وضعیت کودکان کار بغرنج شده است

ایلنا: یکی از اعضای هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان نسبت به بغرنج شدن وضعیت کودکان کار در ایران هشدار داد و خواستار توجه هر چه بیشتر مسوولان ذی ربط در این زمینه شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، علی اکبر اسماعیل‌پور روز سه شنبه در نشست خبری که به مناسبت روز جهانی کارگر ترتیب داده شده بود یادآور شد: انجمن حمایت از حقوق کودکان به عنوان یک نهاد مدنی وظیفه دارد که مطابق با روال هر سال به دردمند‌ترین و بد‌ترین نوع اشتغال در کشور که اشتغال کودکان است توجه کند. کودکانی که بدون بهره‌مندی از حداقل‌های حقوق انسانی، رفاهی و ایمنی در محیط‌های نامناسب به اشتغال جانفرسا مشغول بوده و هدف اصلی تبهکاران اقتصادی نیز سود اندوزی بیشتر از همین محل است.

وی افزود: شاید سود حاصل از زحمت این کودکان و نوجوانان باعث شده است که تمام قوانین و لوایح موجود دردی از دردهای بیشمار کودکان کار دوا نکند.

قوانینی که یکدیگر را نقض می‌کنند
این فعال حقوق کودکان با مقایسه شرایط کودکان کار در روز كارگر سال گذشته نسبت به امسال اظهار داشت: متاسفانه شرایط این کودکان بغرنج و شدید‌تر شده است و مسئولان باید در این زمینه فکر اساسی کنند.

اسماعیل پور تاکید کرد: کشور ما درسال ۱۳۷۳ پیمان نامه جهانی حقوق کودکان را که بر ممنوعیت اشتغال کار کودکان درماده ۳۲ تکیه دارد پذیرفته و در سال ۱۳۸۰ نیز مقابله نامه ۱۸۲ سازمان جهانی کار را که بر ممنوعیت اشتغال کودکان و تلاش برای شناسایی و محو بد‌ترین نوع اشتغال کودکان اختصاص داشت را امضا کرده است ضمن اینکه ماده ۷۹ قانون کارجمهوری اسلامی ایران نیز بر ممنوعیت اشتغال کودکان زیر ۱۵ سال دلالت دارد اما متاسفانه تمام قوانین موجود درتناقض کامل و روشن با یکی از قوانین مصوب شده در مجلس ششم شورای اسلامی است.

وی در مورد این قانون افزود: طبق این قانون مصوب، بازرسی از کارگاه‌های زیر ۱۰ نفر کارگر، ممنوع شده است در حالیکه اکثر کودکان در همین کارگاه‌های مخفی و زیر زمینی کوچک مشغول به کار سخت هستند.

این عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان ادامه داد: از یک سو وزارت کار موظف است که برای حمایت از این کودکان که در کارگاه‌های مخفی و غیر استاندارد کار می‌کنند برابر با قوانین اقدام و با کارفرماهای متخلف برخورد کند.

افزایش روز افزون کودکان کار با افزایش فشارهای اقتصادی
این فعال حقوق کودکان در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا مبنی بر اینکه آیا اعداد و ارقام رشد کمی کودکان کار نسبت به سال گذشته دسترسی وجود دارد یا خیر خاطر نشان ساخت: متاسفانه آمار‌های موجود، اعداد و ارقام قابل اتکایی نیستند و تنها آمار رسمی به آمار سرشماری سال ۸۵ اختصاص دارد که طبق آن یک میلیون و ۶۰۰ تا یک میلیون و ۸۰۰ هزار کودک کاردر کشور وجود دارد در حالیکه به طور حتم اگر این آمار را مبنای خود قرار دهیم،وضعیت کار کودکان اسفناک‌تر خواهد بود.

به گفته وی، شواهد نشان می‌دهد که تا به امروز متولیان اقسام آشکار اشتغال کودکان همچون شهرداری تهران، بهزیستی و... در وظایف خود در قبال این کودکان ناتوان بوده و حضور پر شور کودکان کار و خیابان در سطح خیابان‌ها نشان از آن دارد که انواع طرح‌های ساماندهی اجرا شده برای این کودکان ناقص یا نا‌کارآمد بوده‌اند.

اسماعیل‌پور اضافه کرد: وضعیت نا به سامان صنایع، بیکاری روزافزون، وضعیت نا‌مناسب بخش کشاورزی و دامداری نشان می‌دهد که با وجود تورم و هزینه‌های سرسام اور زندگی، فشار مضاعفی به خانواده‌های کم درآمد و ضعیف جامعه وارد آمده و در نتیجه بار سنگین تامین بخشی از هزینه‌های بالای زندگی بر دوش کودکان کار خواهد افتاد در نتیجه روز به روز شاهد افزایش این کودکان در سطح خیابان‌های شهرهای کوچک و بزرگ خواهیم بود.

به گفته وی، طی سال‌های گذشته هزینه‌های میلیاردی زیادی صرف طرح‌های ناقص مربوط به ساماندهی کودکان کار و خیابان شد که به دلیل نداشتن مطالعه و پژوهش جدی در مورد آن‌ها و نداشتن پشتوانه دقیق علمی و منطقی، تمام طرح‌ها ناقص و فاقد کارایی لازم بود و تنها به منظور پاک کردن چهره و ظاهر شهر از وجود این کودکان به اجرا درآمد.

