زیتون ـ سپیده جدیری
بعد از این‌که سوال‌ها را دید، خندید و گفت: سوالات شما مرا یاد امتحان‌هایمان در مدرسه انداخت. اگر می‌دانستم پاسخ دادن به آنها این‌قدر کار می‌برد، می‌گفتم همان بهتر که بگذاریم مردم آمریکا نژادپرست باشند چون مبارزه با نژادپرستی از این آسان‌تر بود!
تهران قصری، هنرمند طنزپرداز و کمدین دورگه‌ای است با پدری ایرانی و مادری آفریقایی ـ آمریکایی. والدینش برای او نام تهران را برگزیدند تا یادآور ریشه‌های ایرانی او و فرهنگ کشور ایران باشد. در واشینگتن دی سی متولد شده است، در لس‌آنجلس زندگی می‌کند و با این حال، می‌تواند به فارسی نیز صحبت کند، بخواند و بنویسد. همین علاقه‌اش به زبان فارسی و ایران، که می‌توان گفت میراث خانواده‌اش برای او بوده است، باعث شده که علاوه بر ساخت و اجرای کمدی برای آمریکایی‌ها، به ساخت برنامه‌ی طنز برای شماری از تلویزیون‌های فارسی زبان خارج از ایران نیز روی بیاورد و به‌این ترتیب، برای مخاطبان ایرانی نیز به چهره‌ا‌ی آشنا تبدیل شود. از زمان شروع اعتراضات سراسری در آمریکا، «تهران» با انتشار چندین ویدیو در شبکه‌های اجتماعی از حضور خودش در این اعتراضات، به زبان‌های فارسی و انگلیسی به اطلاع‌رسانی درباره‌ی وجود نژادپرستی و تبعیض و بی‌عدالتی‌های ناشی از آن در آمریکا پرداخته است. او در گفت‌وگو با زیتون، این تبعیض‌ها را معضلی سیستماتیک می‌داند و می‌گوید که «قانون اساسی آمریکا، قوانین وضع شده‌ی مختص سفید پوستان است و شامل حال بردگان نمی‌شود و حتی پس از به پایان رسیدن دوران برده‌داری این قوانین اصلاح نشد.»
تهران، خود علاقه داشت که گفت‌وگو را از ابتدا به زبان فارسی انجام دهیم تا نیازی به ترجمه‌ی آن از زبان انگلیسی نباشد. این شد که پاسخ‌های او که به هر حال، زبان اولش انگلیسی است، کوتاه‌تر از آن‌چه مورد انتظار است از کار درآمد.
آقای قصری، شما در کدام ایالت آمریکا زندگی می‌کنید و تجربه و مشاهدات‌تان به عنوان یک هنرمند رنگین‌پوست، از برخوردهای نژادپرستانه احتمالی چه بوده است؟
من در شهر لس آنجلس در ایالت کالیفرنیا زندگی می‌کنم و متولد واشینگتن دی سی هستم. تجربه‌ی مواجهه با نژادپرستی زیاد دارم به‌خصوص در ایالت‌های شرق و غرب، از توی خیابان با پلیس گرفته تا معلم‌ها در مدرسه و دانشگاه. من به‌خاطر این‌که دو رگه‌ی ایرانی و سیاه‌پوست هستم با مقوله‌ی نژادپرستی غریبه نیستم.
بر اساس این تجربه شخصی شما؛ این که گفته می‌شود رنگین‌پوست‌ها و اقلیت‌های نژادی در ایالت‌های جنوبی و مرکزی آمریکا بیشتر از ایالت‌های شرقی این کشور با برخوردهای نژادپرستانه مواجه می‌شوند، تا چه میزان صحت دارد؟
بحث نژادپرستی در کل آمریکا وجود دارد و سیستم دولتی آمریکا بر پایه‌ی نژادپرستی استوار است.
نظام برده‌داری از قدیم در این کشور بر پا بوده و متاسفانه این طرز فکر همچنان در سیستم اجرایی باقی مانده است.
در زمان جنگ‌های داخلی، به‌دلیل اختلافات بین ایالت‌های شمالی و جنوبی، برخی ایالات جنوبی آمریکا به حمایت از نظام برده‌داری برخاستند و به علت شکست در این جنگ‌ها، قوانین بسیار سختی را علیه سیاه‌پوستان وضع کردند. در این حین، ایالت‌های شمالی هم بر اساس قوانین فدرال و مواردی که از قوانین وضع شده نشأت گرفته بود، به تصویب قوانین سرسختانه علیه سیاه‌پوستان و رنگین‌پوستان روی آوردند.
در باره اعتراضات اخیر؛ در ابتدا به نظر می‌رسید که این اعتراضات که بعد از کشته شدن جرج فلوید در مینیاپولیس رخ داد، بیشتر متوجه خشونت و نژادپرستی پلیس این کشور بوده است، چنان‌که حتی شورای شهر مینیاپولیس برای پاسخگویی به مطالبات معترضین، وعده داد که نیروی پلیس آن شهر را منحل خواهد کرد. اما هم‌اکنون شاهد رخدادهایی فراتر از این هستیم: پایین کشیدن مجسمه‌هایی که مردم آنها را نماد نژادپرستی می‌دانند در آمریکا و یکی دو کشور اروپایی. در این میان، سه مجسمه‌ی کریستف کلمب نیز در سه شهر مختلف آمریکا از این جریان مصون نمانده و پایین کشیده شده‌اند. به نظر شما مطالبه‌ی اصلی این اعتراضات چیست؟
معترضان درخواست‌های بسیار ساده و ابتدایی دارند. درخواست آنها توقف سیستم نژادپرستی در ارگان‌های دولتی و خشونت پلیس علیه سیاه‌پوستان و رنگین‌پوستان است. و از یک لحاظ برای همه، مجسمه‌های کریستف کلمب و پرچم‌های کنفدراسیون که سمبل ایالات جنوبی در زمان جنگ‌های داخلی بود، نماد و یادآور نژادپرستی است که باید پایین کشیده می‌شد.
