز چهارشنبه گفت: «بارها گفته‌ایم که ما هیچگاه خواستار توقف مذاکرات نبودیم و از همان بار اول عقیده ما بر این بود که مذاکرات ادامه پیدا کند تا طرفین به نتیجه دست یابند.» او در عین حال از پیشنهاد انجام مذاکرات در استانبول ابراز بی‌اطلاعی کرد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) همزمان با اظهارات صالحی سخنگوی وزارت خارجه نیز گفته است: «اگر کشورهای ۱+۵ یک رویکرد منطقی داشته باشند [...] ما هم آمادگی داریم اگر آن‌ها ابهام و نگرانی دارند در چارچوب مورد توافق، آنها را برطرف کرده و خیلی سریع به نتیجه برسیم.»

منوچهر متکی به تیم مذاکره کننده ایران توصیه می‌کند:«موضوع جدی و مهم مذاکرات هسته‌ای به عنوان یک موضوع مهم و ملی را نباید از دالان پروسه‌های شکلی و نمایشی عبور دهیم.» او می‌افزاید باید توجه داشت که هدف از این گفت‌وگوها نیل به تفاهم است نه صرفا تبلیغات.