کیهان لندن ـ دلیل ناکامی اقتصادی برجام و عاطل ماندن تفاهمنامهها و توافقنامهها، نه مواضع ترامپ یا دولت روحانی بلکه نقش سپاه پاسداران در اقتصاد است. در همان دورهای هم که شادی برجام و وعدههای آنچنانی دولت روحانی، قند در دل برخیها آب میکرد، کیهان لندن به تکرار بر این انسداد تأکید کرد.
دولت روحانی هم خیز نرم برداشت (وعدهی پروژههای بزرگ به سپاه) هم دندان نشان داد (وقتی که سپاه را «دولت با تفنگ» خواند) تا شاید بتواند دست سپاه را که نبض اقتصادی کشور را در دست دارد، کمی کوتاه کند. از سوی دیگر با کشورهای خارجی به ویژه اروپاییها مراوده کرد تا آنها نقش سپاه را در اقتصاد زیرسبیلی در کنند تا شاید پس از رونق گرفتن «بازار» بتواند «تفنگ» آنها را از دستشان درآورد. اما اقتصاد منطق خود را دارد و سیاست نمیفهمد! آمریکا خیلی زودتر از اروپاییان فهمید که هر امتیازی بدهد به جیب سپاه میرود بدون آنکه دولت روحانی (یا هر دولت دیگری) بتواند از پس سپاه برآید. برای اجرای برجام، باید دست سپاه را کوتاه کرد.
از آن سو، رهبری جمهوری اسلامی در شرایط خطر، یادش آمد که این کشور ارتش هم دارد! در ماههای گذشته با تغییراتی در فرماندهی ارتش تلاش شد تا این دو نهاد نظامی هر چه بیشتر به هم نزدیک شوند. اما نه با «ملّی» شدن سپاه بلکه با «ارزشی» و «عقیدتی» و «انقلابی» و «اسلامی» شدن ارتش! اگر زمانی تصور میرفت که ممکن است روزی سپاه به عنوان یک نهاد برآمده از انقلاب که دوراناش دیگر به سر رسید، در ارتش ادغام شود، اما پس از چهار دهه، ارتش در سپاه ادغام میشود حتی اگر ظاهرا دو نهاد جداگانه باشند! از دستوراتی که برای تغییر زبان و بیان رایج در ارتش صادر شده تا هندوانههایی که سرداران سپاه و فرماندهان «انقلابی» و «ارزشی» زیر بغل ارتش میدهند، همگی نشان از آن دارند ارتش در میدان سپاه خلع سلاح میشود!
از نظر سیاسی، جمهوری اسلامی با ارتش مانند «فرزند سرراهی» برخورد کرده و سپاهیان را بر زانوان پدرانهی خود نشانده و نوازش کرده بود زیرا همواره از کودتای ارتشیان هراس داشت. از نظر اقتصادی، در طول سه دهه پس از جنگ عراق، سپاه، این فرزند لوس و دردانه، چنان همه چیز را بالا کشید که ارتش گاه از پرداخت حقوق پرسنل خود درمیماند و اقدام به فروش زمینهای پادگانها نمود. از نظر ملی و اجتماعی اما ارتش از سپاه بسیار سر و برتر است. ارتش به طور سنتی یک نهاد ملّی و نه «عقیدتی» و «انقلابی» و «اسلامی» است؛ حافظ مرزها و امنیت کشور و شهروندان کشور است و نه مانند پاسداران، حافظ «جمهوری اسلامی» و «حاکمان» و «ارزش»های آنها. ارتش وارد بازیهای سیاسی و اقتصادی نشده و از همین رو بر عکس سپاه، محبوب مانده است. این همه اما ظاهرا در حال تغییر است. جمهوری اسلامی برای ارتش نقشه کشیده است. میخواهد آن را به سپاه آلوده کند. حتی صحبت از دادن پروژههای کوچک اقتصادی به ارتش است. در جایی که سپاه به شدت زیر فشار تحریمها و تهدیدهای دولت آمریکا قرار گرفته، رژیم ایران میخواهد نه با نهادهای «ملّی»، که ندارد، بلکه با دو نهاد نظامی مبتنی بر «اسلام» و «انقلاب» و «ارزشهای عقیدتی» در برابر یک جنگ اقتصادی مرگبار مقاومت کند که نه هیچ کدام از اینها و نه موشکهایش در آن به درد نمیخورند. جمهوری اسلامی، سپاه و ارتش، هر دو را میبازد.