عمادالدین باقی

*برخورد دولت یازدهم با اتفاقاتی که در سال‌های گذشته واقع شد متفاوت بوده است. حداقل در سطح مواضع اعلامی و تا حدی مواضع اعمالی تلاش شد که با تسامح رفتار و خشونت کمتری واقع شود.تحلیلتان از این شرایط چیست؟

به نظرم بخشی از این مسئله به مدیریت خوب آقای روحانی و شورای عالی امنیت ملی بر می گردد که جلوی ورود نیروهایی که عادت به خشونت شدید داشتند را تا آنجایی که ممکن بود گرفتند اما این کار، مشکل را بطور اساسی حل نمی‌کند ،هرچند توانستند ابعاد خشونت را کم کنند .

*فکر نمی‌کنید آیا این حرکت در سیر تحول مثبت نیست؟

مثل داستان یک مریضی است که در حال خونریزی است و هرکسی بتواند خونریزی را کم کند کار مثبتی انجام داده ولی کار اصلی علاج این بیماری است.

*پس شما فکر می‌کنید تا زمانی که این شرایطی که توصیف کردید فراهم نشود این اتفاقات مجددا تکرار خواهد شد؟

من معتقدم که این اتفاقات تکرار و دفعه بعد شدید تکرار می‌شود کما اینکه در هر دوره‌ این اتفاقات را داشتیم، اوایل انقلاب، دوره میرحسین موسوی ترورها و مرصاد، در دوره مرحوم اکبرهاشمی چند شورش در شهرهای مختلف ، دوره سیدمحمد خاتمی وقایع 18 تیر و واقعه خرم آباد و در دوره محمود احمدی‌نژاد وقایع 88 را داشته‌ایم. ، ما همیشه با این مسائل روبرو بودیم و هربار شدیدتر شده است . هربار به لحاظ امنیتی برای کشور خطرناک‌تر بوده است و هیچ‌وقت مسئله ریشه‌ای حل نشده است، ولی همیشه دنبال این بوده‌اند که بحران فقط خاتمه یابد، اما متاسفانه به پیام‌های مستتر در این حرکت‌توجه نشد . بدون شک اینکه همیشه در اصالت اتفاقات شک کنیم و آن منشا آن را داخلی نبینم، مشکلی را حل نمی‌کند، من سال ها پیش کتابی دوجلدی نوشته‌ام در خصوص انقلاب اسلامی ایران یکی به نام بررسی انقلاب و دومی به نام تولد یک انقلاب، آنجا بخشی از بحث پیرامون نظریات توطئه است که بعضی می‌گویند انقلاب اسلامی توطئه خارجی با دخالت آمریکا و انگلیس بوده است، آنجا بحث مفصلی داشتم که جان کلام آن این بوده است که بر فرض که توطئه بوده هیچ عامل خارجی بدون زمینه داخلی نمی‌تواند موفق باشد. همیشه عوامل خارجی به اعتبار زمینه های داخلی موثر می شوند. برفرض هم که اراده خارجی وجود داشت حتما زمینه داخلی بوده است و زمینه داخلی هم به مدیریت و شرایط داخلی کشور بر می‌گردد، اما متاسفانه این‌قدر که به عامل خارجی توجه می‌شود به زمینه داخلی توجه نمی‌شود و این‌قدر که معطوف به عامل بیرونی بودیم معطوف به شرایط داخلی و اینکه در داخل چه اتفاقی افتاده و یا در جریان است نبودیم به همین دلیل کارشناسان و صاحب‌نظران هم نمی‌توانند ورود کنند. به همین دلیل من خیلی امیدوار نیستم این اتفاقات تمام شود و شدیدتر تکرار نشود.

*در شرایطی که وقتی شکافی بین بدنه قدرت و توده بروز می‌کند این گروه‌های میانجی همچون احزاب و نهادهای مردمی و همینطور رسانه‌ها هستند که مطالبات مردم را برای قدرت ترجمه می‌کنند و در عوض ارزش‌های حاکم بر نهاد قدرت را برای مردم بازتعریف می‌کنند با توجه به اینکه تقریبا همه احزاب و گروه‌ها بیانیه‌ و راهکارهایی پیشنهاد دادند به نظر شما برای اینکه بتوانیم این هیجانات، مطالبات و نارضایتی‌ها را به شکلی دموکراتیک و در قالب نهادهای مدنی مدیریت کنیم تا مردم مطالبات خودشان را مطرح کنند، آیا احزاب ما توانسته‌اند نقش خودشان را به درستی ایفا کنند؟

