ولايتی: شيوه تيم قبلی مذاکره کننده را قبول ندارم

مشاور رهبر جمهوری اسلامی در امور بين الملل با بيان اينکه شيوه تيم قبلی مذاکره کننده را قبول ندارم، گفت: شيوه تيم فعلی مذاکره کننده هسته ای حکايت از تجربه آنها در مذاکرات دارد و جمهوری اسلامی ايران هم از کار خود و هم مذاکره کنندگانش مطمئن است.

تهران - ايرنا - دکتر «علی اکبر ولايتی» ديپلمات کهنه کار جمهوری اسلامی ايران که ۱۶ سال تصدی وزارت امور خارجه را برعهده داشته، در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگاران سياسی ايرنا افزود: تيم مذاکره کننده هسته ای از افرادی مجرب و پايبند به منافع و مبانی جمهوری اسلامی ايران تشکيل شده که هر کدام از آنان سابقه طولانی کار ديپلماتيک و مذاکره در صحنه بين المللی دارند و افرادی کارآزموده اند.

وی تصريح کرد: مذاکرات مبانی ای دارد که اصول آن توسط رهبر معظم انقلاب مشخص شده و دوستان مذاکره کننده بايد در اين چارچوب مذاکره کنند.

وی با بيان اينکه چارچوب مذاکره مشخص است و تيم مذاکره کننده در داخل اين چارچوب مذاکره می کنند، گفت: داشتن صبر و حوصله، شنيدن حرف طرف مقابل و بيان موضع کشورمان را از جمله قواعد مذاکره است و ما از مذاکره کنندگان خود مطمئن هستيم.

وی نگرانی برخی منتقدين به شيوه کار تيم فعلی مذاکره کننده را به نفع مذاکره کنندگان دانست و اظهارداشت: در داخل کشور هر کسی آزاد است و می تواند عقيده خود را بيان کند و اين را به حساب دشمنی آن ها نبايد قلمداد کرد اما هر کاری روش و چارچوب مشخصی دارد، چون مبانی اصلی آن جزو اختيارات مقام معظم رهبری است و مادامی که اين کار تحت نظارت مقام معظم رهبری انجام می شود، ما نگرانی نداريم.

ولايتی که پس از انتخاب حجت الاسلام والمسلمين حسن روحانی از سوی مردم به رياست جمهوری، جايگزين وی در مرکز تحقيقات استراتژيک شده است، درباره دليل افزايش ديدارهای خود با مقامات خارجی گفت: نوعا شخصيت ها و مقامات خارجی از ما درخواست ملاقات می کنند و می خواهند با شرح بيشتری مبانی ديپلماسی جمهوری اسلامی ايران را بشنوند که اين اقدام وسيله ای برای تبيين بيشتر مبانی و مواضع جمهوری اسلامی ايران است.

مشروح گفت و گوی اختصاصی ايرنا با دکتر علی اکبر ولايتی مشاور اموربين الملل رهبر معظم انقلاب و رييس مرکز تحقيقات استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام بدين شرح است:

***ايرنا: در آستانه دور جديد مذاکرات ايران و ۱+۵ در وين برای تهيه پيش نويس توافق جامع هستيم اما هر روز انتقادات عليه تيم مذاکره کننده هسته ای و ديپلماسی دولت تدبير و اميد شدت می گيرد؛ اقليت مخالف دولت يازدهم، يک روز با ساخت فيلم «من روحانی هستم » و روزی با برگزاری همايش «دلواپسيم» درباره توافق ژنو و هجمه به اعضای تيم مذاکره کننده، مرزهای نقد را در می نوردند و مخالفت خود را از طرق مختلف نشان می دهند، شما به عنوان کسی که سال ها وزير امورخارجه بوده ايد، نظرتان درباره اين مخالفت ها چيست؟

+++ ولايتی: جمهوری اسلامی ايران طرفدار مذاکره و ادامه مذاکره است و اين جزو سياست های قطعی جمهوری اسلامی ايران است که مذاکره بايد ادامه پيدا کند. تيم مذاکره کننده نيز از افرادی تشکيل شده که سابقه طولانی کار ديپلماتيک و بين المللی دارند. همه اعضای تيم مذاکره کننده همکاران من در زمان حضورم در وزارت امورخارجه بودند و من همه آن ها را می شناسم.

