شوک آماری، گفت‌وگوی حسن روحانی با صداوسيما

حسن روحانی، رئيس‌جمهور ايران در گفت‌وگو با شبکه يک سيما درباره مسائل مختلف دولت يازدهم صحبت کرد. روحانی از وصعيت اقتصادی گفت، از ويرانی‌هايی که اميدوار به رفع آن‌هاست. او از خزانه خالی دولت به‌هنگام آغاز کار خود گفت، از رکورد تورم در ايران، بدهکاری‌های دولت، قرض‌های مسکن مهر. روحانی همچنين از مذاکرات هسته‌ای و غنی‌سازی اورانيوم و سرانجام از منشور حقوق شهروندی سخن گفت.

شرق: «من سپيده را می‌بينم، سپيده‌ای که منجر به صبح روشنايی خواهد شد.» اين جمله بخش پايانی صحبت‌های رييس جمهوری در برنامه گفت و گوی خبری او در شبکه يک سيما بود، که شب گذشته پخش شد. شايد تاکيد«حسن روحانی» بر صبح روشنايی از آنجا بر می آيد که در اين سال‌ها روزهای نه چندان روشنی بر مردم گذشت. روزهايی که پس از پيروزی روحانی رنگی تازه به خود گرفت؛ رنگ اميد. اميدی که سعی داشت آن را در فيلم ابتدايی برنامه تلويزيونی اش به خوبی آن را نمايان کند.
روحانی سخنش را با تشکر از مردم برای حضور در انتخابات شروع کرد و با «مردم از شما مچکريم» خاتمه داد. اين بار نوبت او بود چرا که پس از پيروزی اش در انتخابات يازدهم رياست جمهوری بارها شنيده بود که به او گفته بودند «روحانی مچکريم». حرف‌هايش را بدون تپغ زد و بدون نگاه به هيچ نوشته ای پايان داد، هر از گاهی هم برای اينکه اين موضوع را نشان دهد سوالی از مجريان برنامه می پرسيد و البته پاسخ درست را خودش دوباره تکرار می کرد. شايد اين پيامی بود به مردم که می خواست اينگونه بر حافظه ای تاکيد کند که در روزهای رقابت انتخاباتی‌اش قول‌هايی به آنها داده بود. از اقتصاد گفت، از ويرانی‌هايی که اميدوار به رفع آنهاست. در خلال حرف‌هايش دوباره رجوع کرد به روزهای مبارزات انتخاباتی اش و با کنايه گفت آنهايی که مخالف ايرانی قدرت‌مند هستند و حرف هايی می زنند به دليل اين است که سرهنگ‌اند نه حقوق دان.
رييس جمهوری حقوق دان يک در ميان اما اشاره می‌کرد بايد فضای امنيتی را از جامعه برداشت. فضايی که او به درستی آن را فهميده و راز توقف کشور در حوزه های مختلف می داندش. رييس جمهوری ديپلمات کشور اشاره ای هم به مذاکرات داشت مذاکراتی که نويد آن را داد که در نهايت منجر به برداشتن کامل تحريم ها خواهد شد. مذاکراتی که او امروز تاکيد دارد پايه های ساختمان تحريم را به لرزه درآورده است. روحانی با لبخند و لحنی آرام هميشگی اش از مردم خواست برای ساختن وطن تا پايان راه با او همراه باشند؛ او از راه سخت پيش رو گفت که از ابتدا مردم با او آغاز کرده اند و خواست که تا آخر با هم به پايان برسانند. محور‌های سخنان وی را با هم می‌خوانيم:
امروز الحمدلله در همه کالاهای اساسی انبارهايمان پر است و مشکل نداريم. برای آينده دور هم خريد انجام شده است. در حالی که در زمان تحويل دولت در يکی از استان ها برای بيش از سه روز مصرف گندم نداشتيم.

خزانه خالی کجاست؟
تعبيری است که من يک بار به آن اشاره کردم به عنوان خزانه خالی. خزانه کشور آنجاست که درآمدهای دولت به آنجا منتقل می شود. مخارج هم از همان جا تامين می شود. طبق قانون بودجه می بايست ماهانه ۱۷۵۰۰ ميليارد تومان درآمد می داشتيم چون طبق قانون بودجه درامد و مخارج ما، ۲۱۰ هزار ميليارد تومان در طول سال بوده که برای يک ماه ۱۷۵۰۰ ميليارد بايد تا پايان مرداد در خزانه می داشتيم. روزی که شروع کردم يعنی ۱۲ مرداد، موجودی خزانه حدود ۱۲۸۰ ميليارد تومان بود.

