ایران وایر - «ناصر مختاری»، رییس اداره بهزیستی شهرستان بهمئی استان کهگیلویه و بویراحمد به «ایران‌وایر» گفت اگر اداره بهزیستی به نتیجه برسد که عروس ویدیوی جنجالی به رشد لازم نرسیده است، مانع این ازدواج خواهد شد.
به گفته مختاری، آن‌ها در حال تحقیق و تهیه یک گزارش جامع در این مورد هستند و همه نهادهای مسوول و از جمله بهزیستی نسبت به انتشار این ویدیو واکنش سریع نشان داده‌اند: «رسانه‌ها کمی تحمل کنند چون تا زمانی که گزارش ما تکمیل نشده باشد، قادر به ارایه اطلاعات دقیق نیستیم.»
او در پاسخ به سوال «ایران‌وایر» در مورد سن واقعی کودک گفت: «۱۰ ساله است. البته سن داماد هم ۲۸ سال نیست بلکه ۲۲ ساله است. من الان در مدرسه این دختر حاضر شدهام و از لحظه انتشار ویدیو، از والدین دخترک، معتمدین محل و حاج آقایی که مراسم عقد را انجام داده است، پرس‌وجو کرده‌‌ام. گزارش جامعی در مورد این ماجرا به اداره کل بهزیستی استان ارایه خواهم کرد و شما می‌توانید مراتب را از اداره بهزیستی استان جویا شوید.»
مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
مختاری تاکید کرد که این ماجرا در دستور کار جدی نهادهای دولتی و قضایی قرار گرفته است.
دقایقی پس از گفت‌وگوی «ایران‌وایر» با ناصر مختاری، «جواد حیدریان»، خبرنگاری که نخستین بار با انتشار این ویدیو در فضای توییتر، ماجرای ازدواج دختر بچه را علنی کرد، در صفحه توییترش نوشت چون دختر بچه زیر سن ۱۱ سال بوده و طبق تشخیص قاضی، در شرایط قبول چنین عقدی نبوده، این عقد در حضور حجت‌الاسلام «علی سعیدی»، رییس دادگستری شهرستان بهمئی باطل و نسبت به بانیان آن نیز اعلام جرم شده است.
روز گذشته انتشار یک ویدیو از مراسم عقد موقت دختر بچه کم سن و سالی از اهالی شهر لیکک استان کهگیلویه و بویراحمد در فضای توییتر، باعث مطرح شدن مجدد بحث جنجالی ازدواج کودکان شد.
لایحه افزایش سن ازدواج دختران از ۱۳ سال شمسی به ۱۶سال و پسران از ۱۶ سال به ۱۸ سال، در دی ماه سال ۱۳۹۷ با مخالفت نمایندگان مجلس شورای اسلامی به تصویب نرسید. به این ترتیب، کماکان در برخی استان‌های کشور، ازدواج کودکان که به زعم فعالان حقوق کودک، نوعی کودک آزاری و تجاوز محسوب می‌شود، در مراجع رسمی به ثبت می‌رسد؛ موضوعی که در استان‌های محرومی چون خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد، بر پایه آداب و رسوم عشیرهای و طایفه‌‌ای، چندان عجیب و نامتداول نیست.
«علی‌محمد تقوی»، مدیر کل ثبت و احوال کهگیلویه و بویراحمد مرداد سال ۱۳۹۷ در گفت‌وگو با «ایسنا»، از آمار تکان دهنده ازدواج کودکان در این استان پرده برداشت. بر اساس این آمار، ۹ مورد ازدواج کمتر از ۱۰ سال در سال ۱۳۹۷ در این استان به ثبت رسیده است.
به گفته او، ۱۲ مورد ازدواج زیر سن ۱۱ سال، ۲۵ مورد ازدواج زیر سن ۱۲ سال، ۶۳ مورد ازدواج زیر سن ۱۳ سال، ۱۲۴ مورد ازدواج زیر سن ۱۴ سال، ۲۲۵ مورد ازدواج زیر سن ۱۵ سال، ۳۱۲ مورد ازدواج زیر سن ۱۷ سال و ۳۸۴ مورد ازدواج زیر سن ۱۸ سال در این استان به ثبت رسیده است.