همه اين ها سابقه و تجربه طولانی در کار مذاکره به خصوص در صحنه بين المللی دارند و افرادی کارآزموده اند.اين افراد تا زمانی که در چارچوب اصول ترسيم شده از سوی مقام معظم رهبری حرکت کنند مورد حمايت خواهند بود.

نکته ديگر اين است که مذاکرات مبانی دارد که اصول آن توسط رهبر معظم انقلاب مشخص شده و دوستان مذاکره کننده بايد در اين چارچوب مذاکره کنند؛ چارچوب مذاکره مشخص است و تيم مذاکره کننده در داخل اين چارچوب مذاکره می کنند و مادامی که مذاکره کنندگان در همين مسير هستند نبايد مذاکره کنندگان تضعيف شوند.

** مذاکره قواعد خاص خود را دارد

***ايرنا: با توجه به اينکه در مناظره های دهمين دوره انتخابات رياست جمهوری منتقد شيوه مذاکره يکی ديگر از نامزدها بوديد، چشم انداز مذاکرات کنونی را چطور ارزيابی می کنيد؟

+++ولايتی: من شيوه گذشته مذاکره را قبول نداشتم؛ مذاکره قواعد خاص خود را دارد و بايد در مذاکره حوصله لازم را بکار برد و حرف طرف مقابل را شنيد و حرف حق خودمان را بايد بزنيم.ادامه دادن مذاکره و صبر و حوصله نشان دادن به معنای آن نيست که انسان از چارچوب و خط تعيين شده خارج شود. به هر حال من آن شيوه مذاکره را قبول نداشتم.

روشی که اکنون مذاکره کنندگان ما دنبال می کنند، شيوه ای است که حکايت از تجربه اين ها در مذاکره می کند و برای مذاکره بايد افراد مجرب و با تجربه را بکارگرفت. تا آنجايی که مربوط به کار جمهوری اسلامی ايران می شود ما هم از کار خود و هم از مذاکره کنندگان مطمئن هستيم و اينکه طرف مقابل چه می کند ،ممکن است صد درصد برای ما قابل پيش بينی نباشد چون بعضی طرف های مقابل مثل وزير خارجه آمريکا روش های نامطلوب دارند. بعنوان مثال وزير خارجه آمريکا بعد از يکی از مذاکرات به محض پايان آن شروع به حرف زدن عليه ايران کرد.به نظرم، اين وزيرخارجه آنقدر اعتماد به نفس ندارد که آنچه را در پشت ميز مذاکره بيان می کنند در عموم نيز بيان کند، ظاهرا برای راضی کردن صهيونيست ها و لابی آنها در داخل آمريکا و بعضی ديگر از منتقدين نوع برخوردشان برخوردی منافقانه است؛ يعنی پشت ميز مذاکره يک چيز می گويند اما وقتی بيرون می روند چيز ديگری.

البته اين ها در مذاکره تعيين کننده نيست، در مذاکره آنچه تعيين کننده است عزم طرفين است که جمهوری اسلامی ايران با عزم راسخ به پشت ميز مذاکره می رود؛ عزم راسخی که حاکی از اين است که ما از حق خودمان که استفاده صلح آميز از انرژی هسته ای است، به هيچ وجه صرف نظر نمی کنيم و حتی حاضر به تقليل آن نيز نيستيم .

ما بايد بتوانيم از انرژی هسته ای در جهت صلح آميز به صورت عملی استفاده کنيم و غنی سازی در حد معمول برای سوخت راکتورهای هسته ای که توليد برق می کنند، داشته باشيم.

ما برای آب شيرين کن هايی که در کنار خليج فارس و دريای عمان لازم داريم و نيز برای رفع علاج کم آبی در جنوب ايران، حتما بايد از آب شيرين کن استفاده کنيم که بهترين شکل آب شيرين کن، استفاده از راکتور هسته ای است.

