چهار شهر ايران در ميان آلوده ترين شهرهای جهان

مهر ـ عضو هیأت علمی پژوهشگاه اقيانوس شناسی و علوم جوی گفت: مطالعات نشان می‌دهد که ميزان بارش‌های اسيدی رو به افزايش است و اين نوع بارش‌ها نيز بيشتر در نواحی صنعتی در دنيا رخ می‌دهد.

به گزارش مهر، کارخانه‌ها، ماشين‌ها، کاميون‌ها و وسايلی که دارای دودکش هستند، از سوخت فسيلی نظير زغال و مواد نفتی استفاده می‌کنند. سوخت اين دو نوع ماده موادی نظير اکسيد گوگرد و اکسيدهای نيتروژن را وارد هوا می‌سازد.

گازها و بخارهايی که از دستگاه‌های دارای سوخت فسيلی وارد هوا می‌شوند، در ارتفاع بالايی قرار نمی‌گيرند از اين رو در صورت عدم ترکيب با آب به صورت گرد و غبار اسيدی در می‌آيند. گرد و غبار اسيدی ضمن فرود آمدن بر زمين به نمای ساختمان‌ها و بناهای سنگی می‌چسبد و موجب فرسايش و کاهش عمر مفيد آنها می‌شود. گرد و غبار اسيدی حتی به چرم، کاغذ و لباس نيز آسيب می‌رساند. اين غبارها حيات درختان و حتی گياهان را مورد تهديد قرار داده و رشد گياهان و غلات را کاهش می‌دهند و تاکنون سبب آسيب به ميلياردها تن غلات شده‌اند.

مواد آلوده کننده هر قدر در فضا بيشتر بمانند ترکيبات زيادتری حاصل می‌شود که اسيدها يکی از ترکيبات آنها است. اسيدها به کمک بادهای شديد می‌توانند برای روزهای متوالی در هوا باقی بمانند و صدها کيلومتر مسافت را طی کنند و به اين ترتيب از کشوری به کشور ديگر انتقال يابند.

اکثر شهرهای بزرگ صنعتی مورد تهديد غبارهای اسيدی قرار دارند. شهر لندن در زمستان سال ۱۹۵۲ مورد تهاجم شديد غبارهای اسيدی قرار گرفت و اين امر موجب مرگ زودرس ۴ هزار نفر از افراد بيمار شد. اين سانحه باعث شد که مسئولين شهر اقدامات پيشگيرانه‌ای را در جهت کنترل آلودگی هوا به عمل آورند.

در کشورمان نيز بر اساس گفته‌های رئيس مرکز سلامت محيط و کار وزارت بهداشت، ۲ هزار و ۵۲۷ ايرانی به علت آلودگی هوا جانشان را از دست داده اند ضمن آنکه ۲ هزار و ۵۲۲ بيمار قلبی و ۴ هزار و ۵۲۵ بيمار تنفسی همزمان با آلودگی هوا در بيمارستان‌ها بستری می‌شوند.

نتايج منتشر شده آخرين تحقيقات سازمان بهداشت جهانی و آژانس بين‌المللی تحقيقات سرطان (‌IARC) نيز واقعيت جديدتری را در اين زمينه دراختيارمان قرار داده است. بر اساس ليستی که از آلوده‌ترين شهر‌های جهان ارائه شده است شهرهای اهواز در ايران، اولانباتار در مغولستان، سنندج در ايران، لوديانا در هندوستان، کوئتا در پاکستان، کرمانشاه در ايران، پيشاور در پاکستان، گابورونه در بوتسوآنا، ياسوج در ايران و کانپور در هندوستان به ترتيب ۱۰ شهر آلوده جهان هستند. به بيانی ديگر اهواز اولين شهر آلوده جهان، سنندج سومين شهر آلوده، کرمانشاه ششمين شهر آلوده و ياسوج نهمين شهر آلوده جهان اعلام شده‌اند.