جواد حیدریان، خبرنگار ساکن ایران و متولد شهر یاسوج، مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد که نسبت به شرایط فرهنگی منطقه آگاه است، ریشه اصلی این معضل را محرومیت و دورافتادگی از مرکز می‌داند: «پیش از گفت‌وگو با شما، با مدیر کل اداره بهزیستی استان صحبت می‌کردم. همان زمان او در منزل دختری بود که در ویدیو مراسم ازدواجش را دیدیم. می‌گفت این اتفاق ریشه قومی و فرهنگی دارد و اهالی این محل هنوز هم عشیرهای عمل و سنت‌های گذشته را دنبال می‌کنند و بی‌تردید این مورد اولین بار نیست و آخرین آن هم نخواهد بود.»
این روزنامه‌نگار می‌گوید تفاوت و شکافی که ناشی از دوران گذار از زندگی عشایری به سبک و شیوه زندگی مدرن است، در این قبیل معضلات فرهنگی بی‌تاثیر نیست: «از آن جایی که ما از یک زندگی عشایری و کوچ نشینی با سنن و آیین و آداب و رسوم خاص خودش با سرعتی باور نکردنی وارد زندگی مدرن شهری شده‌‌ایم، این تفاوت‌ها و شکاف‌های هولناک ناگزیرند. در شهری مثل یاسوج ممکن است این تفاوت و شکاف‌ها چندان قابل توجه نباشند چون مردم با رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی و تکنولوژی به طور روزمره سر و کار دارند و در معرض اطلاعات روز هستند و سوادشان بالا است. اما در شهرهای حاشیه‌ای، این ازدواج‌ها بیشتر رخ می‌دهند که ریشه آن را می‌توان در فقر و محرومیت آن مناطق جست.»
او به فضایی که ویدیوی ازدواج این کودک در آن به ثبت رسیده است، اشاره می‌کند:«مردم حاضر در مراسم دارای تلفن هوشمند هستند و ما اسباب و لوازم زندگی مدرن را مشاهده می‌کنیم اما در همان بستر و فضای شهری، شاهد بروز یک اتفاق منزجر کننده و بدوی هستیم. به نظرم همه این‌ها طبعات دوران گذار است و پیوند عمیقی که بین سنت‌ها و کهن الگوها با زندگی شهری وجود دارد. از یک سو آن‌ها تحت تاثیر الگوهای کهن هستند و از سوی دیگر، زندگی شهری؛ تضادهایی که به نظرم تبعات تغییر سبک زندگی است.»
این روزنامه‌نگار در خبرهای قدیمی‌تر خوانده است که آیت‌الله «علی خامنه‌‌ای» در سفر سال ۱۳۷۳ به این استان و در جریان سخن‌رانی عمومی خود به این معضل اجتماعی اشاره کرده است: «آقای خامنه‌‌ای در سفر به یاسوج از ظلمی که در این استان به زنان می‌شود و از این که یک پیرمرد ۷۰ساله، دختر ۱۴ ساله را به زنی می‌گیرد و یا از این که والدین، فرزندان‌شان را بدون اذن و موافقت خودشان شوهر می‌دهند، گفته است. وقتی بیست و اندی سال قبل این موضوع توسط شخصی در سطح کلان یک جامعه مطرح شده، نشان می‌دهد که این بحران به شکل جدی در جامعه وجود داشته است و دلایل آن هم ضعف فرهنگی، بی‌سوادی، دوری از مرکز، به حاشیه رانده شدن، پیرامونی بودن و علقه‌‌ای است که به سنت‌های کهن وجود دارد. همه آن‌چه گفتم از یک سو و علاقه به زندگی مدرن از سوی دیگر، به نوعی ایجاد تضاد می‌کند.»