انرژی هسته ای يک انرژی پاک است که همه دنيا به دنبال آن هستند؛ آنها می دانند که ما نمی خواهيم سلاح هسته ای درست کنيم چرا که اين امر از سوی مقام معظم رهبری تحريم شده و در اين زمينه فتوا داده اند. علت اينکه با ما مخالفت می کنند اين است که می خواهند توليد مواد غنی سازی شده در حد راکتورهای توليد کننده انرژی فقط در انحصار آن ها باشد و با هر شرايطی که می خواهند در اختيار کشورهای ديگر بگذارند و اگر ايران بخواهد اين کار را کند معنی آن اين است که از حوزه انحصاری آن ها خارج می شود و آن ها با اين مخالف هستند و جمهوری اسلامی ايران هم به هيچ وجه حاضر نيست که از اين حق خود بگذرد.

ايران از اوايل دهه ۶۰ به دنبال اين امر بوده و هرگز از حقوق خود صرف نظر نمی کند. الان نيز شرايط دنيا طوری نيست که آمريکايی ها و بعضی از متحدانشان بخواهند به زورگويی قبلی خود و تحريم ها ادامه دهند چون همه اعضای ۱+۵ مانند يکديگر فکر نمی کنند.می بينيم به محض اينکه مقداری فضا تغيير کرده است، از کشورهای غربی و غير غربی به ايران آمده اند و هيات های سياسی و اقتصادی و غيره آنان به دنبال مذاکره با طرف های ايرانی برای برقراری ارتباطات اقتصادی هستند و اين خيلی مشهود است و منحصر به يک يا دو کشور نيست و بنده نيز در ماه های گذشته با ده ها هيات خارجی از کشورهای مختلف در زمينه های سياسی، اقتصادی، فرهنگی، علمی و .... ديدار داشتم. اين امر نشان می دهد د برای آن هايی که می خواهند عليه ايران سخت گيری کنند و به ناحق تحريم ها را ادامه دهند، ديگر فضا مثل سابق نيست.

**نبايد از اظهار نگرانی برخی نگران باشيد

*** ايرنا: شما بيان فرموديد تيم مذاکره کننده و شيوه کار تا زمانی که در چارچوب اصول تعيين شده مقام معظم رهبری باشد مورد تاييد است اما در حال حاضر عده ای در داخل ابراز نگرانی می کنند و می گويند ما دلواپس هستيم. پاسخ شما به آنان چيست؟

+++ ولايتی : اينکه عده ای ممکن است اظهار نگرانی و دلواپسی کنند لزوما به اين معنا نيست که اين افراد خلاف مصالح کشور عمل می کنند؛ بالاخره هر کسی عقيده ای دارد و عقيده اش را بيان می کند . اگر واقعا نگران است می گويد من نگران هستم و اين اشکالی ندارد چرا که در داخل کشور هر کسی آزاد است و می تواند عقيده خود را بيان کند و اين را به حساب دشمنی آن ها نبايد قلمداد کرد ولی هر کاری روش و چارچوب مشخصی دارد، چون تعيين مبانی اصلی مذاکرات جزو اختيارات مقام معظم رهبری است و مادامی که اين کار تحت نظارت مقام معظم رهبری انجام می شود ما نگرانی نداريم برای اينکه مراقبت های کافی از نحوه مذاکرات صورت می گيرد؛ شما هم نبايد نگران باشيد که عده ای ممکن است اظهارنگرانی کنند و اين اشکالی ندارد.حساسيت داخل کشور نشان می دهد که اين موضوع مساله مهمی است.

آن زمان که من مذاکرات صلح مربوط به قطنامه ۵۹۸ را انجام می دادم، افرادی اظهارنگرانی و حساسيت می کردند که مبادا حقوق ايران ناديده گرفته شود و اين ما را مصمم تر می کرد که در مذاکرات جدی تر وارد شويم.

** انتقاد نبايد به تخريب بينجامد

***ايرنا: اينکه موضوعات سياست خارجی به توده مردم و سطح جامعه کشيده شود، را چگونه ارزيابی می کنيد؟

+++ ولايتی: عيبی ندارد، مورد بحث قرار می گيرد. اگر در چارچوب مصالح کشور همه به فکر مصالح کشور هستند چه آنان که يک جور ديگر فکر می کنند و چه آن هايی که حامی دولت هستند، اين ها همه در چارچوب منافع نظام فکر می کنند منتها هرکسی سليقه ای دارد که به نظر من مشکلی نيست و اتفاقا در داخل جمهوری اسلامی ايران هيچ نگرانی از تفرقه و تشتت نداريم چون کارها به صورت منسجم پيش می رود و در داخل کشور همانطور که درباره سياست های داخلی اظهارنظر می کنند درباره سياست های خارجی نيز می توانند اظهارنظر کنند و اين عيبی ندارد اما اين نبايد به تخريب بينجامد، انتقاد حتما بايد انتقاد باشد و ويژگی انتقاد داشته باشد.

