قدرتنمایی پوتین در کریمه

رئیس جمهوری روسیه برای شرکت در مراسم سالگرد پیروزی در جنگ جهانی دوم به شبه جزیره کریمه سفر کرده است. این نخستین سفر آقای پوتین به کریمه از زمان تجزیه این سرزمین از اوکراین و انضمام آن به خاک روسیه است

روز جمعه، ۱۹ اردیبهشت (۹ مه)، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، پس از حضور در مراسم رژه در مسکو که به مناسبت سالگرد شکست آلمان برگزار شده بود، برای حضور در مراسم مشابه در بندر سواستیوپل عازم کریمه شد. مقر ناوگان دریای سیاه نیروی دریایی روسیه در این بندر واقع است و روابط عمومی دفتر رئیس جمهوری روسیه گفته است که آقای پوتین "در مراسم رژه با شکوه" ناوگان دریایی مستقر در بندر حضور خواهد یافت.

این نخستین سفر آقای پوتین به کریمه از زمان تجزیه این سرزمین از اوکراین و انضمام آن به خاک روسیه است و در حالی انجام می شود که جدایی طلبان طرفدار روسیه در بخش هایی از خاک اوکراین از تصمیم به برگزاری همه پرسی الحاق به خاک روسیه سخن گفته اند.

در ماه مارس سال جاری، با تصویب پارلمان محلی جمهوری خودگردان کریمه، که اکثر ساکنان آن را روس تباران تشکیل می دهند، همه پرسی الحاق به روسیه برگزار شد و چند روز بعد، رئیس جمهوری روسیه "معاهده" انضمام این بخش از خاک اوکراین به روسیه را امضا کرد.

از زمان فروپاشی شوروی سابق و استقلال اوکراین، واحدهای نیروی دریایی روسیه و اوکراین به طور مشترک از امکانات بندری سواستپیول استفاده می‌کردند، اما با الحاق کریمه به روسیه، نیروهای اوکراینی از این شبه جزیره اخراج شدند. گفته می شود مراسم سالگرد پیروزی در سواستیپول شامل پرواز نمایشی هواپیماهای نیروی هوایی و رژه شناورهای ناوگان روسی مستقر در این بندر باشد.

به گفته ناظران، سفر احتمالی آقای پوتین به کریمه قطعا باعث اعتراض شدید دولت اوکراین و ابراز ناخرسندی کشورهای غربی می‌شود که آن را اقدامی تحریک آمیز تلقی خواهند کرد.

پیشتر، آقای پوئین همراه با دمیتری مدودف، نخست وزیر و مقامات ارشد دولتی و نظامی روسیه، ناظر رژه نظامی سالگرد "پیروزی در جنگ میهنی" در مسکو بود.
آقای پوتین در سخنانی در این مراسم گفت که سالگرد پیروزی "زمانی است که نیروی سرشار وطن پرستی غلبه می‌یابد، وقتی که همه ما از نزدیک احساس می‌کنیم که وفاداری به سرزمین مادری چه معنایی دارد و این روز یادآور اهمیت دفاع از منافع حیاتی میهن است." رئیس جمهوری روسیه همچنین اظهار داشت که "اراده آهنین خلق‌های شوروی" اروپائیان را از بردگی نجات داد.

از پایان جنگ دوم جهانی، هرساله مراسم پیروزی بر آلمان در شوروی سابق و پس از فروپاشی آن، در روسیه و برخی دیگر از جمهوری‌های شوروی سابق برگزار می‌شود اما به گزارش خبرنگاران، در مقایسه با چند سال اخیر، مراسم مسکو امسال مفصل‌تر بود و نزدیک به یک ساعت، یعنی حدود یک ربع ساعت بیش از سال گذشته به طول انجامید.

