نعره ها در تهران حرف های در گوشی در مسقط، مجتبی واحدی

مجموعه حرف های در گوشی در مسقط، عربده کشی ها توسط سران قوای قضائیه و مقننه در تهران، دیدار های تشریفاتی خانم اشتون با چند بانوی رنج دیده در تهران و نیز سینه چاک دادن های ولایتمداران غیرت زده، موجب رضایت همه طرف های درگیر است و چه چیزبرای همه طرف ها، بهتر از این؟

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

در اوج غیرت نمایی بخشی از حکومت در تهران، حسن روحانی در سومین سفر خارجی خود پس از استقرار در جایگاه ریاست جمهوری، وارد مسقط پایتخت عمان شد. کسانی که با کشورهای منطقه آشنا هستند می دانند از لحاظ توسعه اقتصادی و توان آن برای کمک به اقتصاد رو به زوال ایران، عمان در رتبه ای نه چندان قابل توجه قرار دارد. اما نقش و جایگاه آن کشور در واسطه گری به خصوص میان جمهوری اسلامی و امریکا، همواره نام عمان را در میان کشورهای منطقه، برجسته نموده ومی نماید . عمان تنها کشوری است که در همه سالهای گذشته روابط بسیار نزدیک با جمهوری اسلامی داشته است. این روابط، نه با رفتن هاشمی رفسنجانی و آمدن خاتمی، تضعیف شد نه با تصرف جایگاه ریاست جمهوری توسط احمدی نژاد و نه با آمدن حسن روحانی . چند ماه قبل، منابع خارجی، ازملاقات های سری میان نمایندگانی از سوی عالی ترین مقامات نظام جمهوری اسلامی و فرستادگانی از سوی امریکا با واسطه گری عمان پرده برداشتند. همین افشاگری، موجب شد تا باورها در خصوص دو گانه "مذاکرات هسته ای - انتخابات ریاست جمهوری " و تأثیرپذیری یا تأثیرگذاری آن دو بر یکدیگر، دچار تغییرات اساسی شود.

اکنون و هم زمان با پایان سفر کاترین اشتون به ایران، بار دیگر پرده ای از روابط ویژه جمهوری اسلامی با عمان رخ می نماید. اشتون اگر چه روابط خارجی اتحادیه اروپا را هدایت می کند اما ارتباط او با ایران، به نمایندگی از گروه جهانی مذاکره کننده هسته ای است که امریکا هم یکی از آنهاست. در چنین شرایطی، حملات رؤسای دو قوه حکومتی - برادران لاریجانی - به خانم اشتون، اگر واقعی باشد فقط مقابله با اروپا نیست بلکه مخاطبانی در امریکا هم خواهد داشت. اما آیا حملات و اعتراضات به اشتون، واقعی است؟ به باور نگارنده، اینگونه نیست . برای این ادعا، دودلیل دارم . نخست آنکه دیدار کاترین اشتون با برخی فعالان حقوق زنان که جیغ بنفش اقتدار گرایان را بر انگیخت در میانه سفر او به ایران انجام شد.اما تا زمانی که اشتون ایران را ترک نکرد اعتراضی در این خصوص صورت نگرفت. این اعتراضات می توانست بر اهداف واقعی سفر و انتظاراتی که سران نظام از آن داشتند اثر منفی بگذارد. مسئولان عالیرتبه جمهوری اسلامی می دانستند اگر اشتون در جریان سفر خود به ایران، نمایشی از فعالیت حقوق بشری نداشته باشد در بازگشت از این سفر با پرسش های آزار دهنده ازسوی رسانه های آزاد مواجه خواهد شد. لذا در جریان سفر، نه تنها مانعی برای دیدارهای اشتون ایجاد نکردند بلکه تا زمانی که او در ایران بود از اعتراض رسمی به او خودداری نمودند .دلیل دوم، ادامه آشکار تلاش مجموعه حاکمیت برای بهبود روابط با امریکا و غرب است که سفر روحانی به عمان، قطعاً هدفی جز این ندارد. همانگونه که در بالا اشاره شد کشور عمان به خودی خود، از اهمیت ویژه ای در منطقه برخوردار نیست . به طوری که اگر قرار بر اولویت بندی کشورها بر اساس اهمیت اقتصادی و سیاسی برای انتخاب به عنوان مقصد یکی از نخستین سفرهای خارجی رئیس جمهور اسلامی بود عمان در لیست اولویت ها قرار نمی گرفت. در چنین شرایطی با اطمینان می توان گفت سران جمهوری اسلامی در هیچ سطحی، اقدامی انجام نخواهند داد که تلاش ها برای بهبود روابط باغرب به ویژه امریکا را دچار خدشه نماید. پس با اندکی تأمل می توان تشخیص داد برخی سخنان اخیر رهبر و داد وفریاد های مصنوعی دو یار نزدیک او - برادران لاریجانی - چیزی جز سرگرم سازی برخی چماقداران تربیت شده رهبر و سرپوش گذاشتن بر ضعف مفرط جمهوری اسلامی در عرصه بین المللی نیست.