** مادام که مذاکره کنندگان در چارچوب اصول حرکت می کنند مورد تاييد رهبری هستند

*** ايرنا: شما خودتان ديپلمات ارشد و با تجربه ای هستيد و بخوبی می دانيد برای رسيدن يک مذاکره به نتيجه، طرفين بايد گام های متوازنی بردارند اما منتقدان مثلا درباره راکتور آب سنگين اراک که طرف غربی به بهانه سياسی می گويد درباره آن نگرانی دارد، معتقدند که بايد ايستادگی کرد و به همين شيوه باقی بماند، در حاليکه سازمان انرژی اتمی درصدد است طراحی اين راکتور را که تا تکميل آن دو سه سال باقی مانده است، به گونه ای انجام دهد که نه تنها اين راکتور آب سنگين باقی بماند، بلکه به بهانه سياسی، پاسخ فنی و علمی بدهند تا به پرونده هسته ای ايران خاتمه داده شود.پاسخ شما به اين انتقادات فنی درباره اراک، فردو و سانتريفيوژها چيست؟

+++ ولايتی: اگر در داخل کشور عده ای اظهار دلواپسی و نگرانی کنند اين می تواند به نفع تيم مذاکره کننده نيز تمام شود زيرا به طرف مقابل می گويد در داخل کشور ما يک چنين حساسيت هايی در بين مردم ما است و افراد و گروه های مختلف ضمن اينکه همه هدف واحد دارند و آن هم حفظ منافع ملی است اما نگران اين هستند که مبادا از حقوق هسته ای ايران چيزی کم شود و اين موضع مذاکره کنندگان را تقويت می کند و ما نبايد نگران باشيم اما در مورد راکتور اراک، تعداد سانتريفيوژها، فردو و موضوع غنی سازی و راديوداروها جمهوری اسلامی ايران سر موضع خودش است. يعنی از اراک و فردو و نيز تعداد سانتريفيوژها و کيفيت آن ها برای اينکه نيازمندی های خود را در رابطه با مواد غنی سازی شده برای مصرف راکتورهايی که در آينده تعداد آن زيادتر خواهد شد، دست برنمی دارد.

در عين حال ايران تمام نظارت های آژانس بين المللی انرژی اتمی را در چارچوب معاهده ان. پی. تی که امضا کرده است، می پذيرد؛ بنابراين اين ها مشخص و مسلم است و دوستان مذاکره کننده نيز می دانند که ايران دست از راکتور آب سنگين اراک برنمی دارد و فردو را رها نمی کند، فردو به عنوان يک جای امن برای کار غنی سازی تعبيه شده است چرا ايران بايد اين جای امن را رها کند؟ رها کنند که آن ها بتوانند آن را از بين ببرند؟ معلوم است که اين کار را نمی کند.

درباره تعداد سانتريفيوژها که ايران نمی خواهد اين سانتريفيوژها به صورت نمادين بگردد بلکه می خواهد توليداتی داشته باشند که اين توليدات به درد ايران بخورد. ما با روس ها سر قضيه نيروگاه اتمی بوشهر قرارداد ۱۰ ساله داريم، بعد از ۱۰ سال بايد خودمان سوخت آن را تامين کنيم و معلوم است که اين راکتور چه مقدار مصرف دارد. علاوه بر اين روس ها پيشنهاد فروش تعداد بيشتری از راکتورها کرده اند. استفاده از انرژی هسته ای به خاطر آلودگی محيط و هم اينکه انرژی فسيلی دير يا زود تمام می شود، در دستور کار درازمدت ما است و ما بايد در اين فاصله از اين فرصت استفاده کنيم تا در حوزه هسته ای نيز در آينده خودکفا باشيم.مادامی که اين مبانی حفظ شود ما هيچ نگرانی نداريم و اگر کسانی اظهارنگرانی می کنند، باز موضع مذاکره کنندگان ما را تقويت می کند.