در مراسم رژه روز جمعه در مسکو، حدود یازده هزار تن از نفرات ارتش روسیه شرکت داشتند و تجهیزات و تسلیحات نظامی این کشور در برابر چند هزار تن از مدعوین، از جمله نظامیان سابق و خانواده‌های آنان، به نمایش گذاشته شد.
در روز جمعه، مراسم مشابهی به مناسبت "پیروزی در جنگ" در کیف، پایتخت اوکراین برگزار شد هر چند مقامات دولت انتقالی از بیم بهانه‌جویی روسیه، این مراسم را به طور مختصر برگزار کردند. پیشتر، اولکساندر تورچینف، رئیس جمهوری موقت اوکراین، اعلام کرده بود که به منظور حفظ آرامش، پاسگاه‌های ایست و بازرسی در مسیرهای های منتهی به پایتخت ایجاد شده زیرا "دولت انتظار دارد افرادی به اقدامات تحریک آمیز دست بزنند."

ظاهرا اشاره رئیس جمهوری اوکراین به احتمال اقدامات خشونت آمیز علیه طرفداران روسیه بوده با این هدف که مقامات روسیه آن را نشانه ناتوانی دولت مرکزی در حفاظت از روس‌تباران توصیف کرده و به بهانه آن، سیاست تجزیه اوکراین را موجه بدانند. مقامات اوکراینی در مواردی، بروز خشونت را به ماموران یا افراد تحت فرمان ارتش و نهادهای امنیتی روسیه نسبت داده‌اند.
مراسم "سالگرد پیروزی" به یادبود امضای قرارداد تسلیم نیروهای آلمانی به نیروهای روسی و پایان جنگ در جبهه شرق اروپا برگزار می‌شود. اگرچه تسلیم نیروهای آلمانی در جبهه غرب در روز ۷ مه سال ۱۹۴۵ (موسوم به روز پیروزی جنگ اروپا) صورت گرفت و عملا به جنگ در اروپا پایان داد، اما دولت شوروی زمان امضای قرارداد تسلیم نیروهای آلمانی در جبهه شرق در روز ۹ ماه مه را روز پیروزی در "جنگ بزرگ میهنی" و نجات اروپا از یوغ نازیسم اعلام داشت و از سال ۱۹۴۶ به بعد، هر ساله مراسمی را به این مناسبت برگزار می‌کرد. از زمان فروپاشی شوروی، مشابه این مراسم توسط دولت روسیه نیز برگزار شده است.

دوستی آلمان و شوروی به آلمان فرصت داد قوای خود را در غرب متمرکز کند
دولت شوروی در اوت سال ۱۹۳۹ معاهده عدم تجاوز متقابل را با دولت آلمان نازی امضا کرد که از جمله شامل تقسیم بخش‌هایی از اروپا به حوزه‌های نفوذ دو طرف بود. برخی مورخان غربی گفته‌اند که امضای این معاهده به آلمان نازی امکان آن را داد تا بدون نگرانی از امنیت در مرزهای شرقی، توان نظامی خود را بر جنگ در جبهه اروپای غربی متمرکز کند که به تصرف بسیاری از کشورهای این منطقه منجر شد.

علیرغم این معاهده، در ژوئن سال ۱۹۴۱، نیروهای آلمانی مرزهای شوروی را هدف حمله قرار دادند و تا عمق خاک آن کشور پیشروی کردند اما پس از دو سال، به خاطر مقاومت مردم و نیروهای نظامی و همچنین سرمای شدید و شرایط نامساعد، ناگزیر به عقب نشینی شدند. حمله به خاک شوروی باعث پیوستن شوروی به جبهه "متفقین" علیه آلمان شد.

از میان کشورهای درگیر در جنگ، بیشترین تلفات انسانی در جریان جنگ دوم بر اتحاد شوروی وارد آمد. در میان جمهوری‌های شوروی نیز، از لحاظ نسبت تلفات به کل جمعیت، دو جمهوری بلاروس و اوکراین سنگین‌ترین تلفات را متحمل شدند. به همین دلیل، از زمان استقلال اوکراین، سالگرد پیروزی در جنگ با مراسمی مفصل در این کشور هم برگزار شده و در یکی از سال‌های قبل، رئیس جمهوری روسیه همراه با رئیس جمهوری وقت اوکراین در مراسمی به این مناسبت در بندر سواستیپول شرکت کردند.