آقای رحمان از اجرای قانون تازه‌ی مجازات قاچاق مواد مخدر و کاهش آمار اعدام‌های مربوط به جرایم مربوط به مواد مخدر از ۲۱۳ مورد در سال ۲۰۱۷ به ۲ مورد در سال ۲۰۱۸ (تا تاریخ گزارش) استقبال کرده است. وی با اشاره به تاثیرهای از سرگیری تحریم‌های آمریکا گفته است که تحریم‌های بانکی و دیگر تحریم‌ها ممکن است بر حقوق بشر اساسی مردم به‌ویژه حقوق اقتصادی و اجتماعی آنها تاثیر بگذارد و به احتمال زیاد مانع دسترسی مردم به داروها و تجهیزات اساسی پزشکی و افزایش میزان مرگ و میر شود. او خواهان همکاری دولت برای ارزیابی این تاثیرها شده است.

مواردی برای بررسی در گزارش‌های آتی

آقای رحمان تاکید کرده است که علاوه بر مسایل مطرح شده در این گزارش، موارد دیگری از نقض حقوق بشر را نیز شناسایی کرده که در آینده به آنها خواهد پرداخت، از جمله: تاثیر از سرگیری تحریم‌ها بر مردم، نقض حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، وضعیت مدافعان حقوق بشر، وضعیت شهروندان خارجی و دارندگان ملیت دوگانه، اعدام‌های شتاب‌زده‌ی ۱۳۶۷؛ و همچنین حقوق گروه‌های اجتماعی، به ویژه معلولان، و افراد دارای گرایش‌ و هویت جنسیتی متفاوت؛ گزارش‌های مربوط به مقررات تبعیض‌آمیز درباره‌ی پوشش اجباری برای زنان و نقض آزادی بیان و عقیده زنانی که در انظار عمومی با حجاب اجباری مخالفت کرده‌اند.

موارد نقضِ فاحشِ حقوق بشر در گزارش تازه

گزارشگر ویژه از نقض فاحش حقوق بشر در ایران، از جمله و به‌ویژه در زمینه های زیر، به‌شدت ابراز نگرانی کرده است:
ـ نقض حق زندگی (اعدام‌ها) و اعدام متهمان نوجوان؛
ـ تداوم اجرای اعدام به اتهام ارتکاب جرایم پیش از ۱۸ سالگی بدون محاکمه‌ی عادلانه و اعدام دست‌کم ۴ تن به اتهام ارتکاب جرم پیش از رسیدن به ۱۸ سالگی، در نیمه‌ی نخست سال ۲۰۱۸؛
ـ ادامه ‌ی شکنجه‌ی زندانیان و دیگر رفتارها و مجازات های بی‌رحمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز همچون شلاق و قطع عضو؛
ـ سر باز زدن جمهوری اسلامی از پذیرش ۲۰ توصیه‌ی جامعه‌ی بین‌المللی درباره‌ی مقابله با شکنجه و سایر شکل های بدرفتاری؛
ـ عدم دسترسی مناسب زندانیان به امکانات پزشکی و درمانی؛
ـ بازداشت غیرقانونی معترضان و اتهام مفسد فی‌الارض و محاربه به آنها، دسترسی نداشتن آنها به وکیل مدافع؛
ـ مرگ زندانیان در زمان بازداشت؛
ـ نقض حقوق اولیه‌ی آزادی بیان، عقیده و گردهمایی؛
ـ نقض حقوق زنان و بیان موارد مختلف آن از جمله در زمینه های احوال شخصی، نبود حقوق برابر در ازدواج، طلاق، حضانت کودک و ارث؛
ـ نقض نظام‌مندِ حقوق جوامع قومی و اقلیت های دینی از جمله بهاییان، مسیحیان ، بلوچ ها، کُردها، ترک های آذربایجانی، جامعه‌ی یارسان و دراویش گنابادی؛
ـ محدودیت موقت دسترسی شهروندان به پیام رسان تلگرام و سپس مسدود شدن دائمی آن با حکم قضایی؛
ـ ممنوعیت دیگر شبکه های اجتماعی مثل فیس‌بوک، اینستاگرام و یوتیوب.

