تنها روسیه قادر به حل بحران اوکراین است
این سیاستمدار برجسته آمریکایی با توجه به سی-امین سالگرد انتشار کتابش تحت عنوان «صفحه شطرنج بزرگ» که در آن به سناریوی شکاف بین روسیه و اوکراین نیز اشاره شده بود، دورنمای روند اوضاع در اوکراین را اینگونه توضیح داده است: «قبل از هر چیز باید بگویم که اوکراین دولتی قانونی است که در مرحله تبدیل به یک دولت ملی گراست. این بدان معناست که اوکراین باید بتواند روابط منطقی با روسیه برقرار کند. البته آینده اوکراین به این مسئله بستگی خواهد داشت که مسکو از این به بعد چه برخوردی با جهت گیری اروپایی کی یف داشته باشد. به عقیده من، روسیه که خواستار همکاری نزدیکتر با اروپاست و در عین حال به سمت همکاری با چین و بهبود روابط خویش با آمریکا تمایل دارد، تنها کشوری است که با استفاده از امکانات خود می تواند با استفاده از راه حلی سازش کارانه، بحران اوکراین را حل و فصل کند. البته اقدام متجاوزانه روسیه علیه منطقه کریمه، همواره نقطه مشترکی برای وخامت اوضاع خواهد بود، ولی من امیدوارم که روسها درک کنند که مانورهای امپریالیستی دیگر به نفع آنها نیست، بخصوص در شرایطی که روسیه دیگر یک امپراتوری نیست.»
مسکو باید واقعیات تاریخی را بپذیرد
مشکل الحاق کریمه، یکی از مشکلات اساسی در روابط روسیه با غرب است. البته قطعا مسکو از تصمیم خویش در مورد این منطقه صرف نظر نخواهد کرد و کشورهای غربی نیز هرگز این مسئله را به رسمیت نخواهند شناخت. برژینسکی راه حل این مشکل به صورتی که به نفع هر دو طرف باشد، را بدین صورت بیان کرده است: «مشکل شبه جزیره کریمه با توجه به نکاتی که به آنها اشاره کرده ام، باید راه حلی مطابق با واقعیات باشد. اکنون به نظر می رسد که یک طرف اراده خویش را با استفاده از زور به دیگری تحمیل کرده است. روابط اوکراین و روسیه هم تا زمانی که این مشکل حل نشده و دو طرف به توافقی در این زمینه دست نیافته باشند، غیرممکن است.»
وی افزود: «من دلیلی نمی بینم که رهبران روسیه نتوانند فرمولی برای حل مسئله کریمه پیدا کنند. بخشی از این راه حل هم می تواند پذیرفتن نقش تاریخی و چند ملیتی این شبه جزیره باشد. چنین برخوردی باعث رضایت همه طرفها، هم روسیه و هم اوکراین و هم تاتارهای کریمه خواهد شد.»
مشاور رئیس جمهوری سابق آمریکا در مورد نظریه گسترش اتحاد اقتصادی اورآسیایی گفت: «من بعید می دانم که اتحاد اقتصادی اورآسیایی طی 10 الی 20 سال آینده تحقق یابد، بخصوص اگر در این مدت رهبران سیاسی روسیه جهان بینی خود را تغییر دهند. ضمن اینکه این نظریه در صورت عادی سازی روابط روسیه و بخش غربی اروپا و یا پذیرش این واقعیت از سوی مسکو که روسیه کشوری اروپای و نه اورآسیایی است، ضرورتی نخواهد داشت.»
«گرسنگی سرزمین» در روسیه تشدید شده است
برژینسکی در مورد راه حل مشکل اختلاف روسیه و ژاپن بر سر جزایر کوریل و تاثیر آن بر اوضاع منطقه یادآور شد: «اگر مسکو و توکیو به طرح نخستین برای حل این مسئله مربوط به سال 1956 بازگردند، امکان توافق بین دو کشور وجود دارد. به عقیده من در روسیه "گرسنگی برای سرزمین" بسیار تشدید شده است، بخصوص وقتی که این اشتها شامل مناطقی می شود که ژاپن نیز ادعای آنها را دارد. ولی چنین گرسنگی سرزمین برای روسیه نتایج نابودکننده ای در پی خواهد داشت، برای اینکه این مسئله باعث افزایش تعداد کشورهایی می شود که روسیه را یک تهدید دانسته و در برخی مواقع نیز از این کشور نفرت پیدا می کنند.»
