در چند روز گذشتە خبر تشکیل حزب جدیدی تحت نام حزب چپ ایران (فدائیان خلق) در رسانەها اعلام شد. سە طیف فدائی درهم ادغام و حزب چپ ایران را تشکیل دادەاند. ابتدا بگویم در شرایط حساس کنونی کە ایران و منطقە از آن عبور میکند نشستن پای انترنت و مطالعە جزئیات اهداف و چارچوبهای آن اتلاف وقت بیش نیست، گذر از آن هم جایز نیست. بنابراین با توجە بە شناخت قبلیم از گذشتە و عملکرد احزاب ایرانی بسیار مختصر نظرات خود را بیان میدارم.
در تاریخ دور ایران دو خط حکومتی کە در تاریخ معاصر شاە و شیخ نام گرفتەاند زمام امور را بە دست داشتە و بموازات هم حرکت کردەاند. اولی تاریخی ۲۵۰۰ و دیگری تاریخی ۱۴۰۰ سالە برای خود قائل است. عموم جریانات دیگر قدمتی بیش از ۱۲۰ سال و از بدو مشروطە ندارند. هر دو جریان شاە و شیخ در پروسە تاریخی مکمل هم و از یکدیگر تغذیە کردەاند. میتوان انقلاب ۵۷ را طلاق سیاسی شاە و شیخ قلمداد کرد. با وجود دهها سازمان و حزب کە از بدو مشروطە پا بە عرصە گذاشتەاند از دل دیوار ضخیم ۲۵۰۰ سالە شاهی، خمینی ظهور یافت و بیهودە نبود کە باوجود دهها حزب و سازمان دیگر نام رضا پهلوی از دیوار صخیم و بلند شیخ بیشتر ازهر فرد دیگری سر زبانها افتاد کە در جریان اعتراضات اخیر ایران شاهد آن بودیم. جریانات دیگر نە اینکە هیچگاە قادر بە صعود بر دیوار بلند شاە و شیخ نشدەاند بلکە خود هر ازچند گاهی بە دامن شاە و شیخ افتادەاند. کە نمونە بارز آن جریان اکثریت است کە بە دامن خمینی افتاد و اینک یکی از پایەگذاران حزب چپ ایران است.
لازم بە یادآوریست سال ۲۰۰۳ سازمانی تحت نام اتحاد جمهوری خواهان ایران " اجا " با حضور و امضای بیش از ۱۲۰۰ نفر در برلین تشکیل گردید کە اعضای همین حزب جدید هستە اصلی و از موسسین آن بودند. " اجا " همایش دوم خود در سال ۲۰۰۵ را با حضور ۲۸۰ نفر و همایش سوم خود را با چیزی در حدود ۱۰۰ نفر برگزار کرد. در همان همایش بی رمق عدەای از آن جدا و سازمان دیگری تشکیل دادند. " اجا " در همایش چهارم بە دامن شیخ گروید و خود را بخشی از جنبش مذهبی سبز قلمداد کرد. اینک از " اجا " سایتی بجا ماندە کە بیش از ۸۰٪ مطالب منتشرە آن از صاحب نظران داخل کشور میباشد. ایکاش رسانەهای احزاب کرنومتر تعداد بینندگان بر سایتهای خود را فعال میکردند تا مشخص شود چە تعداد از مردم سایتهای آنان را تعقیب میکنند.
مشکل کجاست؟
هنگامیکە حزب در پروسە انتخابات حضور نداشتە باشد ویترینی بیش نیست. بنابە برخی امار بیش از ۳۰۰ حزب سیاسی و یا بیشتر در ایران بە ثبت رسیدەاست اما چون ساختار سیاسی و حکومتی ایران حزبی نیست و اساسا با حزب بیگانە است از کارایی لازم برخوردار نیست. وظایف احزاب خارج از شرکت در مبارزات پارلمانی سازماندهی اعتراضات در مقابل انحرافات حاکمیت است. از بعداز اوایل دهە شصت تا خرداد سال ۶۰ کە سازمان مجاهدین خلق ایران نقش مهمی در سازماندهی اعتراضات داشت هیچ حزبی تاکنون در اعتراضات چند دهە اخیر نقشی نداشتەاند. جالب اینکە با وجود داشتن حزبی چون حزب کارگزاران سازندگی هاشمی رفسنجانی کە از حق نامزدن شدن در انتخابات ریاست جمهوری محروم و بە اشکال گوناگون تحقیر و رسوا گردید هیچ اعتراضی حتی بیانیەای از حزب او دیدە نشد.
خارج از اشتباهات اعضای آن سازمانها کە ضرورت پرداختن بە آن در اینجا نیست آنچە بنظر می‌آید تشکیل حزب چپ ایران از نوستالوژیایی سرچشمە میگیرد کە اعضای آن با آن زیستەاند. از جهت دیگر جامعە ایران مسیری را طی میکند کە زمان آن گذشتە یک حزب سراسری همچون حزب تودە در ایران تشکیل شود و قادر بە نفود بر مناطق متعلق بە ملتهای غیر فارس شود همچنانکە جنبش سبز هم نتوانست. نمیتوان منکر تعدادی تورک آذربایجانی، ترکمن و کورد در حزب چپ ایران بود کە تعدادشان از انگشتان دست تجاوز نمیکند شد کە همان ملل سالهاست با تفکر آن افراد وداع کردەاند. بنابراین ظهور حزب چپ ایران دور زدن در دایرەای بیش نیست.