شما در واقع همان سوالی را می‌پرسید و انتظار همان جوابی را دارید که ما در هفته گذشته به وفور شنیده و خوانده ایم و من اصولا با این حرف‌های کلیشه‌ای که بیایید نهادهای مدنی را به رسمیت بشناسیم و بگذاریم این‌ها سخنگوی مردم باشند مشکل دارم، این‌ها حرف‌های جدیدی نیست و سال‌هاست گفته شده است و هیچ نسخه شفابخشی نبوده است و اگر بخواهم پاسخ شما را بدهم همان حرف‌های تکراری خواهد شد که سال‌هاست گفته‌ایم . به نظرم مشکل عمیق‌تر از این است که ما گفت‌وگو کنیم و بگوییم احزاب را به رسمیت بشناسیم تا سخنگوی مردم شوند، در این کشور چنده دهه است که حزب وجود دارد چرا تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است؟ در این کشور بیش از 100 سال سابقه فعالیت حزبی وجود دارد ، ما حرف‌های خیلی ابتدایی و مقدماتی را در خصوص یک جامعه حزبی می‌گوییم، چرا بعد این همه سال این حرف‌ها را تکرار می‌کنیم؟ این نشان می‌دهد مشکل عمیق است، ما بعضی مشکلات ساختاری داریم و بعضی مشکلات فرهنگی و من معتقدم فعلا مشکلات ساختاری به نحوی مقدم بر مشکلات فرهنگی ما شده است.

*اصولا در وضعیتی که مشاهده می‌کنید و مردمی که در خیابان هستند آیا اصولا توجهی به نهادهای مدنی دارند؟ آیا اصولا اعتمادی به چنین ساختارها و پیشنهاداتی که داده می‌شود دارند؟ و چنین راهکارهایی را برای خود به رسمیت می‌شناسند؟

چرا می‌گویید مردم؟ اصلا مگر بنده و شما توجهی و ارزشی قائل هستیم؟، خود احزابی که پیشنهاداتی دارند مگر باور دارند که آنها عملی می‌شود؟ بنده می‌گویم اصلا شما مردم گرفتار را رها کنید خودتان چه پیشنهادی دارید؟ خود احزاب ، من و شما هم می‌دانیم که این پیشنهادات تشریفاتی است و می‌دانیم چه موانعی وجود دارد و آن بخش متصلب قدرت امکان اینکه احزاب بتواند نقش خودشان را ایفا کنند نمی‌دهد وقتی خود ما هم می‌دانیم و باور نداریم چرا توقع داریم که مردم باور داشته باشند؟و اگر باور داشتند این اتفاقات نمی‌افتاد.

*مشخصا شما به عنوان یک کنشگر سیاسی و حقوق بشری آیا در این بزنگاه رسالتی برای خود قائل هست؟

یک اصل عقلایی است که توسط خداوند متعال هم بیان شده که ما به اندازه وسع خودمان تکلیفی داریم، «لایکلف الله نفسا الا وسعها» بنده الان وظیفه خودم می‌دانم همین حرف‌ها را بگویم و بهتر از این می‌بینم که بخواهم مدام بحث و تحلیل کنم. فکر می‌کنم به جای اینکه ما این حرف‌هارا بزنیم نوعی مبارزه منفی داشته باشیم و همین که نمی‌شود حقیقت ماجرا را گفت و ریشه‌یابی کرد باید جدی تر مطرح شود.

*به نظر شما این نوع نگاه فضای دیالوگ بین لایه‌های اجتماعی و دولتمردان را نمی‌بندد؟

اتفاقا این نگاه باعث می‌شود که همان جامعه محروم گرفتار احساس همراهی کنند، ببیند شیوه‌هایی که در فضای رسانه‌ای ما وجود دارد باعث می‌شود جمع زیادی از مردم بیشتر با تحلیل‌ها احساس بیگانگی کنند برای اینکه مردم هم می‌دانند این تحلیل‌گران رسانه‌ها و سیاسیون حرف‌هایی که می‌زنند برای خالی نبودن عریضه است و برای اینکه راجع به این اتفاقات یه چیزی گفته باشند و این باعث می‌شود مردم هم وقتی می‌فهمند شما نمی‌توانید حرف اصلی‌تان را بزنید و بیشتر طوری برخورد می‌کنید که نه سیخ بسوزد نه کباب .بیشتر احساس بیگانگی کنند و اتفاقا من فکر می‌کنم با این منطق و روش بنده امکان دیالوگ با این مردم بیشتر فراهم می‌شود، بخش قدرت هم باید تکلیف‌اش را روشن کند که آیا می‌خواهد با این مردم وارد گفت‌وگو شود یا خیر و اگر نخواهد باید خودش را برای شرایط وخیم‌تر آماده کند و اگر نمی‌خواهد باید بپذیرد که این حرف و این نگاه را بشنود. مسئله من بیشتر از اینکه قدرت باشد مردم است، ملت باید بفهمند که ما آن‌ها را می‌فهمیم.

به نظر من گاهی حرف نزدن ها بیش از حرف زدن ها معنا و پیام دارد. در مواقعی که مجبوریم حرف های مجاز شده در دایره تنگ خطوط قرمز را بگوییم گاهی حرف نزدن صدادارتر است.

http://www.emadbaghi.com/archives/001419.php#more

کانال گفتارهای باقی

https://t.me/emadbaghi

اینستاگرام emadeddinbaghi