این کارشناس آمریکایی در مورد تاثیر تحریمهای غربی علیه روسیه و امکان لغو آنها از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا نیز یادآور شد: «فکر نمی کنم بتوان تحریمها علیه بخش تجارت خصوصی و دولتی روسیه را مجزا کرد. مسئله این است که اطرافیان ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه آنقدر ثروتمند هستند که راه حل عاقلانه برای حل مشکلات در این رابطه را تنها در صورت سازش آنها می توان پیدا کرد. بنابراین به نظر من مسئولیت لغو تحریمهای غرب در واقع بیشتر به گردن خود روسیه است تا جهان خارج.»
وی در مورد انتخابات پیش روی در اروپا که می تواند به پیروزی سیاستمدارانی بیانجامد که بی ثباتی اوضاع سیاسی در منطقه را افزایش داده و تهدیدی برای اتحادیه اروپا باشد، نیز گفت: «در این رابطه قاره اروپا ممکن است آبستن دور تازه ای از ناآرامیها باشد. ولی به عقیده من، این مسائل احتمالا جنبه محلی خواهند داشت و تهدید جدی برای ثبات جهانی و سرنوشت اتحادیه اروپا نداشته باشد.»
زمان آن رسیده ترامپ مانند یک رئیس جمهور عمل کند
برژینسکی در مورد دیدگاه اخیر خویش در مقاله ای در روزنامه «نیویورک تایمز» که گفته بود «دونالد ترامپ هنوز دکترین مشخصی در عرصه سیاست خارجی ندارد و مشکلات داخلی دولت جدید مانع از شکل گیری این دکترین شده»، شرط حفظ پست ریاست جمهوری ترامپ را چنین تشریح کرده است: «پاسخ به این سئوال بسیار ساده است. دونالد ترامپ باید شروع به اقدام مانند یک رئیس جمهور کرده و دست از برخوردهای نمایشی و اظهارات تند سیاسی خویش بردارد. فعلا که او اصلا مانند یک رئیس جمهوری واقعی عمل نمی کند. ضمن اینکه ایالات متحده بیش از اندازه کشور مهمی است که بتوان آن را بدون یک رئیس جمهور اداره کرد.»
وی افزود: «آسیبهای کلی فقدان سیاست خارجی آمریکا و تاثیر این وضعیت در عرصه بین المللی ازهم اکنون نیز احساس می شود. ضمن اینکه این مسئله به برخی انتظارات غیرواقع گرایانه رقبای سیاسی آمریکا نیز مربوط است. این مسئله شامل روسیه و تاحدودی هم چین می شود. ولی من فکر می کنم که همه طرفهای علاقه مند باید به خطرات این مسئله توجه کافی داشته باشند.»
پوتین از عرصه سیاسی روسیه خارج شود
زبیگنف برژینسکی در آخرین سئوال هم در مورد احتمال حضور ولادیمیر پوتین در انتخابات ریاست جمهوری سال 2018 در روسیه نیز دیدگاه خود را اینگونه توضیح داد: «پوتین آمادگی خود برای ملحق شدن به شرایط جدید سیاسی، بخصوص اگر این مسئله به نفع او باشد را دارد. برای اینکه کنار رفتن وی از عرصه سیاسی کشور سطح رضایت مالی او را نیز افزایش خواهد داد. به نظر من پوتین باید به آینده خود فکر کند. چرا که خطر بالقوه بروز اختلاف بین نیروهای مرکزی در روسیه بر سر تصاحب ثروت بیشتر و به دنبال آن واکنشهای اجتماعی به آن وجود دارد و پوتین باید این خطر را جدی گرفته و از آن پرهیز کند.»