خلع سلاح شيميايی سوريه به سال‌ها زمان نياز دارد

کارشناسان تسليحات شيميايی می‌گويند امحای زرادخانه سوريه نه تنها سال‌ها وقت می‌برد؛ بلکه نياز به همکاری همه‌جانبه دولت دارد. آن‌ها تاسيسات ويژه، فناوری پيشرفته و امنيت محيط را ضرورت تام اين روند می‌دانند.

به گزارش خبرگزاری دانشجويان ايران(ايسنا) به نقل از شبکه خبری دويچه وله، دولت روسيه روز دوشنبه پيشنهاد کرد که زرادخانه شيميايی سوريه تحت نظارت بين‌المللی قرار گرفته و نابود شود. سوريه به فاصله يک روز اين پيشنهاد را پذيرفت. مقامات هر دو کشور می‌گويند، به زودی طرحی مشخص در اين زمينه ارائه می‌کنند.

اجرای چنين طرحی، می‌تواند جلوی حمله نظامی آمريکا به سوريه را بگيرد. اين در حالی است که دولت باراک اوباما در روزهای اخير، سخت سرگرم متقاعد کردن افکار عمومی، سنا و کنگره اين کشور برای حمله‌ای کوتاه مدت و "بازدارنده" به سوريه بود.

داريل کيمبال، مدير انجمن کنترل تسليحات به خبرگزاری فرانسه می‌گويد: نابودی زرادخانه شيميايی سوريه که بالغ بر هزاران تن ارزيابی می‌شود، نه تنها سال‌ها وقت لازم دارد، بلکه نيازمند همکاری همه‌جانبه دولت سوريه نيز هست.

کيمبال به دورنمای طرح سوريه و روسيه خوشبين نيست و آن را روندی بسيار پيجيده می‌داند. به گفته او، امحای سلاح‌های شيميايی سوريه نيازمند تاسيسات ويژه آن هم با حضور دائمی کارشناسان امر برای نظارت بر روند اجرای آن‌هاست.

مدير انجمن کنترل تسليحات به درگيری‌های روزمره شورشيان و نيروهای دولتی سوريه اشاره کرده و می‌افزايد: اين چيزی نيست که کسی بخواهد زير شليک خمپاره و نارنجک اقدام به آن کند.

به اعتقاد مايکل لوهان، سخنگوی سازمان منع گسترش تسليحات شيميايی (وابسته به سازمان ملل)، نخستين قدم سوريه برای جلب اعتماد جهانی، پيوستن به کنوانسيون سلاح‌های شيميايی است. لوهان تاکيد می‌کند که سوريه بايد موجودی کامل زرادخانه شيميايی خود، اعم از ميزان مواد و نوع تک تک آن‌ها را اعلام کند. او اين را برای کشوری که تا چندی پيش رسما منکر داشتن سلاح شيميايی بود، تحولی راديکال می‌داند.

ديويد کی، بازرس تسليحاتی پيشين سازمان ملل نيز معتقد است که انبارهای تسليحاتی سوريه بايد شبانه‌روزی تحت کنترل باشند تا اطمينان حاصل شود که کسی وارد آن‌ها نمی‌شود. به برآورد وی، امحای اين سلاح‌ها چند سال طول می‌کشد و ۷ ميليارد و ۶۰۰ ميليون يورو خرج بر می‌دارد.

ايالات متحده آمريکا ۳۵ ميليارد دلار هزينه کرده تا در دو دهه گذشته، ۹۰ درصد تسليحات شيميايی خود را در تاسيساتی ويژه بسوزاند. روسيه نيز از سال ۱۹۹۰تاکنون، هزينه سنگينی برای امحای زرادخانه شيميايی خود متحمل شده است.

بنا بر اعلام سازمان منع گسترش تسليحات شيميايی، روسيه موفق شده تا سال ۲۰۱۲ بالغ بر ۵۴ درصد سلاح‌های شيميايی خود را نابود سازد. آن گونه که مايکل لوهان می‌گويد، اين کار در روسيه از طريق تزريق مواد شيميايی خنثی‌کننده به سلاح‌های مرگبار صورت گرفته است. اين روش را دولت انتقالی ليبی نيز برای بی‌خطر کردن سلاح‌های شيميايی خود انجام داد.

کارشناسان تسليحاتی تاکيد می‌کنند که هيچ تجربه ‌موفقی برای نابودی تسليحات شيميايی در خلال جنگ وجود ندارد و اين امر مستلزم انجام در شرايط صلح است.

به نظر پاره‌ای کارشناسان، يک راه ديگر برای نابودی سلاح‌های شيميايی سوريه، انتقال آن‌ها به روسيه است. آن‌ها به انواع تاسيسات و تجهيزاتی اشاره می‌کنند که برای امحای تسليحات شيميايی بازمانده از دوران شوروی ساخته شده‌اند. البته اجرای اين ايده و نقل و انتقال کلان مواد شيميايی در کشاکش جنگ داخلی سوريه، نيازمند همکاری و تفاهم جدی شورشيان سوری است.

بر اين اساس، دبيرکل سازمان ملل، قصد دارد طرحی را برای نابودی زرادخانه شيميايی سوريه به شورای امنيت ارائه دهد. طبق اين طرح، بايد مناطقی در سوريه خارج از محدوده جنگ داخلی تعيين شوند تا سلاح‌ها در آن‌ها انبار و به تدريج خنثی شوند.