قرض گرفتيم، حقوق داديم
آخر ماه مرداد که می بايست حقوق را پرداخت می‌کرديم، موارد ضروری در بخش حقوق می بايست ۷۵۰۰ ميليارد تومان پرداخت می کرديم. اين تنها برای بودجه جاری بود. از اين ۷۵۰۰ ميليارد تومان، فقط ۲۸۷۰ ميليارد تومان بيشتر در خزانه نبود. يعنی بيش از ۴۰۶۰ ميليارد تومان می‌بايست برای پرداخت حقوق از بانک قرض می گرفتيم. لذا در همان ماه مرداد دولت برای پرداخت حقوق تقريبا ۴۶۰۰ ميليارد تومان بدهکار بود و بايد تامين می کرد. لذا ما با مشکلی به نام عدم تامين درآمدها روبرو بوديم.

رکود تورمی بی سابقه در ۵۰ سال گذشته
در شرايطی دولت را تحويل گرفتيم که تورم بالای ۴۰ درصد بود. اين شرايط که اين حد رکود و اين حد تورم دارد، در تاريخ ۵۰ ساله کشور بی سابقه است. به غير از سال ۵۷ و ۵۸ که شرايط خاصی بر کشور به خاطر انقلاب حاکم بود، در ۵۰ سال گذشته چنين شرايط رکود تورمی بی سابقه بوده است.

کاهش يک واحدی روند افزايش ماهانه تورم
در ماه های گذشته هر ماه نسبت به ماه قبل تقريبا ۲.۲ روند صعودی تورم بوده است. در ۲ ماه اخير روند ۱.۲ شده و يک واحد کاهش يافته است که خيلی برای ما مهم است. ما در حالی که در پايان ماه مرداد و شهريور تورم نقطه به نقطه ما ۴۳ درصد بوده، در پايان مهرماه تورم نقطه به نقطه ما ۳۶ درصدشده است. و اين خبر بسيار خوشی است. از ۴۳ به ۳۶ رسيديم.
می خواهيم تا پايان سال آتی تورم به پايين ۲۵ درصد برسد. البته تا پايان امسال هم با وجود اينکه ماه های پايان سال کنترل تورم سخت تر می شود، قول مسئولان اين است که تورم به ۳۵ درصد خواهد بود.

دولت گذشته، پولدارترين و بدهکارترين
اگر بگوييم دولت گذشته حداقل در درآمدهای ارزی نفتی و غيرنفتی پولدارترين دولت بوده...؛ در طول ۸ سال درآمد نفتی ما ۶۰۰ ميليارد دلار بوده که بی سابقه است. ضمن اينکه درآمدهای ديگری داشتيم. کشور از نظر درآمد ارزی ۷۵۰ ميليارد درآمد داشته. دولتی که پولدارترين دولت بوده متاسفانه بدهکارترين دولت هم بود. يعنی دولتی که به ما به ارث رسيد.

بدهی ۲۰۰ هزار ميليارد تومانی
بدهی دولت به سيستم بانکی در روزی که دولت را تحويل گرفتيم، بيش از ۷۴هزارميليارد تومان بوده است. بدهی دولت به صندوق تامين اجتماعی و صندوق بازنشستگی ۶۰ هزار ميلياردتومان بوده است. آمار و ارقامی که بخش های مختلف دولت به من دادند، بدهی دولت به پيمانکاران و بخش های مختلف و بخش خصوصی حدود ۵۵ هزار ميليارد تومان است. همين سه رقم را کنار هم قرار بدهيد، در حدود ۲۰۰ هزار ميليارد تومان می شود. ضمن اينکه ارقام ديگری است. بدهی صندوق های بازنشستگی نيروهای مسلح رقم های عجيب و غريبی به ما گزارش دادند.