مهم‌ترین توصیه‌های گزارشگر ویژه به جمهوری اسلامی

ـ احترام به حق زندگی و الغای مجازات اعدام در همه‌ی موارد؛
ـ توقف اجرای همه‌ی حکم‌های اعدام تا زمان الغای کامل مجازات اعدام؛
ـ پایان دادن فوری به اعدام افرادی که به هنگام ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال داشته‌اند؛
ـ انجام تحقیقات غیرجانبدار و بی‌طرف درباره‌ی آمار اعدام‌ از افراد "جوامع اقلیت" و در صورت نامتناسب بودن شمار این اعدام‌ها تحقیق درباره‌ی دلیل بی‌تناسبی و چاره‌جویی در این زمینه؛ این توصیه با توجه به گزارش های گزارشگر پیشین درباره‌ی درصد بالای اعدام‌ها یا زندانیان در میان گروه های قومی ارایه شده است؛
ـ پایان دادن به اجرای مجازات‌های بی‌رحمانه، تحقیرآمیز و غیرانسانی همچون شلاق زدن و قطع عضو. ادامه‌ی این گونه مجازات های جسمانی که در قوانین ایران وجود دارد، با تعهدات بین‌المللی جمهوری اسلامی مغایر است؛
ـ توقف شکنجه و دیگر آزارهای غیرانسانی در طول بازداشت و زندان؛
ـ قرار ندادن اعتراف متهمان یا بازداشت شدگان زیر شکنجه و بدرفتاری به‌عنوان مبنای صدور احکام مجازات در دادگاه‌ها به‌علت معتبر نبودن چنین اعتراف هایی؛
ـ پایان دادن به تمامی موارد نقض حقوق زنان در قانون و در عمل؛
ـ احترام کامل به حقوق اقوام و اقلیت‌های دینی و قومی و اطمینان یافتن از برابری قانونی همه‌ی ساکنان جمهوری اسلامی بدون توجه به قومیت، دین یا اعتقاد آنها؛
ـ انجام تحقیقات مستقل و شفاف درباره‌ی علت مرگ افرادی که در جریان بازداشت یا در جریان اعتراض‌هایا پس از آنها جان باخته‌اند و درباره‌ی اتهام‌های دیگر در مورد نقض حقوق زندانیان؛
ـ پایان دادن به حبس همه‌ی افرادی که در جریان اعتراض های صلح‌آمیز به‌خاطر آزادی بیان و عقیده بازداشت شده‌اند؛
ـ آزاد کردن همه‌ی معترضان بازداشت شده در جریان ناآرامی‌های دسامبر ۲۰۱۷ و ژانویه ۲۰۱۸ (دی ماه سال ۱۳۹۶) که سرکوب خشونت آمیز به دست نیروهای دولتی طی آنها به کشتن «دست‌کم ۲۲ تن» انجامید؛
ـ فراهم کردن امکان گردهمایی صلح‌آمیز و ابراز عقیده برای مردم؛
ـ لغو محدودیت‌ها بر استفاده از اینترنت و احترام به آزادی بیان آنلاین؛ بررسی محتوای اینترنتی فقط به وسیله‌ی مقام های قضایی مستقل و غیرجانبدار؛
و
ـ تصویب کنوانسیون الغای همه شکل های تبعیض علیه زنان، کنوانسیون منع شکنجه و دیگر رفتارها و مجازات های ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز ، کنوانسیون بین‌المللی محافظت همه‌ی اشخاص از ناپدیدکردنِ قهری، و کنوانسیون بین‌المللی محافظت از حقوق کلیه‌ی کارگران مهاجر و اعضای خانواده های آنها.
********
جامعه‌ی دفاع از حقوق بشر در ایران (عضو فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر)
lddhi(at)fidh.org