جریان اصلاح طلبی تاکنون نتوانسته انسجام و تشکل یافته ، دارای برنامه و راهبرد مشخصی گردد. این جریان حتی شعار شناخته شده ای نیز ندارد و نتوانسته اصولی را برای خود تعریف کند تا در حوادث گوناگون و به ویژه مهم، بر مبنای آن اصول موضع گیری کند. اگرچه تعیین این اصول با توجه به گستردگی طیف اصلاح طلبان که مطالبات آنان از بازگشت به مرزهای قانون اساسی - که کف مطالبات اصلاح طلبی است- تا تغییرات بنیادین در قانون اساسی را در بر می گیرد، دشوار به نظر می رسد، اما مهم این است که در این جهت جد و جهد چشمگیری نیز از سوی اصلاح طلبان دیده نشده است. تعیین اصول ولو حداقلی می تواند به اصلاح طلبان هویت بخشیده و کمک کند که در حوادث مهم در جایی بایستند که حداقل، موضع آنان از مواضع جریانات مورد نقد آنان بازشناخته شود. کم کاری اصلاح طلبان در تشکیل جبهه ی واحد و به دور از تنگ نظری های سیاسی و تعریف اصول و برنامه برای پیشبرد اهداف خود، نه تنها موجب کم سو شدن امیدها به این جریان گشته، بلکه گاهی در حوادث مهم بازشناختن موضع آنان را از دیگر مواضع دشوار ساخته است.
مثلا در حادثه ی اخیر یعنی ترور سردار سلیمانی طیف وسیع اصلاح طلبان موضعی اتخاذ نکردند که شاخص و معرف موضع اصلاح طلبی باشد، در حالی که در حوادث مهم نخبگان سیاسی و پیشگامان جریانات باید به گونه ای اتخاذ موضع کنند که با اهداف آنان تناسب داشته باشد. طیف وسیعی از اصلاح طلبان به سیاست خارجی جمهوری اسلامی نقدهای اصولی دارند، اما موضع گیری آنان در حادثه مذکور معرف موضع سیاسی آنان نبود. اینگونه موضع گیری های غیراصولی نه فقط جریان اصلاح طلبی را بیش از پیش دچار تشتت و ضعف می کند، بلکه موجب تقویت موضع تندروها می شود؛ به علاوه در بحران های سخت که فرصتی فراهم می شود تا حکومت به پشتیبانی مردم احساس نیاز کرده، گامی به سوی مردم بردارد، موضع نادرست اصلاح طلبان حکومت را از برداشتن این گام بی نیاز می سازد، چراکه اصلاح طلبان، زودتر این گام را برمی دارند و این رفتار در فضاسازی به نفع جریان تندرو مؤثر است.
یکی از کارکردهای گروه ها و جریانات سیاسی منتقد حاکمیت، بی گمان واداشتن نهادهای حکومتی به پذیرش مسئولیت به ویژه در حوادث و مهم تر از آن، در قبال جان شهروندان است. در این رابطه جریانات منتقد از جمله اصلاح طلبان معمولا بسیار ضعیف عمل نموده و در واقع پشت سر حاکمیت حرکت کرده اند. به همین حادثه ی ناگوار سقوط هواپیمای اوکراینی بنگرید. به گمان نگارنده با توجه به رفتارهای اولیه ی مسئولان و سابقه ی رفتاری نهادهای حکومتی در حوادث مشابه، اگر تیم های تحقیقاتی دیگر کشورها در ماجرا حضور نداشتند، نهاد مسئول به احتمال قوی مسئولیت این فاجعه را بر عهده نمی گرفت. این حاکی از آن است که متاسفانه جریانات سیاسی داخلی به اندازه ی جریانات بین المللی و حتی رسانه های خارجی در مسائل داخلی ایران نقش ندارند.
پس از پذیرش مسئولیت جنایات موسوم به قتل های زنجیره ای توسط وزارت اطلاعات دولت خاتمی، با پذیرش مسئولیت در سقوط هواپیمای اوکراینی، این دومین بار است که یک نهاد حکومتی رسما مسئولیت واقعه ای ناگوار را می پذیرد. جریانات منتقد و اصلاح طلب جز در رابطه با بیانیه ی وزارت اطلاعات، نتوانسته اند نقشی در مسئولیت پذیر کردن حکومت در وقایع تلخ چهل سال گذشته اعم از وقایع دهه ی ۶۰، کوی دانشگاه در سال ۷۸، وقابع ۸۸ ، ۹۶ و آبان ۹۸ ایفا کنند.
به گمان نگارنده گروه ها و افراد اصلاح طلب در حوادث باید در موضعی قرار گیرند و در جایگاهی بایستند که اولا از موضع مخالف و مورد نقد خویش بازشناخته شوند. ثانیا حاکمیت را حتی الامکان وادار سازند که به سوی مردم گام بردارد و لااقل همانقدر که در موضع گیری در مقابل بیگانگان برای بقای خویش محتاط است، در برابر مردم خویش نیز محتاط و خوشتندار باشد. ثالثا لااقل این احساس را در حاکمان ایجاد کنند که برای برخورداری از پشتیبانی باید در سیاست های خود تجدید نظر نماید. رابعا اگر حصول موارد فوق دشوار است، لااقل به گونه ای موضع گیری کنند که موجب تحکیم سیاست های مناقشه برانگیز و سخت تر شدن نقد و تغییر آنها نشوند. آنچه بیان شد انتظارات حداقلی از جریانات سیاسی منتقد حاکمیت است.
کنگره آمریکا به سراغ نایاک رفت