تعهدات ۲۱۱ ميلياردی سفرهای استانی
در اين هشت سال در سفرهای استانی، تعهداتی که داده شده ۲۱۱ هزار ميليارد تومان است. از اين تعهد فقط ۳۲ درصد انجام شده است. ۶۸ درصد باقی مانده برای دولت‌های بعدی. از آنطرف اعتبارات وتسهيلاتی که در سفرهای استانی تعهد شده ۳۰ درصد اجرا شده و ۷۰ درصد باقی مانده است.
اولين عامل بزرگ تورم رشد بی حساب نقدينگی در جامعه بوده است. در سال ۸۴ نقدينگی ۶۸ هزار ميليارد بود. در پايان دولت چيزی حدود ۴۷۰ و خرده‌ای هزار ميليارد بوده است. يعنی ۷ برابر شده است.

۴۳ هزار ميليارد تومان استقراض مسکن مهر
برای مسکن مهر تاکنون ۴۳ هزار ميليارد از سيستم بانکی کشور استقراض شده است. کل پايه پولی کشور تا کنون ۱۰۰ هزار ميليارد بوده است. از زمان خلق پول تا الان. که از اين مقدار، ۴۳ هزار ميليارد تومان برای مسکن مهر است. اين يعنی که بخش بزرگ تورم ما از اينجا نشات می گيرد. شما وقتی پول پرقدرت را از بانک مرکزی به جامعه می آوريد. به يک معنا می توانيم بگوييم تورمی که مردم ما تحت فشار قرار گرفتند، يک بخش بزرگش مربوط به مسکن مهر است.
در اين صد روز، در دولت سی و پنج تصميم گرفتيم برای تسهيل در مسائل اقتصادی، بويژه در توليد و صادرات و گمرکات و پيش پرداخت هايی که مردم ميخواهند انجام دهند و گشايش ال‌سی‌ها.

برنامه های سال آينده
سال آينده چند برنامه مدنظر داريم، يکی بحث مرحله دوم يارانه است که در حال طراحی هستيم. ديگری مهار تورم است. می خواهيم تا پايان ۹۳ تورم را به زير ۲۵ درصد برسانيم. در رشد اقتصادی که وضعمان در ۹۱، آمار منهای ۵.۸ را نشان ميداد. يعنی اقتصاد ما حدودا ۶ درصد کوچک شد. يعنی سفره مردم حداقل ۶ درصد خالی شد. تلاش می‌کنيم در سال ۹۲ انشاءالله در پايان سال کاری کنيم که اين ۵.۸ انشاءالله به صفر يا حتی درصدی برسد. البته يک درصد را بعيد می دانم ولی تلاش می‌کنيم به نيم درصد برسد.
سياست خارجی جزو اولويت های دولت بود و اعلام کرده بود. البته اين بدان معنا نبود که سياست های فرهنگی و داخلی و ... اهميتش کمتر است. بلکه به خاطر مشکلی که کشور بدان مواجه بود اين برای دولت مهم بود. در سطح جهانی متاسفانه دشمنان يک ايران هراسی را به وجود آورده بودند.

خودکفايی تا واردات ۷ ميليون تن گندم
از سال ۱۳۷۹ تا سال ۱۳۸۳، هر سالی در بحث گندم، خريد ما از کشاورز داخلی ۱ ميليون تن اضافه شد. به طور طبيعی خريدمان از خارج کم شد. تا سال ۱۳۸۳ در گندم خودکفا شديم. در اين سال بيش از ۱۱ ميليون تن خريد از کشاورزانمان بود و نيازی به خارج نداشتيم. از سال ۱۳۸۴ به بعد هر سال خريد داخليمان ۱ ميليون تن کم شده و خريدمان از خارج ۱ ميليون تن اضافه شده تا جايی که امسال ناچاريم بيش از ۷ ميليون تن خريداری کنيم. ۷.۲ ميليون تن. وقتی داريم با چند قدرت غربی دنيا مبارزه می کنيم بايد خود را آماده کنيم. متاسفانه عمل ما با شعار ما در دولت گذشته سازگار نبود. ما در دولت گذشته شغل ايجاد کرديم اما برای چينی ها و کره شمالی نه برای مدم خودمان.

تشکر از ظريف و وزرا
من اينجا از دکتر ظريف و همه وزرا و مسئولان تشکر و سپاسگزاری می کنم. انصافا تلاش مجدانه ای کردند. حالا همه وزرا گزارش خواهند داد. در سياست خارجی قدم های بسيار خوبی برداشته شد.