اسيدی بودن باران بيشتر از برف
دکتر پروين غفاری- عضو هيات علمی پژوهشگاه اقيانوس شناسی و علوم در گفتگو با خبرنگار مهر با بيان اينکه بارش‌های اسيدی را بارش‌هايی از نوع باران، برف، تگرگ و مه دانست و گفت: در زمانی که غلظت بالايی از اسيدهای شيميايی در جو آزاد شود و با بخار آب ترکيب شوند موجب ريزش باران‌های اسيدی خواهد شد.

وی دلايل ايجاد اين باران‌ها را وجود آلاينده‌ها در هوا ذکر کرد و اظهار داشت: سوخت‌های فسيلی نظير ذغال سنگ و مواد نفتی مواد آلاينده‌ای چون اکسيد گوگرد و اکسيد نيتروژن را وارد جو می‌کند که اين امر پديده باران‌های اسيدی را موجب می‌شود.

غفاری با تاکيد بر اينکه اين پديده در بيشتر مناطق صنعتی دنيا اتفاق می‌افتد، يادآور شد: فراوانی باران‌های اسيدی در زمستان بيشتر از تابستان است.

عضو هيات علمی پژوهشگاه اقيانوس شناسی و علوم جوی با بيان اينکه نوع بارش و مقدار بخار در جو بر روی بارش‌های اسيدی اثر می‌گذارند، ادامه داد: هر چه قطرات آب بيشتر و سريع‌تر بر سطح زمين فرود بيايند مانند بارش‌های ناشی از توفان‌های تندری، جو سريع‌تر از آلاينده‌ها پاک می‌شود.

وی در عين حال خاطر نشان کرد: ميزان اسيدی بودن برف نسبت به باران کمتر است.

اثرات باران‌های اسيدی بر محيط زيست
وی با اشاره به اثرات زيانبار زيست محيطی باران‌های اسيدی بر محيط زيست، خاطر نشان کرد: اين بارش‌ها علاوه بر آنکه بر روی سلامتی انسان اثر دارند، زمانی که وارد رودخانه‌ها می‌شوند تعادل شيميايی آب را بر هم می‌زنند و تهديدی برای آبزيان محسوب می‌شوند.

غفاری با بيان اينکه باران‌های اسيدی زندگی ماهيان و فيتوپلانکتون‌ها را تحت تاثير قرار می‌دهد، اضافه کرد: اين بارش‌ها همچنين در دراز مدت اثرات منفی روی جنگل‌ها دارند و باعث نابودی گياهان می‌شود.

اين محقق پژوهشگاه علوم جوی به بيان اثرات باران‌های های اسيدی بر روی اقيانوس‌ها پرداخت و اظهار داشت: زمانی که باران‌های اسيدی در آب اقيانوس‌ها حل می‌شوند اثراتی را در دراز مدت بر جای می‌گذارد.

هشدار محققان برای کنترل آلاينده‌های هوا
عضو هيات علمی پژوهشگاه اقيانوس شناسی و علوم جوی با بيان اينکه اين باران‌ها در سراسر جهان در قاره‌های آمريکا، آسيا، بخش‌هايی از اروپا و حتی آفريقا وجود دارد، ادامه داد: مطالعات نشان می‌دهد که ميزان بارش‌های اسيدی رو به افزايش است و اين نوع بارش‌ها نيز بيشتر در نواحی صنعتی در دنيا رخ می‌دهد.

وی به وضعيت آلودگی هوا در شهر اهواز و خوزستان اشاره کرد و افزود: مکانهايی که آلاينده‌های گازی دارند با پديده باران‌های اسيدی مواجه می‌شوند که شهر اهواز نيز به عنوان يکی از شهرهای آلوده کشور، با اين نوع بارش‌ها مواجه بوده است.

غفاری نست به افزايش آلودگی هوا در ساير شهرهای کشور هشدار داد و گفت: لازم است تا با استفاده از فناوری‌های مورد نياز در اين زمينه نسبت به جلوگيری و پيش بينی افزايش آلودگی در شهرهای کشور اقدام شود.