او به شرایط فرهنگی شهر لیکک و محرومیت منطقه هم اشاره می‌کند: «این منطقه از نظر توسعه و زیرساخت به حال خود رها شده است. در شهر لیکک نه یک مرکز فرهنگی وجود دارد، نه جایی برای گذران اوقات فراغت یا سرگرمی. طبیعی است که اولین گزینه موجود در آن فضا، ازدواج است.»
شهر لیکک، مرکز شهرستان بهمئی، در غرب استان کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته است و به لحاظ جغرافیایی، بیشترین نزدیکی جغرافیایی را به شهرستان بهبهان در جنوب شرقی استان خوزستان دارد.
«فاطمه. ن»، معلم دبستان ساکن شهر لیکک به «ایران‌وایر» می‌گوید با دیدن این ویدیو اصلا شگفت زده نشده است چون حداقل سالی چند بار در مراسم ازدواج کسانی شرکت می‌کند که یک طرف ماجرا، کودک است.
به گفته فاطمه، ازدواج کودکان در محل زندگی او یک امر عادی است: «اگر واکنش‌های برانگیخته شده در فضای مجازی را برای پدر یا مادرم بخوانم، به نظرشان می‌آید با اعتراض و یا اظهارات یک عده مریخی یا آدم‌های غیرعادی طرف هستند و احتمالا می‌گویند مردم دیوانه شده‌اند.»
او می‌گوید تصورش این نیست که با تغییر قانون بشود فضای فرهنگی غالب بر استان را تغییر داد: «این وضعیت در روستاها و حاشیه شهرها بسیار بدتر است. به نظر می‌رسد شرایط دختری که در این ویدیو می‌بینیم، چندان هم بد نیست چون مجبور نشده است همسر دوم یا سوم مردی بشود که سن و سال پدرش را دارد. زیاد اتفاق می‌افتد که دختری را در ظاهر به نام عروس ولی در عمل خرید و فروش می‌کنند و به خانه مردی می‌فرستند که می‌تواند جای پدر یا پدربزرگش باشد تا با رد و بدل کردن دختر، بدهی یا بار سنگین مالی خانواده پدری را حل و فصل کنند.»
او از افراد محلی چیزهایی شنیده است که به قطعیت نمی‌تواند بگوید درست بوده‌‌اند یا نه: «شما هم اگر دقت کنید، کودک عروس در این ویدیو ناراحت نیست و به وضوح خوشحال است. علی‌رغم این که می‌گویند این مراسم صوری بوده و برای آشنایی خانواده‌ها رخ داده و قرار نبوده است تا شش سال بعد ازدواج فیزیکی کنند اما درعین حال شنیده‌‌ام که این دختر، کودک طلاق بوده و در خانه والدینش مورد مهر و توجه کافی نبوده است.»
این معلم هم‌چون جواد حیدریان، فقر فرهنگی و اقتصادی را عامل بروز این معضلات می‌داند: «مردم به فقیرانه‌ترین شکلی روزگار می‌گذرانند. عمده درآمد آن‌ها از راه کشاورزی یا دام‌داری است و بزرگ‌ترین تفریح‌شان این است که مثلا بتوانند یک آخر هفته به بازار شهرهای اطراف مثل بهبهان سری بزنند. در کنار این بن بست اقتصادی، عقب ماندگی فرهنگی هم هست. دختر را باید زود شوهر بدهند که مایه ننگ و عار خانواده نباشد. دختر ۲۰ ساله را ترشیده می‌دانند. از نظر آن‌ها، ازدواج زودهنگام دختران مایه مباهات و حتی رقابت است.»
او با اندوه می‌گوید: «زیاد شده که مادرم به رخم کشیده است دختر فلانی که ۱۳ ساله بود، به خانه بخت رفته است و من در سن ۲۸ سالگی با ازدواج نکردنم، مایه سرافکندگی پدرم شدهام.»