کليد دست مردم است
همه جا کليد دست مردم بوده. حضور و حمايت مردم، اصلا اين مردم دنيايی از شور هستند. من بعنوان عضو کوچکی از مردم احساس کوچکی می کنم در برابر عظمت و فداکاری مردم. ايستادگی مردم باعث شد اين قفل باز شود. اگر حماسه سياسی مردم که تاکيد مقام معظم رهبری بود و آن تدبير رهبری و حضور مردم در کنار صندوق آرا نبود، ما کليد داشتيم؟ کليد حضور و حمايت مردم است. البته دولت هم به عنوان خادم مردم تلاش می کند.

عده ای هيزم می آورند
هرچه بخواهيم به دست بياوريم از وحدت و انسجام داخلی می توانيم به دست آوريم. با تفرقه و اختلاف نمی‌شود. برخی وقت ها آتش دارد خاموش می شود عده ای هيزم می آورند. بعضی انگار از شعله آتش خوششان می آيد. با انسجام می توانيم از پله های پيشرفت بالا رفته و به بام برسيم. در هسته ای اگر پيشرفت داريم به خاطر هدايت مقام معظم رهبری و حمايت مردم و حضور مردم است. البته کارشناسان و ديپلمات های ما هم سهم دارد و تلاش می کند.

اولين قفل هسته ای باز شد
من در بحث هسته ای به مردم اطمينان می دهم که اولين قفل باز شده است. ما پايه ساختمان تحريم را لرزانديم. هيچ شک نکنند مردم. اينکه برخی شعار می دهند در دنيا به خاطر اين است که چاره ای ندارند و بايد صورتشان را سرخ نگهدارند. با اين توافق سيستم بانکی متحول می شود. در اين توافق امده تحريم جديدی اعمال نميشود. اين يعنی مهار و محدود کردن تحريم.خيلی ها تلاش ميکردند ايران منزوی باشد ولی امروز دشمنان ما منزوی است و ايران از هميشه در صحنه بين المللی فعال تر است.
با فضايی که در نيويورک ايجاد شد ديديم. وزير خارجه ايتاليا گفت فضای دنيا به سمت رقابت برای تعامل با ايران است. ۱۰-۱۵ متقاضی ملاقات با ايران در نيويورک باقی ماندند چون وقت نبود.حسن روحانی کسی نيست. نماينده ملت ايران مهم است. فرد منتخب ملت ايران برايشان مهم بود. اين انتخابات دنيا را تکان داد.

غنی سازی ادامه می يابد
در بحث هسته ای می خواهم به مردم اطمينان دهم که اصول مدنظر مردم و حقوق مردم و چارچوبی که مقام معظم رهبری ترسيم کردند، اين اصول تا پايان مورد مراعات خواهد بود. يعنی در کشور حق هسته‌ای ما با قدرت بيشتر و شفافيت بيشتر عملياتی و اجرايی خواهد شد. حتی بخش غنی سازی که يک بخشی از حقوق ماست ادامه خواهد يافت و هيچوقت غنی سازی متوقف نخواهد شد. اين خط قرمز ماست. غنی سازی حق روشن ماست حال هر کس ميخواهد خوشش بيايد و يا نيايد. برخی NPT را جوری تفسير می‌کنند. اينها حقوقدان هم نيستند جوری تفسير می کنند که از يک سرهنگ بيشتر برميآيد تا حقوقدان.

منشور حقوق شهروندی روی «سايت»
من آن منشور حقوق شهروندی را که به ملت عزيزمان قول داده بودم، امشب پيش نويسش روی سايت قرار گرفت تا مردم و نخبگان نظر دهند. اين پيش نويس اوليه را بخش حقوقی تامين کرده است و من گفتم در اختيار مردم قرار دهيد تا نظرشان را بدهند. بخصوص حقوقدانان و صاحبان انديشه.اولين قدم اين است که به حقوق يکديگر احترام بگذاريم.