انتقاد از شورای شهر تهران و شهر دوستدار کودک
اسماعیل‌پور، عضوهیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان در ادامه با انتقاد از یکی از مصوبات شورای شهر تهران که بر این اساس تهران به هر دوستدار کودک نام گرفت، تصریح کرد: برای یک جامعه انسانی باید شرم‌آور و اسفناک باشد که در کلان شهری مثل تهران که داعیه دوستدار کودکی دارد، سال‌های سال است که در زیر پوست شهر پنهان و آشکارش، کودکان زیادی مورد بهره کشی و خشونت قرار گرفته و فریاد رسی ندارند.

وی بد‌ترین نوع اشتغال کودکان را کار زباله گردی دانست و ادامه داد: متاسفانه در شهر تهران کودکان زباله گرد همچنان در معرض بسیاری از خطرات و بیماری‌ها قرار دارند و جسم و روان آن‌ها به شدت مورد تهدید است.

قوانین بی‌شمار اما نا‌کارآمد هستند
به گزارش خبرنگار ایلنا، مونیکا نادی، یکی دیگر از اعضای هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان نیز در این نشست به تمامی قوانین مربوط به کودکان کار اشاره کرد و یادآور شد: قانون اساسی به صورت کلی منع بهره کشی از کار دیگران را مطرح کرده و قانون کار نیز، به صورت کلی کار کودکان زیر ۱۵ سال را ممنوع دانسته و به کارگماردن این افراد را مستلزم مجازات دانسته است به طوریکه برای کار کودکان در سنین ۱۵ تا ۱۸سال شرایط خاصی همچون آزمایشات پزشکی در بدو استخدام و... را مد نظر قرار داده است از سوی دیگر پیمان نامه جهانی حقوق کودکان و کنوانسیون ممنوعیت بد‌ترین اشکال کار کودکان رامنع کرده و بر منع بهره کشی از کودکان تاکید داشته است.

نادی، اضافه کرد: اگر چه قوانین بسیار زیاد هستند اما متاسفانه کارامدی لازم را در اجرا نداشته و پاسخگوی وضعیت فعلی کشور ما در مورد این کودکان نیستند.

تکلیف لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان مشخص شود
وی با اشاره به لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان ادامه داد: در این لایحه اشاره‌ای مختصر به کار کودکان هم شده است و نقطه خوب آن این است که در تعریف بهره کشی از کودکان نه تنها عدم رعایت قانون کار نوعی بهره کشی تلقی شده است بلکه به کار گماردن کودکی که کار، برای سلامتی جسمی و اخلاقی‌اش مضربوده و او را از تحصیل محروم کند نیز نوعی بهره کشی تلقی شده است. به همین واسطه بهره کشی از کودکان که در گذشته تعریف مشخصی نداشت، با وجود این لایحه شفاف شده و به تعریف روشنی رسیده است که بر این اساس تخطی از آن مجازات ۲ تا ۵ سال تعیین شده و در این لایحه هر کار و اشتغالی که وضعیت جسمانی کودک را تهدید کند، وضعیت مخاطره آمیز تلقی شده است ضمن اینکه، در این لایحه به مراجعی از جمله بهزیستی و نیروی انتظامی اختیاز عمل داده شده است.

این عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان در این ارتباط تاکید کرد: ما مصرانه از مجلس شورای اسلامی درخواست رسیدگی و بررسی سریع این لایحه را داریم چرا که ضعیت این لایحه هنوز روشن نشده و البته با وجود تصویب آن، هنوز هم خلا‌های اجرایی زیادی دز این زمینه وجود دارد و هنوز نحوه برخورد با این کودکان دراین لایحه مسکوت مانده است.

به گفته وی، متاسفانه طرح‌های اجرایی موجود در زمینه ساماندهی کودکان کار و خیابان با وجود برخی از معضلات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و... ناموفق و جوابگو نبوده‌اند.

چرا کودکان از ماموران بهزیستی و شهرداری فراری هستند
به گزارش خبرنگار ایلنا، مینو اعرابی، روان‌شناس و عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان نیز در این نشست خبری با اشاره به مشکلات کودکان کار گفت: کار در سن کودکی از نظر روان‌شناسی، رشد کودکان را با وقفه روبه رو کرده و او را از یک مرحله مهم از رشد خارج و محروم می‌سازد.

وی افزود: لازم است با در نظر گرفتن آسیب‌های روانی در میان این کودکان، چنانچه نمی‌توان شرایط کار کودکان را از بین برد، فرصت‌هایی برای بازی کودک، پرورش خلاقیت و آموزش به این کودکان در کنار کار آن‌ها در خیابان یا کارگاه‌ها، مهیا کرد.

این فعال حقوق کودکان در ادامه با انتقاد از خشونت ماموران شهرداری و بهزیستی در اجری طرح‌های ظربتی و فوری آن‌ها برای جمع آوری و ساماندهی این کودکان و نیز موازی کاری سازمان‌های مختلف گفت: متاسفانه رفتار این ماموران با کودکان کار بسیار خشونت آمیز است و اگر این سازمان‌ها ادعای حل معضل کودکان کار را دارند، چرا این کودکان با دیدن این مامور‌ها نگران شده و پا به فرار می‌گذارند؟