همه‌پرسی استقلال کردستان علاقه شدید کردها به استقلال را نشان می‌دهد. این همه‌پرسی اما نشان‌دهنده‌ی بحران در دولت عراق و هرج و مرج در منطقه نیز هست.

اما این سوال مطرح می‌شود که آیا رئیس اقلیم کردستان عراق با این اقدام به ریسک بزرگی دست نزده است؟ مسعود بارزانی این همه‌پرسی را بیشتر به دلایل داخلی مطرح کرده و هدف او از این اقدام افزایش قدرت خود و حزب دموکرات کردستان عراق بوده است؛ حزبی که او رهبریش را به عهده دارد.

بارزانی سال‌هاست بدون مشروعیت دموکراتیک و قانونی رهبری اقلیم خودمختار کردستان را در دست دارد و دیکتاتوری او همچنان در کردستان برقرار است. به همین دلیل هم نظرهای متفاوتی درباره او در کردستان موجود است.

این احتمال وجود دارد که بارزانی، هم علاقه پرشور کردها برای استقلال و هم قدرت کشورهای منطقه که مخالف استقلال کردستان هستند را دست کم گرفته باشد.

همه‌پرسی هیچ تعهدی ایجاد نمی‌کند

اکنون برای آرامش بخشیدن به فضای انفجارآمیز موجود باید همه قدرت‌های منطقه آرامش خود را حفظ کنند و خویشتن‌دار باشند. باید گفت که همه‌پرسی تعهدی را از نظر قانونی به وجود نمی‌آورد و اقلیم خودمختار کردستان مدت‌هاست تاکید می‌کند که پس از همه‌پرسی استقلال کردستان به صورت خودکار اعلام نمی‌شود.

بارزانی می‌تواند به این ترتیب بیان کند که این همه‌پرسی، نظرسنجی مشخصی بوده برای بیان استقلال از نظرگاه کردهای عراق.

در چنین شرایطی دولت مرکزی عراق، ترکیه و ایران باید تمرکز نظامی و حملات انتقادی خود به همه‌پرسی کردستان را کاهش دهند. هرچه این کشورها زودتر همه‌پرسی را چون یک نظرخواهی ارزیابی کنند، که تعهدی را از نظر قانونی به وجود نمی‌آورد، بهتر است.

واقعیت این است که اقلیم خودمختار کردستان قبل از همه‌پرسی نیز تمام پیش‌شرط‌های استقلال را دارا بود. اقلیم خودمختار کردستان پیش از همه‌پرسی نیز از نظر اداری مستقل بود، ارتش خود را داشت، کتاب‌های درسی خود را داشت، از مرزهایش حراست می‌کرد و خود تعیین می‌کرد چه کسانی می‌توانند به کردستان وارد و چه کسانی از این اقلیم خارج شوند.

البته با این اقدامات می‌توان بار دیگر برای مدتی محدود از تشنج موجود در منطقه به ضرر استقلال‌طلبان کاست، اما زمانی که سرانجام بررسی برقراری صلح در سوریه مطرح می‌شود، باز مسئله کردها مطرح خواهد شد و تا زمانی که این مسئله حل نشده، منطقه روی آرامش به خود نخواهد دید.