آرامش فراگير
يکی از نکات مثبتی که حس ميکنم بوده است، اين است که يک آرامشی بوجود آمده. نه فقط در سکه و دلار و مسکن. اصلا در جامعه و دانشگاه و بازار و مدارس و ورزش احساس آرامش است.در ورزش که ما کاری نکرديم، واليبال و فوتبال ساحلی و فوتبال و ... همه جا شور هست و جوانان پيروزی می‌آفرينند. حال يک عده‌ای می گويند روحانی مچکريم(خنده) همه بايد از ملت عزيزمان متشکر باشيم. ما کار زيادی نکرديم در اين ۱۰۰ روز. بخصوص وزير ورزش که آخری بود و توانستيم از کوچه پرپيچ‌وخم پارلمان عبور دهيم به هرحال.
ما با قوای ديگر بايد دست به دست هم دهيم. هم مجلس و هم قوه قضائيه به ما لطف دارند. يکی از افتخارات ما اين است که در اين دولت يک آرامشی در روابط قوا ايجاد شد. قبلش رفتند تا مرز شکايت از هم در دادگاه. و مردم ما واقعا از اختلاف رنج می برند. از اختلاف سودی نمی برند. البته اين انسجام و وحدت يک عاملش اين است که رهبری مقتدر داريم و همه قوا به رهبری احترام می‌گذارند. رهبری هماهنگ کننده قواست اما الحمدلله بين قوا امروز تعامل سازنده است. قبل از دنيا بايد تعامل سازنده با خودمان داشته باشيم.

رفتار متفاوت صدا و سيما با دولت
هميشه از رسانه ملی متشکر بوديم اما الان رسانه ملی رفتارش با دولت ما، مثل رفتار با دولت های قبلی در ماه‌های آخر است. اين البته حق رسانه ملی و ساير رسانه هاست. نقد اتفاقا به نفع ماست. ما مگر معصوميم و خطا نمی کنيم؟ نقد اگر سازنده باشد به نفع همه ماست.از نقد رسانه ملی استقبال می کنيم. همه بايد آستانه تحمل مان را بالا ببريم.

همسايگان نگران نباشند
در توافق اخير هم کل منطقه احساس آرامش و اميد می‌کند. کشورهای عربی هم حالا بايد همه خوشحال باشند. من فکر نميکنم توافق ژنو... ما برای دوستان و همسايگانمان پيام داديم. به ضرر هيچ يک از همسايگانمان نيست. برخی فکر ميکنند ايران به دنبال ساخت بمب نيست. ايران هيچوقت دنبال ساخت سلاح های کشتار جمعی و بخصوص سلاح هسته‌ای نبوده. هدف ما پيشرفت و توسعه است.

هجوم مردم به بازار سرمايه
مقام معظم رهبری امسال را سال حماسه سياسی و اقتصادی لقب دادند. تا الان همه در فضای حماسه سياسی بوديم. حالا سياست داخلی يا خارجی. در اقتصادی هم حرکت هايی شروع شده اما حماسه از امروز به بعد بايد شروع شود چراکه فضا مناسب تر شده است. ديروز اگر فضا اين بود که فردا و پس فردا تحريم های جديد می شود، طبق توافق تحريم جديد نخواهد بود. اگر فضا اين بود که در سرمايه گذاری ها و اشتغال معلوم نيست چه خواهد شد، آينده روشنتر شده هم اکنون. خواهيد ديد توافق با کشورهای خارجی و سرمايه گذاری ها بيشتر خواهد شد. اينکه شما می بينيد در همين چند روز سقف می بندند و هجوم می آورند بخصوص در پتروشيمی و ماشين سازی که تحريم برداشته شده است. مردم دارند به سمت بازار سرمايه می آيند. اين هجوم فرصتی برايمان ايجاد ميکند. همه تلاشمان اين است که فضای کسب و کار را بيش از پيش بهبود ببخشيم. من بسيار به آينده کشور اميدوارم.

چرخش همزمان سانتريفيوژها و اقتصاد
قول داده بوديم در کنار چرخيدن سانتريفيوژ، اقتصاد هم بچرخد و زندگی مردم هم بهتر شود که الحمدلله به اين هدف رسيديم. در همه زمينه ها انشاءالله شاهد رونق خواهيم بود.