جمهوری اسلامی از این شانس برخوردار است که طرف های مذاکره آن، از واقع گرایی برخوردارند وشرایط داخلی رهبر و عوامل او را درک می کنند. از سوی دیگر، شرایط جهانی نیز مدارای موقت با نظام های ماجراجو همچون جمهوری اسلامی برای کاهش دردسرآفرینی های آنها را اجتناب ناپذیر نموده است . به عبارت دیگر، همانطور که "ترس از بحران اقتصادی و سقوط "، سران جمهوری اسلامی را به کوتاه آمدن در موضوع هسته ای وادار کرد نگرانی از بحران سازی و ماجراجویی در منطقه و جهان توسط جمهوری اسلامی و عوامل منطقه ای آن، سیاستمداران معتدل جهان را قانع نموده که در برابر برخی درشتگویی های سران نظام که عمدتاً مصرف داخلی دارد مدارا نشان دهند. در مقابل، مقامات جمهوری اسلامی هم برای برخی اقدامات خانم اشتون مانعی ایجاد نکردند زیرا باور کرده بودند این اقدامات ، بیش از آنکه معطوف به نتیجه ای خاص باشد دارای مصرف تبلیغاتی و به منظور پیشگیری از اعتراضات احتمالی توسط رسانه های جهانی و سیاستمداران مستقل است در واقع، طرف های مذاکره جمهوری اسلامی پذیرفته اند به جای ماجراجویی های عملی نظام ولایت فقیه، ماجراجویی های کلامی سران نظام را تحمل نمایند. آنها در این روزها به جای آنکه عربده های بی ادبانه برادران لاریجانی در تهران را معیار تنظیم روابط خود با جمهوری اسلامی قرار دهند به حرف های در گوشی حسن روحانی در مسقط، دل می سپارند. تندروهای ظاهراً بی ترمز هم که مشغول انتقام گیری از سفارت اتریش هستند فرصت پیدا نخواهند کرد روحانی را برای سفر به پایگاه دلالی امریکا در منطقه، مورد پرسش قرار دهند. در سوی دیگر ماجرا، سران نظام جمهوری اسلامی به جای آنکه ملاقات خانم اشتون با چند فعال حقوق بشر را معیار واکنش حقیقی خود قرار دهند به انگیزه اصلی او برای حفظ روابط با یک رژیم ماجرا جو می اندیشند؛ انگیزه ای که حتی برگرفتن حجاب را نیز برای او قابل تحمل نمود.

مجموعه حرف های در گوشی در مسقط، عربده کشی ها توسط سران قوای قضائیه و مقننه در تهران، دیدار های تشریفاتی خانم اشتون با چند بانوی رنج دیده در تهران و نیز سینه چاک دادن های ولایتمداران غیرت زده، موجب رضایت همه طرف های درگیر است و چه چیزبرای همه طرف ها، بهتر از این؟

منبع: مرکز دموکراسی برای ایران