شعر بحث‌برانگيز حداد عادل روی ديوار

شعری که غلامعلی حداد عادل برای زبان فارسی سروده و چندی پيش درج آن در کتاب‌های درسی بحث‌برانگيز شد، بر ديوار بنياد سعدی نقش بسته است.

به گزارش خبرنگار ادبيات خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، بنياد سعدی از بهار سال ۹۲ به رياست غلامعلی حداد عادل که حکم رياستش را محمود احمدی‌نژاد صادر کرد، فعاليتش را آغاز کرده است. محل استقرار و فعاليت اين بنياد ساختمان هفت‌طبقه‌ای در خيابان ولنجک است که طبقه هفتم آن به صورت مهمان‌پذير در اختيار مهمانان بنياد سعدی قرار می‌گيرد.

در حالی‌که در طبقات مختلف بنياد سعدی تعميرکاران مشغول کارند و هنوز اين ساختمان کامل نشده، شعری از غلامعلی حداد عادل درباره زبان فارسی بر يکی از ديوارهای آن روی چند کاشی آبی حک شده است. اين در حالی است که سال گذشته درج همين شعر در کتاب فارسی ششم ابتدايی با انتقادهای فراوان مواجه شد و در نهايت در سال جاری تحصيلی آن شعر را از متن کتاب به پشت جلد منتقل کردند و بيتی هم که در آن تبريز جزو قلمرو زبان فارسی محسوب شده بود، حذف شد. ضمن آن‌که سعدی خود از شاعران بنام نه‌تنها در کشور، بلکه در منطقه است که حتا شايعه‌هايی چون درج شعر او بر سردر سازمان ملل نيز مطرح بوده است. در دولت يازدهم محمدجواد ظريف - وزير امور خارجه - عکسی را در کنار فرش مزين به شعر بنی‌آدم در سالن مذاکرات ملل متحد منتشر کرد و نوشت: «افتخار می‌کنم که از اين طريق آن‌چه را سال‌ها در کتاب‌ها خوانده بوديم و هيچ جای سازمان ملل متحد اثری از آن نديده بوديم، بالأخره به ملل متحد آورديم.»

در متنی که روی ديوار بنياد سعدی نقش بسته، بيت بحث‌برانگيزی هم که در آن «تبريز» مُلک زبان فارسی برشمرده شده درج شده است.

شعر حداد عادل:

ای زبان فارسی، ‌ای درّ دريای دَری / ای تو ميراث نياکان،‌ ای زبان مادری

در تو پيدا فَرّ ما، فرهنگ ما، آيين ما / از تو برپا، رايتِ دانايی و دانشوری

کابل و تهران و تبريز و بخارا و خُجند / جمله، ملک توست تا بلخ و نشابور و هری

جاودان زی،‌ ای زبان دانش و فرزانگی / تا به گيتی، نور بخشد آفتاب خاوری

فارسی را پاس می‌داريم، زيرا گفته‌اند / قدر زر، زرگر شناسد، قدر گوهر گوهری

غلامعلی حداد عادل درباره اين شعر به خبرنگار ايسنا گفته بود: «در اين شعر نگفته‌ايم که زبان مردم تبريز فارسی است. گفته نشده است زبان مادری مردم تبريز زبان فارسی است. در اين شعر می‌گويم «ای زبان فارسی ای در دريای دری/ ای تو ميراث نياکان ای زبان مادری». در اين‌که زبان فارسی زبان مادری است، شکی نيست، منتها گفته نشده است که زبان فارسی زبان مادری همه‌ مردم ايران است. آن بيتی که در آن تبريز آمده است، به اين بيت زبان مادری ربطی ندارد. در اين بيت گفته شده است که «کابل و تهران و تبريز و بخارا و خجند/ جمله ملک توست تا بلخ و نشابور و هری». در اين بيت تبريز آمده است. برخی‌ اين‌ را اشتباه فهميدند و فکر کردند شاعر منظورش اين است که زبان مادریِ مردم تبريز فارسی است؛ در حالی‌که می‌دانيم مردم آذربايجان زبان مادری‌شان زبان ترکی است. به اين زبان هم احترام می‌گذاريم. به همه مردم آذری‌زبان افتخار می‌کنيم. آن زبان‌ها هم عزيز هستند و زبان فارسی هم زبان رسمی ملت ايران است.»