از آنجا که اعتراضات و جنبش‌های مدنی در آمریکا اغلب دستاورد‌هایی نیز داشته‌اند، آیا از هم‌اکنون می‌توان پیش‌بینی کرد که دستاورد اعتراضات اخیر چه خواهد بود؟
الان با یک‌سری تغییرات از طرف حکومت مواجه هستیم و همچنین شاهد یک‌سری تغییرات در سیاست شغلی و کسب و کار هستیم. یکی از مهم‌ترین ارکان قانون اساسی آمریکا این است که ما مردم ایالات متحده هستیم نه تنها بخاطر حق انتخاب و رأی، بلکه سر این‌که در چه راهی پولمان را خرج کنیم و قدرت این را داریم که از چه کسب و کاری حمایت کنیم. این تازه سرآغاز کار است و تغییرات بزرگ در راه است.
این دولت است که باید از ملت بترسد، نه این‌که ملت از دولتش بترسد.
ثروت موروثی است و دست به دست می‌گردد و به نسل بعد منتقل می‌شود و این موضوع باعث عدم گردش مالی بین خانواده‌های سیاه‌پوست شد.
بی عدالتی علیه رنگین‌پوست‌ها و به‌ویژه سیاه‌پوستان در آمریکا، تنها در خشونت پلیس و افراد و گروه‌های نژادپرست خلاصه نمی‌شود. یکی از مواردی که انتقادهای زیادی متوجه آن است، وجود اختلاف فاحش بین سطح درآمد و ثروت خانواده‌های سفیدپوست و سیاه‌پوست در آمریکا است. این تبعیض از کجا ناشی می‌شود؟ آیا سیستماتیک است؟ در قانون اساسی آمریکا که چنین تبعیض‌گذاری‌هایی به چشم نمی‌خورد.
به موجب تصویب قوانین سخت علیه سیاه‌پوستان توسط ایالات جنوبی، عدم رسیدگی به درخواست آنان برای دریافت وام برای ایجاد کسب و کار و همچنین عدم اجازه ورود سیاه‌پوستان به مدارس خوب و تحصیل دانش‌آموزان سیاه‌پوست در دانشگاه‌ها و جلوگیری از حق رای و نابرابری شمارش رای سیاهان از جمله مشکلاتی بود که برای سیاه‌پوستان ایجاد شد... همان‌طور که می‌دانیم، ثروت موروثی است و دست به دست می‌گردد و به نسل بعد منتقل می‌شود و این موضوع باعث عدم گردش مالی بین خانواده‌های سیاه‌پوست شد.
قانون اساسی آمریکا، قوانین وضع شده‌ی مختص سفید پوستان است و شامل حال بردگان نمی‌شود، حتی پس از به پایان رسیدن دوران برده‌داری این قوانین اصلاح نشد.
البته این موضوعات را همه نمی‌دانند، چون اصل آمریکا تاریخ آن است و تنها وقتی که تاریخ را مطالعه می‌کنید متوجه این وقایع تلخ می‌شوید.
شما یک کمدین هستید و طبعا تا کنون پیش آمده است که نقدهایی را که متوجه اجتماع یا سیاست‌های سیستم می‌دانید، دستمایه‌ی طنز و ساخت کمدی قرار دهید. آیا در برنامه‌های تلویزیونی و استندآپ کمدی‌هایتان به نقد تبعیض‌هایی که علیه اقلیت‌ها و رنگین‌پوستان وجود دارد نیز پرداخته‌اید؟
بله، من تمام برنامه‌ها‌یم را در اوج صداقت اجرا می‌کنم و در مورد جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنم و مسائل و اتفاقاتی که در آن رخ می‌دهد صحبت می‌کنم و کمدی می‌سازم و بیشتر از تجارب شخصی خودم استفاده می‌کنم و آنها را در اختیار بقیه قرار می‌دهم. همین صداقت در ارائه‌ی تجربیات است که باعث خنده‌ی تماشاچیان می‌شود و باید بگویم این صدای من است چون عین حقیقت است.
چه خاطره‌ای از اجرای برنامه در مورد این موضوعات خاص برایتان باقی مانده است؟
این خاطره که یک شب که سر یکی از شوهای استندآپ بودم و داشتم راجع به همین مسئله یعنی تبعیض نژادی یک اجرا انجام می‌دادم، یک خانم سفیدپوست آمریکایی بلند شد و با صدای بلند گفت که این مسئله امکان ندارد صحت داشته باشد و نمی‌تواند چنین باشد و بر این موضوع اصرار هم داشت. اما بعد از این‌که متوجه شد که من یک دورگه‌ی ایرانی-سیاه‌پوست هستم، در کمال ناباوری سر جایش نشست و سکوت کرد.
بگذارید به عنوان سوال آخر، چون در تلویزیون‌های فارسی زبان نیز به اجرای برنامه می‌پردازید، این را بپرسم که آیا جنبش‌های مدنی و اعتراضات مردم ایران را دنبال می‌کنید؟ ایران را از نظر وضعیت عدالت اجتماعی در چه جایگاهی می‌بینید؟
من همیشه پشتیبان مردم ایران هستم . جایگاه من این نیست که بگویم چه‌کار کنند، بلکه این است که از آنها حمایت کنم. قدرت ایران به مردمانش است. وقتی تمام مردمان متحد شوند، می‌توانند سرنوشت کشورهایشان را هم تغییر دهند. من آدم سیاسی نیستم ولی به اصول پایبند هستم.
