احمد زیدآبادی
دیدارهای جان کری وزیر خارجۀ دولت اوباما با محمد جواد ظریف با انتقاد شدید کاخ سفید و برخی جمهوریخواهان روبرو شده است.
در آمریکا دیدار یک مقام سابق با رهبران دیگر کشورها امری ممنوع یا نادر نیست؛ گر چه ظاهراً اغلب این نوع دیدارها، به گونهای با هماهنگی دولت مستقر و برای رد و بدل کردن پیغامی با سران کشورهای دیگر صورت میگیرد.
جان کری اما گویا بدون هماهنگی با دولت ترامپ با ظریف ارتباط برقرار کرده و کاخ سفید بر این گمان است که او در پی مشورت دادن به جمهوری اسلامی است تا از این طریق بر انتخابات کنگره در ماه نوامبر به نفع حزب دمکرات تأثیر بگذارد.
به نظر میرسد؛ کاخ سفید بویژه نگران آن است که جان کری مقامهای ایرانی را به عدم مذاکره با دولت ترامپ تشویق و ترغیب کرده باشد. به عبارت روشن تر، تصور بر این است که جان کری به طرف ایرانی توصیه کرده است که برای مذاکره با ترامپ شتاب نکند چرا که تأخیر در این موضوع ممکن است صحنۀ سیاست داخلی آمریکا پس از انتخابات کنگره را به نفع دمکراتها تغییر دهد و شرایط بهتری برای مذاکره پیش آورد.
تاکنون از مفاد مذاکرات کری و ظریف به طور رسمی خبری به رسانهها درز نکرده است؛ اما اصرار دولت حسن روحانی بر عدم مذاکره با ترامپ، شاید به عنوان نشانهای از عمل به توصیۀ کری در این زمینه قابل تفسیر باشد.
در این میان اما موضوع این است که دلیل اعتماد مقامهای ایرانی به جان کری برای عمل به توصیههای احتمالی او چیست و چرا آنها سیاست خارجی خود را در یک موضوع بسیار تأثیرگذار، به رقابتهای داخلی احزاب آمریکا پیوند زدهاند؟
آنچه مسلم است در انتخابات کنگره معجزهای رخ نخواهد داد که به نفع جمهوری اسلامی تمام شود. تسلط دمکراتها بر مجلس سنا تقریباً غیرممکن و پیروزی آنها در انتخابات مجلس نمایندگان نیر فاقد اهمیت است. از این رو، اوضاع پس از انتخابات کنگره به منوال جاری پیش خواهد رفت. این در حالی است که دستور تحریم نفتی و بانکی ایران قرار است قبل از انتخابات کنگره از سوی ترامپ صادر شود و چنانچه تا آن زمان جمهوری اسلامی اقدامی در جهت جلوگیری از صدور این فرمان نکند؛ بعد از آن کار برایش بی نهایت مشکل خواهد شد؛ حتی اگر دمکراتها نیز به خلاف انتظار بر هر دو مجلس سنا و نمایندگان مسلط شوند!
تجربه نشان داده است تحریمی که برقرار میشود؛ لغو آن زمانبر و به غایت دشوار است؛ بنابراین وقت تنگ است و اوضاع رو به وخامت!
اگر دولت روحانی گزینهای به نام مذاکره را در روابط خود با آمریکا از روی میز حذف نکرده است؛ بهتر است بجنبد و به مشورتهای مقام سابقی که بخصوص درکی هم از شرایط داخلی ایران ندارد؛ تکیه نکند. روشن است که مذاکره پیش از وضع تحریمها کمهزینه تر از بعد از آن است و هزینۀ عدم مذاکره هم که بر همه روشن است بخصوص برای روحانی و اعضای دولتاش!