فرهنگ دولتی نمی خواهيم
فرهنگ مظلوم است و سوالش هم افتاد آخر(خنده). فرهنگ دولتی نمی‌خواهيم اما دولت فرهنگی را قطعا می‌خواهيم. سياست دولت اين است که مداخلاتش را در امر فرهنگ به حداقل ممکن برساند. البته برخی جاها مثل آموزش و پرورش و ارشاد و ... دولت حضور دارد و وظايفی طبق قانون اساسی برعهده دارد اما در جايی که دخالت دولت ضروری نباشد حتما خودش را کنار می‌کشد.

ممنوع القلم ها را سريع القلم کرديم
صاحبان فرهنگ در کشور فرهيختگان و بزرگان ما هستند. خيلی به آنها بی اعتمادی بعضی ها در بعضی مقاطع انجام دادند. به فيلمسازان و نويسندگان بايد اعتماد کنيم. در همين ۱۰۰ روز خيلی کتابها که ممنوع شده بود، آزاد کرديم. برخی ها که ممنوع القلم شده بودند تبديل کرديم به سريع‌القلم.(خنده) خيلی مقررات دست و پاگير را هم در بخش فرهنگ و هم در اقتصاد داريم روانسازی می‌کنيم.

زدودن فضای امنيتی از فرهنگ
بايد فضای امنيتی را از فرهنگ کنار بزنيم. دولت نظرش اين است که هيچ فيلتری بهتر از افکار عمومی مردم نيست. فيلم خوب و هنر خوب. وقتی فيلمی ساختند که مردم نرفتند ببينند و بی اعتنا شدند، آنها فکر خود را می کنند. من نميگويم در بحث فرهنگی نبايد قانون داشته باشيم، اتفاقا بايد قانون شفاف داشته باشيم اما مداخلات دولت بايد به حداقل برسد. بايد به انجمن های فرهنگی و صنفی اعتماد کنيم. خود آنها صلاحيتشان از کارمندان دولت که بخواهند دخالت کنند بيشتر است. البته بايد با هم تعامل کنيم. بايد فضای مناسب برايشان ايجاد کنيم.

آشتی دولت با کارشناسان و دانشجويان
اين دولت خلاصه دنبال آشتی است با همه. دولت در گذشته با کارشناسان فاصله گرفته بوديد. ديديد در سازمان مديريت قفل شد. ميخواهيم درش را باز کنيم. امروز می بينيد که دولت با فضای فرهنگی آشتی کرده. دولت می‌خواهد با دانشجويان هم آشتی کند. ما يک فضای رقابتی خوب در فرهنگ بايد ايجاد کنيم. مردم ما خواهان کالای خوب فرهنگی هستند. مگر می شود مردم کالای خوب نخواهند؟ غذای روح است.نه اينکه به بخش فرهنگ کمک نکنيم، بلکه مداخله نمی خواهيم بکنيم.
فضای امنيتی خيلی کمتر شده اما يک سری مسائل هست که زمان لازم خود را می طلبد. همين انسجام و وحدت و نزديک شدن جناح ها و تشکل ها، در عين رقابت و اختلاف نظر. همه بايد کمک کنيم. هدف اين باشد که دلها از کينه ها شسته شود.

اديان و اقوام احساس آزادی بيشتری می‌کنند
الان احساسم اين است که مذاهب و اديان و اقوام مختلف احساس آزادی بيشتری می‌کنند. هم روانی است اين احساس و هم دولت واقعا مصمم است نسبت به اقوام و مذاهب و اديان. اين داستان حقوق شهروندی يک هدف بزرگش همين است. همه شهروندان ايرانی، هرکه تبعه اين کشور است، حتی در خارج بايد از حقوق شهروندی برخوردار شود. برای اينکه ايرانی‌ها همه بايد احساس کنند زير يک چتر واحد هويت ايرانی و فرهنگ بلند ايرانی دارند زندگی می‌کنند. همه افتخارکنند به اين هويت و فرهنگ ايرانی.

مردم؛ مچکرم
از لحاظ نيروی انسانی و دانشمندان و فرهيختگان بسيار غنی هستيم و هسته‌ای فقط گوشه‌ای از آن است. مردم ما حتما آن صبح را خواهند آفريد. اليس صبح بقريب. مردم در سايت‌ها به بيان زيباشان گفتند روحانی مچکريم. من امشب می‌خواهم بگويم، مردم من از همه شما مچکرم.