اصل اين است که مذاکره کنندگان ما در چارچوب اصول، مذاکره می کنند و مادامی که در چارچوب اصول حرکت می کنند مورد تاييد مقام معظم رهبری هستند، و من شخصا آن ها را می شناسم ؛ اينها افرادی مجربند و به منافع و مبانی جمهوری اسلامی ايران پايبند هستند.

*** ايرنا: از زمان انتصاب جنابعالی به عنوان رييس مرکز تحقيقات استراتژيک ديدارهايتان با شخصيت ها و مقامات خارجی افزايش يافته است. برخی می گويند شما احياگر ديپلماسی غيررسمی هستيد. ديدگاه شما در اين زمينه چيست؟

+++ ولايتی: نوعا شخصيت ها و مقامات خارجی از ما درخواست ملاقات می کنند و همانطور که شما اشاره کرديد، آنها می خواهند با يک شرح بيشتری مبانی ديپلماسی جمهوری اسلامی ايران را بشنوند.با توجه به تجربه و اطلاعی که از ديپلماسی کشور دارم، اين درخواست ملاقات ها را رد نمی کنم مثلا خانم اشتون از اروپا وقت ملاقات را گرفت و آمد و بسياری ديگر از جمله هيات ايتاليايی، فرانسوی و غيره که به ايران آمدند و هر کدام در خصوص ديدگاه جمهوری اسلامی ايران درباره عراق، سوريه ، لبنان و اوکراين سوال کردند و گفتند ما می خواهيم با شرح بيشتری از عمق سياست جمهوری اسلامی ايران مطلع شويم که بنده نيز قبول کردم. اين وسيله ای برای تبيين بيشتر مبانی و مواضع جمهوری اسلامی ايران است و آن را مفيد می دانم.

***ايرنا: انتخابات سوريه نزديک است يا توجه به نامزدی آقای بشار اسد و فشارهای غربی و حاميانشان برای برکناری وی نظر شما در خصوص انتخابات رياست جمهوری سوريه چيست؟ ضمنا ارزيابی شما از انتخابات عراق که با موفقيت برگزار شد، چيست؟

+++ ولايتی: در مورد سوريه آقای بشار اسد امروزه محبوبيتش در بين مردم سوريه بيش از آغاز بحران است. مردم سوريه تا به حال در يک چنين آزمايش سختی رييس جمهور خود را نيازموده بودند. دشمنانی که بسياری از آن ها از طرف خارجی ها تحريک شده و مورد حمايت مرتجعين منطقه و آمريکا و صهيونيست ها بودند، تا چند صد متری کاخ محل اقامت آقای اسد آمدند ولی وی ايستاد و مقاومت کرد و امروز تقريبا اين جنگ تحميل شده يک نوع جنگ بين المللی کوچک بود عليه سوريه که مجموعه کشورهای غربی و تعدادی از کشورهای عربی و بعضی کشورهای همسايه سوريه به اين کشور تحميل کرده بودند؛ تقريبا در اين جنگ سوريه فاتح شده و انتخاباتی هم اگر شود پيش بينی من اين است که در کنار حضور ناظرين داخلی و خارجی به احتمال زياد انتخابات با پيروزی آقای بشار اسد خاتمه خواهد يافت.

در مورد عراق نيز انتخاباتی صورت گرفت که اين نمونه ای از شجاعت آقای نوری مالکی نخست وزير عراق است که زير فشار انفجارات و تهديدهای دست نشاندگان بيگانه يعنی همين افراطی های وهابی، انتخابات را برگزار کرد. مردم عراق با وجود اين فشارها حدود ۶۰ درصد در انتخابات شرکت کردند؛ هنوز نتايج معلوم نشده است اما قرائن و آثار نشان می دهد که اقای مالکی و متحدينش بالاترين رای ها را آورده اند و به احتمال زياد آقای مالکی بتواند با کمک ديگر متحدينش برای نوبت سوم دولت عراق را تشکيل دهد. هر چند که رسما اين موضوع اعلام نشده و نمی توان اظهارنظر قطعی کرد ولی براساس ارزيابی قرائن می توانم عرض کنم به احتمال زياد بالای ۵۰ درصد مجددا آقای مالکی موفق می شود يک دولت ائتلافی تشکيل دهد و اکثريت را در مجلس به عنوان نخست وزير داشته باشد.